WWW.HUMOSCIENCE.COM
963
OVOZ VA YUZ YORDAMIDA BIOMETRIK
AUTENTIFIKATSIYALASH USULLARINING SOLISHTIRMA TAHLILI
O’ralov Javlonbek Bahodir o’g’li
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU Urganch Filiali magistranti.
uralovjavlonbek0001@gmail.com
Rajabboyeva Surayyo Baxrom qizi
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU Urganch Filiali magistranti.
surayyobaxromqizi@gmail.com
ANNOTATSIYA
Ushbu Maqolaning asosiy maqsadi keltirilgan biometrik usullarni solishtirma
tahlilini amalga oshirish, qanchalik muhim va ahamiyatga ega ekanligini yoritish va
aniq vazifani bajarishga mo`ljallangan
axborot tizimlarini yaratishda, yuqori samara
beradigan usulni taklif qilishdan iborat.
Tayanch so`zlar: Barmoq izi, autentifikatsiyalash,
identifikatsiyalash,
biometriya, parol.
АННОТАТЦИЯ
Основная цель этой статьи-провести сравнительный анализ представленных
биометрических методов, осветить, насколько они важны и актуальны, и
предложить высокоэффективный метод при создании информационных систем,
предназначенных для конкретной задачи.
Ключевые слова: отпечаток пальца, аутентификация, идентификация,
биометрия, пароль.
ANNOTATION
The main purpose of this article is to carry out a comparative analysis of the cited
biometric methods, to highlight how
important and important it is, and to propose a
WWW.HUMOSCIENCE.COM
964
method of high efficiency, when creating information systems designed to perform a
specific task.
Key words: Fingerprint, authentication, identification, biometrics, password.
Kirish. Hozirgi vaqtga kelib, kompyuter-kommunikatsiya texnologiyalari
kundan-kunga tez rivojlanib bormoqda. Shu sababli ham
kompyuter texnologiyalari
kirib bormagan sohaning o`zi qolmadi, desak xato bo`lmaydi. Ayniqsa ta'lim, bank,
moliya tizimlarida ushbu zamonaviy texnologiyalarni qo`llash yuqori samara
bermoqda. Shu bilan birga axborot havfsizligiga bo`lgan tahdid ham tobora kuchayib
borayotgani hech kimga sir emas. Demak, hozirgi davrning eng dolzarb
muammolardan biri axborot havfsizligini ta'minlashdan iborat.
Hozirga qadar tizimga ruxsatsiz kirishni taqiqlashning eng keng tarqalgan usuli
sifatida «parol» qo`yish printsipi hisoblanib kelmoqda. Chunki ushbu usul juda sodda,
foydalanish uchun qulay va kam harajat talab etadi. Lekin, hozirga kelib «parol» tizimi
to`laqonli o`zini oqlay olmayapti. Ya'ni ushbu usulning bir qator kamchiliklari ko`zga
tashlanib qoldi.
Birinchidan, ko`pchilik foydalanuvchilar sodda va tez esga tushadigan parollarni
qo`llaydilar. Masalan, foydalanuvchi o`z
shaxsiga oid sanalar, nomlardan kelib
chiqqan holda parol qo`yadilar. Bunday parollarni buzish esa, foydalanuvchi bilan
tanish bo`lgan ixtiyoriy shaxs uchun qiyinchilik tug’ilmaydi.
Ikkinchidan, foydalanuvchi
parolni kiritishi jarayonida, kuzatish orqali ham
kiritilayotgan belgilarni ilg`ab olish mumkin.
Uchinchidan, agar foydalanuvchi parol qo`yishda murakkab, uzundan-uzoq
belgilardan foydalanadigan bo`lsa, uning o`zi ham ushbu
parolni esidan chiqarib
qo`yishi extimoldan holi emas.
Va nihoyat, hozirda ixtiyoriy parollarni buzuvchi dasturlarning mavjudligi ko`zga
tashlanib qoldi.Yuqoridagi kamchiliklardan kelib chiqqan holda aytish mumkinki,
axborotni himoyalashning parolli printsipidan foydalanish to`la samara bermayapti.
