|
O‘zbek tilining lug‘at tarkibidagi istorizmlar jabborova Guljahon MardanaqulovnaBog'liq istarizm va axratizmlarKalit so‘zlar: istorizm, arxaik shakl, qobiliyat, intellektual rivojlanish, pedagoglik qobiliyat.
Kirish: Har qaysi xalq milliy qadriyatlarini o‘z maqsad – muddaolari, shu bilan birga, umumbashariy
taraqqiyot yutuqlari asosida rivojlantirib, ma’naviy dunyosini yuksaltirib borishga intilar ekan, bu borada
tarixiy xotira masalasi alohida ahamiyat kasb etadi[14]. Ya’ni tarixiy xotira tuyg`usi to‘laqonli ravishda
tiklangan, xalq bosib o`tgan yo‘l o`zining barcha muvaffaqiyat va zafarlari, yo`qotish va qurbonlari, quvonch
va istiroblari bilan xolis va haqqoniy o‘rganilgan taqdirdagina chinakam tarix bo`ladi. Yalpi axborotlashuv,
texnika asrida bolalarni kitobga jalb qilish oson kechmaydi[29]. O‘quvchi kerakli ma’lumotni tez va qulay
topish yo‘llarini izlaydi, o‘quv lug‘atlari uning yoshi, qiziqishlari, dunyoqarashiga mos tuzilib, e’tiborini torta
oladi.
Adabiyotlar tahlili va metodologiya: Istorizmlar tarixini o‘rganish harakatlari Yevropa tilshunosligida ham,
ingliz tilshunosligida ham umumiy lug‘atchilik masalalarini o‘rganishdan ikki-uch asr keyin boshlangan.
O‘quv lug‘atlarini ilmiy asosda o‘rganish XVII asrda birinchi ingliz leksikografi S.Jonson, XIX asr boshlarida
fransuz tilshunoslari J.Dyubua, K.Dyubua, G.Matore, K.Bak, ispan tilshunosligida Y.Malkil ishlaridan
boshlanadi. Keyinchalik o‘zbek tilshunosligida leksikografiyaning bu tarmog‘ini takomillashtirish davlat
ahamiyatidagi masala sifatida kun tartibiga qo‘yiladi[30]. Ana shu xatti-harakatlar samarasi o‘laroq o‘zbek
o‘quv lug‘atchiligi yuqori pog‘onaga ko‘tariladi va ulkan yutuqlarni qo‘lga kiritadi. Bunda P.N.Denisov,
L.A.Novikov, S.G.Barxudarov, V.V.Morkovkin, Y.N.Karaulov, M.A.Skopina, V.N.Sergeyev, V.A.Redkin,
A.V.Tekuchev, Z.A.Potixa, D.E.Rozental kabilarning xizmatlari katta bo‘ladi.
International Conference on Research in Humanities, Applied Sciences and Education
|
| |
