O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali

Download 26.82 Kb.
Sana	06.01.2023
Hajmi	26.82 Kb.
	#37632

Bog'liq
2-Mustaqil Ish
1-Mustaqil Ish, 6 amaliy, 4.-МАРУЗА, Jaloliddin Rumiy. Masnaviydan hikoyatlar, Ёрдам кўрсатиш хизмати kundalik com, 2-joriy nazorat, 3-joriy nazorat, 175 оила махалла таълим муасасаси укувчи ота она маълумоти, Rayimov, constitution oz, Физика 2- курс узбек, 2 5301194896986607041, Lug’at ustida ishlash, Farg’ona viloyati Politexnika instituti

Bu sahifa navigatsiya:

• Mavzu

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI “Aloqa tizimlarini modillashtirish va simuliyatsiyalash” fanidan 2-MUSTAQIL ISHI Mavzu: Teletrafika nazariyasi tushunchlari haqida malumot) Bajardi: Mirzayev Shohzod Qabul qildi: Kilichov J.R. SAMARQAND – 2023Fan dasturi Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Samarqand filiali “Telekommunikatsiya injiniringi” kafedrasida ishlab chiqildi. KIRISH Hozirgi paytda mutaxasislar tayyorlashning sifatini oshirish katta ahamiyat kasb etadi. Shuni aytish kerakki, kelajakdagi oliy o’quv yurtlaridagi mutaxasislar 3 o’zlarining professiolnal foliyatidagi tassavur va tushunchalarini amaliy masalalar yechishda qo’llashi, masalalarni ko’zlagan maqsadda ko’rishi va tadbiq qilishi,hamda yangi bilimlarni qo’lga kiritishi lozim. Aloqa tizimlarini turli axborotlarga ishlov berish, uzatish, qabul qilish va boshqaruv tizimlarining yig’indisi tashkil etadi. Aloqa tizimlarining asosiy vazifasi o’rnatilgan sifat ko’rsatkichlarini ta’minlangan holda ma’lumotlarni ko’rsatilgan manzilga yetkazib berishdan iborat. Ushbu vazifani yechish uchun signallarga ishlov berishning manipulyatsiya usullari, shovqinbardosh kodlar, ma’lumotlarni uzatish va mashrutlash protokollari, hamda boshqaruv tizimlari qo’llaniladi. Aloqa tizimlarini loyihalashda modellashtirish va simulyatsiya jarayonlarinig o’rni kattadir. Ushbu jarayonlarda aloqa tizimlarining optimal fizik va funktsional strukturalari aniqlanadi. Fanning maqsadi va vazifalari Ta’lim maqsadi davr bilan, ijtimoiy hayot bilan uzviy bo’liq. Ijtimoiy hayotdagi tub burulishlar, fanning intensiv rivojlanishi, ta’lim modernizatsiyasi, yangi didaktik imkoniyatlar, insonparvarlashtirish shubhasiz ta’lim maqsadini ham tubdan o’zgartiradi. Ta’lim maqsadini tubdan o’zgarishi ta’lim mazmunida o’z ifadasini topadi. Fanning asosiy tushunchalari, atamalar, modellashtirish va simulyatsiyalash metodologiyasi, madellashtiishda tasodifiy miqdorlar, jarayonlar, chiziqli statsionar va nostatsionar, nochiziqli tizimlarni modellashtirish va simulyatsiyalash, aloqa tizimlari va kanallarini modellashtirish va modellari, teletrafika nazariyasi asoslari, Tarmoq va tarmoq trafigini modellashtirish, ommaviy xizmat ko’rsatish nazariyasi asoslari, teletrafika va ommaviy xizmat ko’rsatish nazariyalari asosida aloqa tizimlari va tarmoqlari sifat ko’rsatkichlarini hisoblash bo’limlari kiritilgan. Fannio’qitishdan maqsad – aloqa tizimlarini matematik va imitatsion modellarini qurish usullari dasturiy ta’minotlarini turlari, aloqa kanallari modellarini, modulyatsiya va demodulyatsiya usullarini modellari, shovqinbardosh kodlash va dekodlash usullarini modellari, simulyatsiyalsh natijalari asosida aloqa tizimlarini xarakteristikalrini hisoblash va tahlil qilish bo’yicha nazariy va amaliy bilimlarni shakillanitirishdan iborat. Fanning vazifasi – aloqa tizimlarini matematik va imitatsion modellari, aloqa kanallarini turlari va ularni modellari, raqmli modulyatsiyalarning turlari va ularni modellari, axborotlarni zamonaviy usullarda kodlsh va shovqinbardosh kodlash usullari va modellari, matematik va imitatsion model va natijasini tahlil qilish usullari bo’yicha nazariy -amaliy bilimlarini uzviylik va uzliksizlikda o’rhatishdan iborat. Fan bo’yicha talabalarning bilimiga ko’nikma va malakasiga qo’yiladigan talablar “Aloqa tizimlarini modellashtirish va simulyatsiyalash” fanini o’zlashtirish jarayonida bakalavr: aloqa tizimining modellarini tavsiflarini va ularni baholash yo’llarini; aloqa kanallarining modellarini tavsiflari va ularni baholash yo’llarini; shovqinbardosh kodlash modellari va usullarini; aloqa tizimlarini asosiy uzatish usullarini modellari va uni samarodorlik ko’rsatkichlarini; 4 modellashtirish natijasini tahlil qilishni asosiy usullarini bilishi kerak. Bular bilan bir qatorda bakalavr: model turlari, analitik va imitatsion modellashtirish; modellashtirish masalalari; aloqa tizimlarini analiz va sintez etish masalalari; aloqa tizimlarining xarakteristikalarini optimallash ko’nikmalariga ega bo’lishi kerak. ishlab chiqarilayotgan va ishlatilayotgan aloqa tizimlarini tahlil qilish; aloqa tizimlarini mahsus dasturiy ta’minotlar yordamida imitatsion modellashtirish,; imitatsion modellashtirish natijalariga ishlov berish; optimal ko’rstmalarni belgilash; aloqa tizimlarini matematik va imitatsion loyihalash malakalariga ega bo’lishi kerak. Fanning o’quv rejadagi boshqa fanlar bilan o’zaro bog’liqligi va uslubiy jixatdan uzviy ketma-ketligi “Aloqa tizimlarini modellashtirish va simulyatsiyalash” fani maxsus ixtisoslik fani hisoblanib, 5350100 – Telekommunikatsiya texnologiyalari yo’nalishida o’qitiladi. Mazkur dasturni amalga oshirish uchun talaba o’quv rejasidagi (Oliy matematika, Ehtimollar nazariyasi va statistika, Diskret matematika, Sonli usullar va dasturlash) umumkasbiy (Signallar va tizimlar), ixtisoslik (Elektraloqa asoslari, Telekommunikatsiya tarmoqlari) fanlaridan bilim va ko’nikmalarga ega bo’lishi talab etiladi. Fanning ilm-fan va ishlab chiqarishdagi o’rni O’zbekiston respublikasining ma’lumotlar uzatish ilmiy tarmog’ini rivojlantirish va modernizatsiyalash, ma’lumotlar uzatish tarmoq ishonchliligini, o’tkazish qobilyatini oshirishni, foydalanuvchilarga ko’rsatiladigan xizmatlar sifatini oshirishni, elektron hujjat almashinuvini rivojlantirish, aloqa tizimlarida modellashtirish usullarini qo’llash, natijalarni tahlil qilish usullarini qo’llash, ishlab charilayotgan va ishlatilayotgan tizimlarni tahlil qilish, ularni ma’lumotlarni uzatishda samarali ishlatish, optimal ko’rsatkichlarni belgilash va loyihalash muhim ro’l o’ynaydi. Fanni o’qitishda zamonaviy axborot va pedagogik texnologiyalar Talabalarni “Aloqa tizimlarini modellashtirish va simulyatsiyalash” fanini o’zlashtirishlari uchun o’qitishning ilg’or va zamonaviy usullaridan foydalanish, yangi informastion pedogogik texnologiyalarni tatbiq qilish muhim ahamiyatga egadir. Fanni o’zlashtirishda darslik, o’quv va uslubiy qo’llanmalar, ma’ruza matnlari, texnologiyalar majmuasi, elektron materiallar, ma’lumotlar elektron bazasi, virtual laboratoriya ishlari, maketlardan o’quv jarayonida foydalaniladi. Ma’ruza va laboratoriya ishlarida mos ravishdagi ilg’or pedogogik texnologiyalardan foydalaniladi. ASOSIY QISM Fanning nazariy mashg’ulotlari mazmuni 5 Modellashtirish va simulyasiyalash metodologiyasi. Faning asosiy tushunchalari, atamalari. Modellashtirish va simulyasiyalash metodologiyasi. Kirish. Modellashtirish asosiy tushunchalari. Model va uning turlari. Modellashtirish tizimini rivojlanishi. Aloqa tizimlarini modellashtirish bosqichlari. Aloqa tizimlarini loyihalashda modellashtirish qo’llash va uning o’rni. Metodologiya bo’yicha umumiy fikrlar. Modelllashtirishda muamollarni bartaraf etish metodologiyasi. Modellashtirishda hatolik manbalari, nuqtalari. Modellashtirishda dasturiy ta’minot muhitini komponentlari va muammolari. Modellashtirishda tasodifiy miqdorlar Modellashtirishda tasodifiy miqdorlar, jarayonlar,chiziqli stasionlar va nostasiomlar, nochiziqli tizimlarni modellashtirish va simulyasiyalash. Chiziqli stasionar va nostasionar tizimlarni modellashtirish va simulyasiyalash. Nochiziqli tizimlar uchun modellashtirish tushunchasi. Xotirasiz va xotirali nochiziqli tizimlar. Tasodifiy miqdor. Tasodifiy miqdor funksiyalari. Tahminiy chegara va approksimasiya.Tasodifiy jarayon va uning modeli. Tasodifiy jarayon funksiyalari. Monte-Karlo uslubi.O’zaro bo’g’lanmagan va o’zaro bog’langan (korrelyasion) tasodifiy ketma-ketlikni hosil qilish. Aloqa tizimlari va qanallartini modellashtirish va simulyasiyalash. Aloqa tizimlari va uning modellari.So’nishli va ko’pnurli kanallar. Qisqa va kengpolasali kamallar. Simsiz, mobil va yo’ldosh aloqa kanallar.Yo’naltirilgan simsiz kanal. Tarmoqlarni modellashtirish va modellashtirish boshqarish. Teletrafika nazariyasi asoslari. Teletrafika nazariyasitushunchalari. Trafik. Trafik konsepsiyasi.Trafik va uning jadalligini o’lchash. Hodisalar oqimi modeli.Oqim turlari: stasionar va nostasionar.Oqim taqsimoti qonuniyatlari:eksponensial.Erlang formullalari va modellari.Ochiq va yopiq tarmoqlar.Xizmat ko’rsatish. Yuklama.Yuklanish. Kelib tushayotgan xizmat ko’rsatilayotgan va yo’qotilayotgan yuklama.Yo’qotilishli, kutishli va takroriy tizim. Yuklanilishli taqsimlash. Tarmoq trafigi modelilari. Ommaviy xizmat ko’rsatish nazariyasi asoslari. Ommaviy xizmat ko’rsatish nazariyasi tushunchasi. Ommaviy xizmat ko’rsatish tizimi (OXKT) nazariyasi. Ommaviy xizmat ko’rsatish tizimi klassifikasiyasi. OXKT parametrlari.Holatlar grafi. Rad etishli bir va ko’p kanalli OXKT. Xotirasi cheklangan va cheklanmagan bir va ko’p kanalli OXKT.Ochiq va yopiq OXKT. Imtiyozli OXKT. OXKT Markov modeli. OXKT Markov bo’lmagan modeli. Siklik OXKT.Ommaviy xizmat ko’rsatish tarmog’i (OXKTr) va turlari. OXKT va OXKTr asosida aloqa tizimi va tarmoqlarini modellashtirishda qo’llash. Teletrafika va ommoviy xizmat ko’rsatish nazariyalari asosida aloqa tizimlari va tarmoqlari sifat ko’rsatkichlarini hisoblash. Aloqa tizimlari va tarmoqlari sifat ko’rsatkichlari. aloqa tizimlari va tarmoqlarida sifat ko’rsatkichlarini baholash usullari. Kanal pag’onasida kadrlarni kechikish, yo’qotilish, xatolikka uchrash va ishonchli yetib borish ehtimolliklarini hisoblash. Tarmoq pog’onasda paketlarni kechikish, yo’qotilish xatolikka uchrash va ishonchli yetib borish ehtimolliklarini hisoblash. Transport pog’nasida axborotni kechikish, yo’qotilish xatolikka uchrash va ishonchli yetib borish ehtimolliklarini 6 hisoblash. Aloqa tizimlarini optimallash. Imitatsion modelashtirish natijalariga ishlov berish. Maxsus dasturiy ta’minot asosida imitatsion modellashtirishga ishlov berish. Amaliy mashg’ulotlarni tashkil etish bo’yicha ko’rsatma va tavsiyalar Amaliy mashg’ulotlarni tashkil etish bo’yicha kafedra pofessor-o’qituvchilari tomonidan ko’rsatma va tavsiyalar ishlab chiqiladi. Unda talabalar asosiy ma’ruza mavzulari bo’yicha olgan bilim va ko’nikmalarini amaliy masalalar yechish orqali yanada boyitadilar. Shuningdek darslik va o’quv qo’llanmalar asosida talabalar bilimlarini mustahkamlashga erishish, tarqatma materiallardan foydalanish, ilmiy maqolalar va tezislarni chop etish orqali talabalar bilimini oshirish, masalalar echish, mavzular bo’yicha ko’rgazmali qurollar tayyorlash va boshqalar tavsiya etiladi. Amaliy mashg’ulotlarning taxminiy ro’yxati 1. MATLAB-Communications da aloqa kanalini raqamli modulyasiya asosida modellashtirishni o’rganish. 2. MATLAB-Communications da aloqa kanalini kodlash jarayoni asosida modellashtirishni o’rganish. 3. MATLAB-Communications da zamonaviy mobil aloqa qanallarini modellashtirishni o’rganish. 4. MATLAB-Stateflow da diskert aloqa kanalni binomial model asosida modellashtirishni o’rganish. 5. MATLAB-Stateflow da diskert aloqa kanalni Petrovich modeli asosida modeli asosida modellashtirishni o’rganish. 6. MATLAB-Stateflow da OSI modelini kanal va fizik pog’onalarni modellashtirishni o’rganish. 7. MATLAB-SimEvents da bir kanalli OXKT ni modellashtirishni o’rganish. 8. MATLAB-SimEvents da ko’p kanalli OXKT ni modellashtirishni o’rganish. 9. MATLAB-SimEvents da kommuyator ishlashini modellashtirishni o’rganish. 10.MATLAB-Neural Network da bashoratlash jarayonlarini modellashtirishni o’rganish. 11.MATLAB – Fuzzy Logic da tarmoqda mashrutlash jarayonlarini modellashtirishni o’rganish. 12.MATLAB – Statistics da ekspriment natijalariga ishlov berish. Kurs ishini tashkil etish bo’yicha ko’rsatmalar Kurs ishi tasdiqlangan o’quv rejada ko’zda tutilgan ta’lim yo’nalishlarida bajariladi. “Aloqa tizimlarini modellashtirish va simulyatsiyalash” fanidan kurs ishi muayyan variant bo’yicha ilmiy amaliy loyihalarni aks ettiruvchi ish hisoblanadi. Kurs ishi mavzuning dolzarbligi va erishilgan natijalarning amaliyotga tadbiqi, uning uslubiy darajasi hamda dasturi va apparat ta’minotiga qarab baholanadi. Kurs ishining tarkibiy tuzilishini to’g’ri shakllantirish talabaga uning maqsadi va vazifalarini aniq belgilab olish hamda ko’zlagan natijaga erishish yo’llari, shuningdek, kurs ishini tarkibiy tuzilushi to’g’ri ishlab chiqilishi talabaga 7 izlanishning oldiga qo’yilgan maqsad hamda natijalarni aniq ifodalash, fikrlarni mantiqiy bayon etish uslublari va kurs ishini tayyorlash bosqichlarini ajratish imkonini beradi. Kurs ishining asosiy maqsadi – aloqa tizimlari va tarmoqlarini loyihalash ko’nikmalarini shakllantirish. Loyihalashtirish quyidagi jarayonlardan iborat. - tizimning strukturasini yaratish; - tizim foliyatini formal ifodalash; - tizimni matematik modelini tuzish; - tizimni tahlil etish; - tizimni sintez etish; - tizimni imitatsion modelini tuzish - analitik va ekspriment natijalarini solishtirish. Kurs ishida talabalar ma’lumot uzatish tarmoqlarini analitik va imitatsion modellarini yaratadilar. Xar bir talaba o’qituvchi tamonidan beriladigan variant topshiriqlarini bajaradilar. Variantda quyidagilar keltiriladi: - tarmoq tapologiyasi; - paketlarni uzatish matritsasi; - tarmoq tugunlariga paketlarni tushush qonuniyti va tezligi; - tarmoq tuginida paketlarga xizmat ko’rsatish qonuniyati. Mustaqil ishni tashkil etishning shakli va mazmuni Talaba mustaqil ishining asosiy maqsadi – o’qituvchining raxbarligi va nazoratida muyyan o’quv ishlarini mustaqil ravishda bajarish uchun bilim va ko’nikmalarni shakllantirish va rivojlantirish. Talaba mustaqil ishni tayyorlashda muayyan fanning xususiyatlarini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi: - darslik yoki o’quv qo’llanmalar bo’yicha fanlar boblari va mavzularni o’rganish; - tarqatma materiallar bo’yicha ma’ruzalar qismini o’zlashtirish; - maxsus yoki ilmiy adabiyotlar (monografiylar, maqolalar) nbo’yicha fanlar bo’limlari yoki mavzulari ustida ishlash. - talabaning o’quv-ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog’liq bo’lgan fanlar bo’limlari yoki mavzularini chuqur o’rganish. “Aloqa tizimlarini modellashtirish va simulyatsiyalash” fanidan talabalarning mustaqil ishlarini referat, seminar, ma’ruza tayyorlash, boshqa shakllarda tashkil etilishi tavsiya etiladi. Mustaqil ish mavzularini belgilashda ma’ruza va amaliyot mashg’ulotlari mavzularini to’ldirishga xarakat qilishi lozim. Tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning mavzulari 1. SAW usulida ma’lumot uzatish tizimining modellashtirish 2. GBN usulida ma’lumot uzatish tizimini modellashtirish. 8 3. SR usulida ma’lumot uzatish tizimini modellashtirish 4. Takroriy adreslashli ma’lumot uzatishni modellashtirish 5. Adaptiv ma’lumot uzatishni modellashtirish 6. Zamonaviy modem modeli 7. Fizik pog’ona modeli 8. Kanal pog’onasi modeli 9. Fizik kanal va pag’onalarini kompleks modeli 10. Kodlash xotalarni tuzatish parametrlarini optimallashtirish 11. Zamonaviy ma’lumot uzatish tizimlarini modellashtirish. 12. Multiservisli aloqa tarmoqlarini modellashtirish. 13. Kelajak avlod tarmoqlarini modellashtirish. 14. Zamonaviy mobil aloqa tarmoqlarni modellashtirish Dasturning informatsion-uslubiy ta’minoti Mazkur fanni o’qitish jarayonida ta’limning zamonaviy o’qitish usullari, yangi pedagogik va axborot kommunikatsiya texnologiyalari qo’llanilishi nazarda tutilgan. Amaliy mashg’ulotlarda zamonaviy kompyuter texnologiyalarini, kichik guruhda ishlashni, guruhli fikrlash pedagogik texnologiyalarini, prezentatsion texnologiyalarini qo’llash nazarda tutiladi. Foydalaniladigan adabiyotlar ro’yxati Asosiy adabiyotlar 1. Komilov M. M. Ergashev A. K. Matematik modellashtirish. – Toshkent TATU, 2007.-176 bet. 2. M. Guizani, A. Rayes Network Modeling and simulation. – John Wiley & Sons Ltd, 2010. 3. Michel C. Jeruchim simulation of Communication Systems. – New York, Kluwer Academic Publishers, 2002. 4. K. Wehrle, M. Gunes Modeling and Tools for Network Simulation.- Springer – Verlog Berlin Heidelberg, 2010. Qo’shimcha adabiyotlar 1. Ʉɨɪɧɵɲɟɜ ɘ. ɇ; ɉɲɟɧɢɱɧɢɤɨɜ Ⱥ. ɉ; ɏɚɪɤɟɜɢɱ Ⱥ. Ⱦ. - «Ɍɟɨɪɢɹ ɬɟɥɟɬɪɚɮɢɤɚ», ɝ. Ɇɨɫɤɜɚ, ɢɡɞ. «Ɋɚɞɢɨɢɫɜɹɡɶ», 1996 ɝ. 2. ɉɲɟɧɢɱɧɢɤɨɜ Ⱥ. ɉ; Ʉɭɪɧɨɫɨɜɚ ɇ. ɂ. - ɦɟɬɨɞɢɱɟɫɤɢɟ ɭɤɚɡɚɧɢɹ ɞɥɹ ɜɵɩɨɥɧɟɧɢɹɤɭɪɫɨɜɨɣɪɚɛɨɬɵɩɨɞɢɫɰɢɩɥɢɧɟ «Ɍɟɨɪɢɹɬɟɥɟɬɪɚɮɢɤɚ». 3. ɒɧɟɩɫ Ɇ. Ⱥ. - «ɋɢɫɬɟɦɵ ɪɚɫɩɪɟɞɥɟɧɢɹ ɢɧɮɨɪɦɚɰɢɢ. Ɇɟɬɨɞɵ ɪɚɫɱɺɬɚ: ɫɩɪɚɜɨɱɧɨɟɩɨɫɨɛɢɟ», ɝ. Ɇɨɫɤɜɚ, ɢɡɞ. «Ɋɚɞɢɨɢɫɜɹɡɶ», 1979 ɝ. 4. ɉɲɟɧɢɱɧɢɤɨɜȺ. ɉ; ɋɬɪɟɥɶɧɢɤɨɜȼ. Ⱥ. - Ʉɨɧɫɩɟɤɬɥɟɤɰɢɣɩɨɤɭɪɫɭ «Ɍɟɨɪɢɹ ɬɟɥɟɬɪɚɮɢɤɚ», strelnikov.ws, 2011 ɝ Download 26.82 Kb.

Download 26.82 Kb.