|
O‘zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi mustaqil ish Mavzu: Elektromagnit to‘lqinlar nurlanishi Вajardi: maksudov bobur Тekshirdi
|
| Sana | 19.05.2023 | | Hajmi | 1.95 Mb. | | #62185 |
Bog'liq Презентация1 Мобил иловаларни ишлаб чиқиш узб, Laboratoriya ishi №2 Mavzu Standart funksiyalardan foydalanib s-fayllar.org, Ilm-fan 0118, Reja Tasavurlar va protseduralar yaratish 1 Tranzaksiyalarni bo-kompy.info, ENERGO20 ru, Dori vositalari xaqida tushuncha dorilarning boshqa omillar bilan uzaro munosabati, 11 maruza, 3152111041 O‘zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi MUSTAQIL Ish Mavzu:Elektromagnit to‘lqinlar nurlanishi Вajardi:maksudov bobur Тekshirdi: axmedova nodira Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Mavzu:Elektromagnit to‘lqinlar nurlanishi Reja: - Elektromagnit to‘lqinlar
- Elektromagnit to‘lqinlarning differensial tenglamasi.
- Elektromagnit to‘lqinlarning xususiyatlari.
- Differensial ko‘rinishdagi Maksvell tenglamalari.
- Elektromagnit to‘lqinlar nurlanishi
Elektromagnit to‘lqinlar Dielektrik uchun Maksvellning (1) - va (2) - tenglamalaridan quyidagi fikr kelib chiqadi, ya’ni elektr va magnit maydonlarning o‘zaro bog‘liqligi, bu maydonlardan birining o‘zgarishi qo‘shni nuqtalarda boshqasining paydo bo‘lishini eslatadi. Bu esa fazoda elektromagnit to‘lqinlarni paydo bo‘lishi va tarqalishiga olib keladi. Faraz qilaylik, fazoning qandaydir joyida (1- nuqtada) kuchlanganligi E bo‘lgan elektr maydoni hosil qilingan. - Maydon kuchlanganligini 0 dan E gacha o‘zgarishi Maksvellning 1 - tenglamasiga asosan
- elektr maydon kuch chiziqlarini o‘rab oluvchi magnit maydonini hosil bo‘lishiga olib keladi.
- Kuchlanganligi H bo‘lgan magnit maydonining paydo bo‘lishi, Maksvellning 2 - tenglamasiga asosan
- yana elektr maydonini hosil qiladi. Elektr maydoni uyurmali va yopiq bo‘lib 2 - nuqtada pastga, 1 - nuqtada yuqoriga yo‘nalgan bo‘ladi.
- Shunday qilib, qandaydir nuqtada paydo bo‘lgan elektr (yoki magnit) maydoni barcha yo‘nalishlarda bir vaqtda tarqaladigan elektr va magnit to‘lqinlarning manbai bo‘lib qoladi. Elektr va magnit to‘lqinlarining majmuasi elektromagnit to‘lqin deb ataladi.
- Bu holda, elektromagnit to‘lqin o‘tuvchi har bir nuqtada E va H kuchlanganliklarning har biri maksimumgacha o‘sib, nolgacha kamayishga intiladi. Agarda boshlang‘ich nuqtada maydon kuchlanganligi uzoq vaqt E = E 0 Sinωt qonuniyat bilan tebranib
- tursa, u holda to‘lqin o‘tadigan har bir nuqtada E va H maydon kuchlanganliklari ham shu qonuniyat bilan tebranadilar. Bu ikkala vektorlar bir-biriga perpendikulyar bo‘lib, to‘lqin tarqalishi yo‘nalishiga perpendikulyardir, ya’ni elektromagnit to‘lqin ko‘ndalang to‘lqindir.
Elektromagnit to‘lqinning elektr va magnit kuchlanganlik vektorlari yo‘nalishlari Ikki maydon kuchlanganliklari vektorlarining vaqtning bir onida har xil nuqtalarda yo‘nalganliklari 179 - rasmda keltirilgan. Ikki maydon kuchlanganliklari vektorlarining vaqtning bir onida har xil nuqtalarda yo‘nalganliklari 179 - rasmda keltirilgan. Maksvell tenglamalaridan to‘lqinning differensial tenglamasini keltirib chiqaramiz. Vakuumdagi yoki bir jinsli dielektrik muhitdagi, erkin zaryadlar va o’tkazuvchanlik toklari bo’lmagan holatdagi elektromagnit maydonni ko’rib chiqamiz ρ = 0 , j = 0 . Bunday holat uchun Maksvell tenglamalar tizimini yozamiz: Maksvell tenglamalaridan quyidagi differensial tenglamalarni keltirib chiqarish mumkinligini ko‘rdik: Maksvell tenglamalaridan quyidagi differensial tenglamalarni keltirib chiqarish mumkinligini ko‘rdik: Bu elektr va magnit to‘lqinlarining mos ravishda to‘lqin tenglamalaridir. Bu tenglamalarni to‘lqinning differensial tenglamasi bilan solishtirsak, elektr va magnit to‘lqinlarning fazali tezliklari bir xil ekanligi ko‘rinib turibdi yani faqat to‘lqin tarqaladigan muhitning dielektrik va magnit singdiruvchangliklariga bog‘liq ekan. Elektromagnit to‘lqinlar nurlanishi, elektromagnitik spektrumning bir qismidir. Ushbu to‘lqinlar, elektromagnitik talabalardan yani nurli talabalardan iboratdir. Bu talabalar magnetik va elektrik maydonlarni o‘z ichiga olgan o‘zaro aloqa tufayli yuzaga keladi. Elektromagnit to‘lqinlar nurlanishi, elektromagnitik spektrumning bir qismidir. Ushbu to‘lqinlar, elektromagnitik talabalardan yani nurli talabalardan iboratdir. Bu talabalar magnetik va elektrik maydonlarni o‘z ichiga olgan o‘zaro aloqa tufayli yuzaga keladi. Elektromagnit to‘lqinlar, elektronlarning yorug‘lik darajasi o‘zgarib ketganda emitlanuvchi fotonlar ko‘rinishidagi nurli ta’sirlarga ega bo‘ladilar. Elektromagnit to‘lqinlar spektri, fizika va kimyodagi murakkab jarayonlarni tushunishda juda muhimdir. Elektromagnit to‘lqinlar spektri kengligi juda katta bo‘lsa-da, faqatgina bir nechta undan foydalaniladi, masalan radiolavhalar va infratovush spektri televizor va radio signalini uzatish uchun foydalaniladi. X-ray va gama-ziyon jihatdan esa tibbiyotda ishlatiladi. Elektromagnitik spektrumning barcha qismi bir necha turdagi nurli ta’sirlar bilan tanishib chiqilishi mumkin. Elektronika, telekomunikatsiya, astrofizika, tibbiyot va boshqa ko'plab sohalarda elektromagnit to‘lqinlar nurlanishiga qiziqish bor.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
O‘zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi mustaqil ish Mavzu: Elektromagnit to‘lqinlar nurlanishi Вajardi: maksudov bobur Тekshirdi
|
