shunga o‘xshash qobiliyatlarning tuzilishi maxsus xususiyatga ega
bo‘lib, kasbiy ahamiyat kasb etishi mumkin.
Qobiliyatlar asosan ikki turga bo‘linadi:
umumiy va maxsus qobi-
liyatlar
. Shaxsning umumiy qobiliyatlari yoki umumiy fazilatlari
ularning to‘laqonli muayyan psixologik ko‘rinishlari bo‘lib, ularni
tadqiq qilishga psixologlar allaqachon kirishgan.
Muayyan faoliyat
sharoitlarida qobiliyat sifatida namoyon bo‘ladigan shaxsning bunday
umumiy fazilatlari jumlasiga odamlarning uch turidan bittasiga
mansubligini ko‘rsatadigan individual-psixologik fazilatlar kiradi.
I. P. Pavlov asarlarida «badiiy», «fikrlovchi» va «o‘rta» tiplar deb
qayd qilingan mazkur tipologiya kishining oliy asab faoliyati unda
ikkita signal tizimi mavjudligi bilan belgilanishiga muvofiq ta’limot
bilan bog‘langandir. Birinchi
signallar tizimi obrazli, emotsional va
ikkinchisi ana shu obrazlar haqida so‘zlar orqali signal berish bilan
bog‘liq, ya’ni signallarning signali bilan bog‘liq.
Garchi qobiliyatlarning rivoji har turli odamlarda mutlaqo bir xil
bo‘lmagan tabiiy shart-sharoitlarga bog‘liq bo‘lsa ham, yuqorida ko‘-
rib o‘tilgan iste’dod nishonalari va qobiliyatlar o‘rtasidagi nisbat,
qobiliyatlar shunchaki tabiat in’omi emas, balki kishilik tarixining
mahsuli ekanligini ko‘rsatadi.
