[10]
JAHON MUZEY TASHKILOTLARINING SHAKLLANISHI VA RIVOJLANISHI
TARIXIDAN
Buxoro davlat universiteti
Tabiiy yo’nalishlarda chet tili kafedrasi o’qituvchisi
J.U.Kamolov
Annotatsiya: Maqolada bugungi kunda o'zining muayyan faoliyat turiga ega sohalardan
biri bo`lib o`rin olgan muzeylar va ularning tarixi haqida ma’lumot berilgan.
Shuningdek,muzey
qanday tashkilot,ilk muzeylar qachon tashkil topganligi, qayerlarda
va qanday rivojlanib borganligi haqida yoritildi.
Kalit so`zlar: ICOM,
Muzeylar kechasi, muza, muzeyshunoslik,Kopernik, Ptolomey,
Lorenzo, Ashmolean muzeyi.
18-may kuni butun dunyo Xalqaro
muzeylar kunini nishonlaydi, ushbu sana 1977-
yilda ICOM (International Council of Museums — Международный совет музеев)
Xalqaro muzeylar kengashi tomonidan tashkil etilgan. Butunjahon madaniyat va san’at
ixlosmandlari uchun muzeylar doim ham alohida e’tiborga loyiq bo'lib kelgan. 18 –
may butun dunyoda muzeylar kuni sifatida nishonlanishi ko'pchilik taxmin qilganidek,
birinchi muzey ochilgan kun bilan bog`liq emas. Bu an’ana dastlab 1977 - yilda, Xalqaro
muzeylar kengashining (ICOM) navbatdagi yig`ilishida o'rtaga
tashlangan taklif bir
ovozdan qabul qilinganidan buyon davom etib kelmoqda.
1978 - yildan beri Xalqaro muzeylar kuni 150 dan ortiq mamlakatlarda nishonlanib
kelinmoqda. Bu madaniy bayramning nishonlanish darajasi bugun turli hududlarda
turlicha
ko`rinish kasb etadi. Ulardan biri so`nggi yillarda mashhur bo`lib kelayotgan "Muzeylar
kechasi" dir.
Mavzu muzeylarning tarixi haqida ekan dastlab ayrim tushunchalarga ta’rif keltirish
joiz.
Muzey (
yunoncha
: musion —
muza
larga bagʻishlangan joy) — tarixiy, moddiy va
maʼnaviy yodgorliklarni toʻplash, saqlash, oʻrganish va targʻib
qilish ishlarini amalga
oshiruvchi ilmiy, ilmiy-maʼrifiy muassasa. Muzey xazinasida asosan, moddiy va tasviriy
narsalar, shuningdek, sanʼat asarlari jamlanadi, shu bilan birga yozma manbalar (qadimdan
[11]
hozirgi davrgacha boʻlgan tarixiy qimmatga ega qo`lyozmalar, bosma hujjatlar, kitoblar)
saqlanadi
2
. Muzey ishini muammolarini umumlashtiruvchi,
muzey amaliyotida
foydalanadigan va maxsus adabiyotlarda o`z aksini topgan bilimlar majmuasi –
