|
Ichma-ich joylashgan tsiklik algoritmlar
|
| bet | 9/178 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 14,73 Mb. | | #230019 |
Bog'liq Darslik 01.05.2023Ichma-ich joylashgan tsiklik algoritmlar
Ba’zan, takrorlanuvchi algoritmlar bir nechta parametrlarga bog’liq bo’ladi. Odatda bunday algoritmlarni ichma-ich joylashgan algortmlar deb ataladi. Misol sifati berilgan nxm o’lchovli aij –matritsa elementlarining yig’indisini hisoblash masalasini qaraylik.
1-misol. S = Bu erda i- matritsaning satri i=1 j=1 nomeri, j-esa ustun nomerini ifodalaydi. Yuqoridagi yig’indi ifodagiga mos ravishda, satr elementlari yig’indisini ketma-ket hisoblash zarur bo’ladi. Yuqoridagi blok-sxemada shu algoritm ifodalangan.
Rekurrent algoritmlar.
Hisoblash jarayonida ba’zi bir algoritmlarning o’ziga qayta murojaat qilishga to’g’ri keladi. O’ziga-o’zi murojaat qiladigan algoritmlarga rekkurent algoritmlar yoki rekursiya deb ataladi. Bunday algoritmga misol sifatida Fibonachchi sonlarini keltirish mumkin. Ma’lumki, Fibonachchi sonlari quyidagicha aniqlangan.
Bu rekkurent ifoda algoritmiga mos keluvchi blok-sxema yuqorida keltirilgan. Eslatib, o’tamiz formuladagi iindeksga hojat yo’q, agar Fibonachchi sonining nomerini ham aniqlash zarur bo’lsa, birorta kalit kiritish kerak bo’ladi.
Algoritm ijrosini tekshirish.
Kompyuter uchun tuzilgan algoritm ijrochisi-bu kompyuterdir. Biror programmalash tilida yozilgan algoritm kodlashtirilgan oddiy ko’rsatmalar ketmaketliliga o’tadi va mashina tomonidan avtomatik ravishda bajariladi. Metodik nuqtai-nazardan qaraganda algoritmning birinchi ijrochisi sifatida o’quvchining o’zini olish muhim ahamiyatga ega. O’quvchi tomonidan biror masalani echish algoritmi tuzilganda bu algoritmni to’g’ri natija berishini tekshiri juda muhimdir. Buning yagona usuli o’quvchi tomonidan algoritmni turli boshlang’ich berilganlarda qadamma – qadam bajarib (ijro etib) ko’rishdir. Algoritmni bajarish natijasida xatolar aniqlanadi va to’g’rilanadi. Ikkinchi tomonidan, masalani echishga qiynalayotgan o’quvchi uchun tayyor algoritmni bajarish – masalani echish yo’llarini tushunishga xizmat qiladi.
Algoritm ijrosini quyidagi misolda ko’raylik.Berilgan a t, I = 1, n sonlarning eng kattasini topish algoritmini tuzaylik. Buning uchun, berilgan sonlardan birinchisi a ni I = 1 eng qiymat deb faraz qilaylik va uni max nomli yangi o’zgaruvchiga uzataylik: max=a1. Parametr I ning qiymatini bittaga oshirib, ya’ni i=i+1 a1 ni a2 bilan taqqoslaymiz va qaysi biri bo’lsa uni max o’zgaruvchisiga uzatamiz va jarayon shu tarzda to i=n bo’lguncha davom ettiramiz. Bu fiklar quydagi blok-sxemada o’z aksini topgan.
Endi bu blok-sxema yoki algoritmning ijrosini n = 3 a| = 3,a 2 = 5, a 3 = 1 Aniq sonlarda qadamma-qadam ko’rib o’taylik:
1. i=1 da max=3 bo’ladi.
2. I=i+1 =2 ni topamiz,
3. A2>max, ya’ni 5>3 ni tekshiramiz, shart bajarilsa, max=5 bo’ladi.
4. i1>5, ni tekshiramiz. Shart bajarilmadi, demak,
6. I3<3 ni tekshiramiz. Shart bajarilmadi. Demak max=5 chop etiladi. Biz blok-sxemani tahlil qilish davomida uning to’g’riligicha ishonch hosil qildik. Endi ixtiyoriy n lar uchun bu blok-sxema bo’yicha eng elementni topish mumkin.
|
| |
