Maktabgacha davrdagi katta yosh (5-6 yosh)




Download 5,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/239
Sana19.05.2024
Hajmi5,14 Mb.
#244342
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   239
Bog'liq
“SAN’AT, TIL VA MADANIYAT MASALALARINI ILMIY O’RGANISHDA FAN VA

Maktabgacha davrdagi katta yosh (5-6 yosh): 
Maktabgacha katta 
yoshdagi bolalar nutqini rivojlantirishda erishilgan asosiy natijalar 
muloqot sohasidagi chuqur o‘zgarishlar bilan bog‘liqdir.Tengdoshlar bilan 
muloqot qilish birinchi o‘ringa o‘tadi. Bola o‘z tengdoshini kattalardan 
afzal ko‘ra boshlaydi. O‘yin jarayonidagi o‘rtog‘iga qaratilgan nutq kattalar 
bilan bo‘lgan muloqotga qaraganda ancha mazmunliroq bo‘la boshlaydi. 
Sherik bilan dialog-muvofiqlashtirilgan predmetli va nutqiy faoliyat tusiga 
ega bo‘ladi. Bolalar endi sheriklari e’tiborini jalb qila oladilar, o‘zlari ham 
uning ishlari va bildirgan fikrlari bilan qiziqadilar.
Maktabgacha katta yoshdagi bolalarning dialogik muloqoti negizida 
nutqning yangi shakli -– monolog tug‘iladi va shakllanadi. U bolaning o‘z 
fikrlari, his-tuyg‘ulari, atrof-muhit haqidagi bilimlarini o‘rtoqlashish istagi 
oqibatida vujudga keladi. Bunda nutq qisqa hikoya shakliga ega bo‘ladi. 
Hikoyada albatta bolani lol qoldirgan va uni hayajonga solgan biron-bir 
qiziq hodisa (tabiat qo‘ynidagi qiziqarli uchrashuv, ukasining kulgili 
harakatlari va h. k. ) aks etadi. Maktabgacha yoshdagi bolalar tanish 
ertaklarni, multfilmlar mazmunini aytib berishni, eshitganlarini so‘zlab 
berishni xush ko‘radilar.
Maktabgacha davrdagi katta yosh maktabga tayorlov guruhi 
hisoblanadi. 7 yoshli bolalar guruhida bolalar har tomonlama 
“Maktabgacha ta’lim tashkilot”lari talab nizomlariga javob bera olishlari 
lozim. Bolalar qo‘shiq ijro etishda nutqi ravon so‘z tallafuziga etibor berib 
kuylaydigan, unli va undosh tovushlarni sof ravon kuylashi lozim.
Bolalar kattalardan nafaqat tovushlar va so‘zlarni to‘g‘ri talaffuz 
qilishni, balki ertaklar, hikoyalar mazmunini aytib berish, atrof-olam 
haqidagi o‘z kuzatishlarini bayon qilish, o‘z fikrlarini izchil bayon qilish va 
xulosalar chiqarishni ham o‘rganadilar.
Bolalarga nutqda u yoki bu mazmunni ravon, qiziqarli va imkonli 
shaklda yetkaza olish pedagog nutqining zarur sifatlaridan biri 


73 
hisoblanadi. Tarbiyachi o‘z fikrlarini izchil bayon qilar ekan, u o‘z nutqini 
tushunarsiz so‘zlar,murakkab gaplar,uzoq iboralar bilan qiyinlashtirib 
yubormasligi lozim.
Bolalar nutqini, agarda u qisqa iboralardan iborat bo‘lsagina, yaxshi 
qabul qiladilar.Chunki uzun,buning ustiga grammatik jihatdan juda 
murakkab tuzilgan iboralarni qo‘llashda bolalarga uning qismlari o‘rtasida 
aloqa bog‘lash, uning mazmunini mulohaza qilish va tushunish qiyin 
kechadi. Faqat oddiy gaplarni qo‘llash bilan cheklanmaslik lozim.

Download 5,14 Mb.
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   239




Download 5,14 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Maktabgacha davrdagi katta yosh (5-6 yosh)

Download 5,14 Mb.
Pdf ko'rish