O’zbekiston respublikasi oliy talim vazirligi samarqand veterinariya medisinasi instituti tabiiy va ilmiy fanlar kafedrasi

Download 1,54 Mb. Pdf ko'rish
bet	18/77
Sana	18.05.2024
Hajmi	1,54 Mb.
	#241484

1 ... 14 15 16 17 18 19 20 21 ... 77

Bog'liq
Shamsiddinov Bexruz

Bolsman entropiyaning
termodinamikaviy extimollikning logorifmiga
proparsional ekanini aniqlanadi:
тар
W
K
S
ln

K – Bolsman doimiysi.
Termodinamikaning ikkinchi qonuni birinchi qonuni to’latgani kabi, enropiya
ham energiya tushunchasini to’ldiradi. Ochiq sistemaning holati termodinamik
muvozanatda tekshiriladi. Agarda termodinamik sistemaning holati muvozanat
holatidan ozga farq qilsa, uni xuddi muvozanat holatidagiday parametrlar bilan
xarakterlash mumkin. Bunday sistemaning tartibsizlik darajasi entropiya bilan
aniqlanadi. Ochiq sistemaning entropiyasi muvozanat bo’lmagan holatda
sistemaga energiya va modda kelishi munosabati bilan entropiyasi oshadi.
Termodinamikaning ikkinchi asosiga binoan yopiq izolyasiyalangan sistema
entropiyasi oshib boradi va o’zining maksimumiga intiladi. Ochiq sistemada esa
doimiy entropiyali statsionar holat bo’lishi mumkin. Organizm – statsionar sistema
uchun
O
dS

,
const
S

,
0
1

dS
,
0

dSe
deb yozish mumkin. Bunda
dSi
- sistemadagi
qaytmas jarayonlar bilan bog’liq bo’lgan entropiyaning o’zgarishi
dSe
-
sistemaning tashqi muhit jismlari bilan ta’sirlashuvi tufayli yuzaga kelgan
entropiyaning o’zgarishi.
dSe
dSi
dSe


yoki
O
dSi
dS
dSe



Bu esa sistemaga o’tayotgan mahsulotdagi (modda va energiya) entropiya
sistemadan chiqayotgan mahsulotdagi entropiyadan kichik ekanligini bildiradi.
Prigojin stasionar holat uchun entropiyaning minimum hosil bo’lish prinsipini
ta’riflab ayrim funksiyalarning ekstremal qiymatlarini ko’rsatdi.
Organizm atrof muhit entropiyasi izolyasiyalangan sistemadagi kabi ortib
boradi, ammo bunda organizmning entropiyasi o’zgarmas saqlanib qoladi.
Entropiya sistema tartibsizligining o’lchovidir. Shu sababli organizmning
tartibliligi atrof – muhit tartibliligining kamayishi hisobiga saqlanadi.
Ayrim kasalliklar holatlarida biologik sistemalar entropiyasi oshishi mumkin
(
O
dS

) bu stasionar holatning bo’lmasligi tartibsizlikning yo’qligi bilan bog’liq.

27
Masalan: rak kasalliklarida hujayralarning tartibsiz ravishda ko’payib ketishi yuz
beradi.
(10) ifodani quyidagi ko’rinishda yozish mumkin.
dt
dSe
dt
dSi
dt
dS


(2.31)
stasionar holat uchun esa
dt
dSe
dt
dSi


(
0


dt
dS
const
S
) (2.32)

Download 1,54 Mb.

1 ... 14 15 16 17 18 19 20 21 ... 77

Download 1,54 Mb.

Pdf ko'rish