O’zbekiston respublikasi oliy talim vazirligi samarqand veterinariya medisinasi instituti tabiiy va ilmiy fanlar kafedrasi

Download 1,54 Mb. Pdf ko'rish
bet	19/77
Sana	18.05.2024
Hajmi	1,54 Mb.
	#241484

1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 ... 77

Bog'liq
Shamsiddinov Bexruz

Prigojin prinsipiga
muvofiq
0

dt
dSi
va minemaldir, demak
dt
dS
ham minemal
qiymatga ega.
Bundan quyidagi xulosa chiqadi; atrof muhit enropiyasining o’zgarishi
organizmning stasionar holati saqlanib qolgan holda ham minimumga ega. Tirik
sistemalar (hujayra, a’zolar, organizm) ishlab turishiing asosi – difuzion jarayonlar
bioximik reaksiyalar, osmotik hodisalarning va hakozo shunga o’xshashlarning yuz
berishi sharoitida stasionar holatini quvvatlab turishidan iborat.
Tibbiyot va veterinariyada termodinamik davolash usullari keng qo’lla-
nilmoqda. Organizmga issiqlik berish bilan bir qancha kasalliklarni davolash
mumkin. Buning uchun o’ziga energiyani (issiqlikni) to’plab so’ng asta – sekin
beradigan materiallardan foydalaniladi. Masalan: jadvalda shunday moddalar
keltirilgan.
Modda
S
1
kj/kt.k

1
vt/mk
Suv
Loyqa
Torf
Parafin
Ozekirit
4,19
2,09
3,85
3,23
3,35
0,58
0,70
0,42
0,23
0,15
Bu usuldan qishloq xo’jalik hayvonlarini davolashda keng qo’llanilmoqda.
Masalan: muskullar shamollashida, revmatizmda va hakozo. Parafin va ozekirit
85
o
C gacha issitilishi mumkin va u kuydirmaydi, chunki tanaga tekkan qismi tezda
45
o
C gacha sovuydi va issiqlik o’tkazuvchanligi yomonligi sababli ichki qismlar
harorati saqlanib asta – sekin tanaga beriladi. Parafin ozekerit yordamida
hayvonlarda mastit, genekologik kasalliklari davolanadi.
Agar organizm tashqi muhit sharoitlarining o’zgarishida stasionar holatini
saqlash imkoniyatiga ega bo’lmasa, bu holatdan chetlashsa, bu uning o’limiga olib
keladi, chunki organizm bu vaziyatga moslasha olmaydi, ya’ni sharoitning
o’zgarishiga mos holda nisbatan tezlik bilan stasionar holatga kelolmaydi. Harorat
har qanday fizik hodisaning asosini tishkil qiladi. Haroratni to’g’ridan – to’g’ri
o’lchab bo’lmaydi. Ikki xil shkala mavjud. Selsiy – boshlang’ich nuqtasi muzning
eirish nuqtasi O
0
C va suvning qaynash nuqtasi 100
0
C. Xuddi shunday absolyut
harorat shkalasi boshlang’ich nuqta O

.K, ya’ni -273,15
o
C bitta reper nuqtaga ega.
Harorat termometrlar yordamida o’lchanadi. (simobli va spirtli) past harorat
medisinada konservasiya (kriogen) uchun ishlatiladi. Anistaziya xossasiga ega
bo’lgan sovuq yordamida asab kasalliklariga tegishli bo’lgan odam bosh

28
miyasidagi ayrim hujayralar yadrosini yo’q qilishda ishlatiladi. Masalan:
parkinsonizm, mikroxirurgiyada nam to’qimalarning sovuq metallga asboblariga
yopishib qolishidan bu to’qimalarning boshqa joyga ko’chirishda foydalaniladi.
Kirioterasiya, kirioxirurgiya va shu kabi yangi terminlar yuzaga kelmoqda.

Download 1,54 Mb.

1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 ... 77

Download 1,54 Mb.

Pdf ko'rish