40
UVCh
- terapiyada hayvon biror organi 40-50 MGs.li generator elektrodlari
orasiga qo’yilib isitiladi.
UVCh terapiya mastitni, frunkulni, gaymaritlarni
davolash uchun ishlatiladi.
Organizm uchun xavfli tok 100 mA (odamlar uchun)
hayvonlar uchun
ancha farq qiladi. Buzoqlar uchun 200-300- mA, qo’zilar uchun 150-200 mA,
cho’chqalar uchun 170-200 mA, qoramollar uchun 220 mA va 30
0
C da suv va 350
mA - 10
0
C temperaturada. Qanday tok xavfli ekanligi to’g’risida biror qonuniyat
mavjud emas. Hattoki 12 V ham odamni o’ldirishi mumkin, Bir fermada mollarni
avtomatik sug’aruvchi qurulmaga elektrodvigateldan bir fazaga tegishi tufayli 93
mol halok bo’lgan. Hattoki 3-4 V kuchlanish sigirning sut berish mahsuldorligini
kamaytirib yuboradi. Go’sht kombinatida 0,8-1,2 A tok va 220 V kuchlanish
beriladi. Bunda u tok o’chirilgandan so’ng 5-minutgcha o’ziga kelmaydiadi
Qadim zamonlardan temir birikmasi (FeO. FerO
3
)
boshqa temir jismlarni
tortishi ma’lum bo’lgan. Erning ham magnit xossalari mavjudligi aniq bo’lgan va
o’tkir uchga qo’yilgan magnit sterjen o’z-o’zidan meridian bo’ylab joylashishi
aniqlangan. Bu kampas Xitoyda bundan 3000 yil ilgari kashf qilingan. Doimiy
magnitlarni 1600 y Gilbert aniqlagan.
Ularning ikkita qutbi, ya’ni temir
buyumlarni katta kuch bilan tortuvchi chekka sohalari va ular orasida tortmaydigan
neytral zonalar mavjuddir. Qutblarning biri doim shimolga, ikkinchisi esa janubga
qaragan va shuning uchun shimoliy va janubiy qutblar deyiladi.
Turli ismli qutblar o’zaro
tortishadi, bir xillari esa itarishadi. Xuddi
zaryadlangan jismlar elektr maydoni orqali ta’sirlashgani kabi magnit jismlar ham
bir biri bilan magnit maydoni orqali ta’sirlashadi.
Magnit maydon materiyaning maxsus turi bo’lib, u orqali harakat-
lanayotgan zaryadlangan zarrachaga boshqa magnit momentga ega bo’lgan jism-
larning o’zaro ta’siri o’rganiladi. Tabiatda magnit zarrachalari yo’q.
Magnitni qancha bo’lsak ham alohida S qutb va alohida N qutb olib
bo’lmaydi. XVIII asrda Daniyalik olim
Ersted chaqmoq nazariyasini
o’rganishda,
chaqmoq
ta’sirida
temir
buyumlarning
magnitlanishi
va kampasning magnitsizlanishini aniqladi. Bu esa magnit va elektr
hodisalar o’zaro bog`liq ekanligini ko’rsatadi. Ersted simdan tok oqayotganda
uning atrofidagi magnit strelkasining yo’nalishi o’zgarishini aniqladi. Keyinchalik
Fransuz olimi Amper tokli ikki o’tkazgichning o’zaro magnit ta’sirini aniqladi.
Magnit maydonni grafik usulda tasvirlash uchun magnit
kuch chiziqlari degan
tushuncha kiritiladi.
