49
Yorug’likning yutilish qonunini chiqarish uchun chizma
I=I
o
-
x
(4.9)
Bunga
Buger qonuni
deyiladi.
- yutilish koeffisenti bo’lib, yorug’lik to’lqin
uzunligidan, modda
kimiyoviy tarkibidan va modda holatidan bog’liq bo’lib, intensivlikdan bog’liq
emas.
1
x
da intensivlik e – marta kamayadi, normal sharoitda xavo uchun 10
-3
m
-1
,
shisha uchun 1m
-1
, metallar uchun 10
6
m
-1
.
Har qanday modda tanlab yutish xususiyatiga ega. Masalan, suv va suv bug’i
infroqizil nurlarni kuchli yutadi. Odatdagi shisha ko’rinadigan
nurlarni yaxshi
o’tkazadi, infroqizil nurlarni ancha zaiflashtiradi, ultrabinafsha
nurlarni deyarli
butunlay yutadi. Tirik o’simliklarning barglari ko’rinuvchi spektrning yashil (0,52
<
< 0,6 mkm) va to’q qizil (
> 0,7 mkm) sohalaridan tashqari butun sohani
kuchli yutadi. Bunday yutishga barglardagi pingment xlorofil sabab bo’ladi.
Yorug’likning yutilish uning molekulalar bilan o’zaro ta’siri
tufayli sodir
bo’lgani uchun yutilish qonunini molekulaning ba’zi bir xarakteristikalari bilan
bog’lash mumkin. n–
molekula konsentrasiyasi,
- molekula yutilishining
effektiv kesimi.
U holda (4.9) I = I
o
e
-
nx
(4.12) yoki
I = I
o
e
cx
Bularga
