97
1.
Ikkita prizmadan tashkil topgan kompensator. Kompensator prizmalari
shunday joylashtirilganki, ularning dispersiyasi suyuqlik va refraktometr
hosil qilgan dispersiyasini suyuqlik va refraktometr hosil qilgan
dispersiyani kompensatsiyalaydi.
2.
linzalar sistemasi bo’lib, yorug’lik kompensator orqali o’tganda u parallel
oqim hosil qiladi.
3.
yorug’lik nurini 90
0
ga burib, to’la ichki qaytishni hosil qiluvchi prizma.
4.
sindirish ko’rsatkichlari bo’yicha darajalangan shkala. Ko’rish trubasining
okulyari bo’lib, uning fokal tekisligida vazir chizig’i beriladi.
Ishni bajarish tartibi
1.
O’lchov qopqog’ining yuqori yarim shari ko’tariladi.
2.
O’lchov prizmasining sirtiga shisha tayoqcha yoki tomizg’ich yordamida
tekshiriladigan suyuqlikdan bir necha tomchi tomizilib, ehtiyotlik bilan qopqoq
yopiladi.
3.
Refraktometrning yorituvchi ko’zgusi shunday o’rnatilganki, o’lchov
qopqog’ining yuqori qismida manbadan chiqib, oyna orqali o’tuvchi nur
yoritiluvchi prizmaga tushsin va ko’rish maydonini bir tekis yoritsin.
4.
Ko’rish trubasining okulyaridan kuzatib, asbobning chap tomonida
joylashgan maxovikni burash bilan yorug’ va soya chegarasi aniqlanadi.
5.
O’ng tomonda joylashgan maxovikni aylantirish bilan ko’rish maydonidagi
chegara qismidagi rang yo’qotiladi.
6.
Keyin yana chap maxovik yordamida bo’lingan joy chegarasi bilan to’rning
krest chizig’i aniq bir – biriga moslashtiriladi va sindirish ko’rsatkichi uchun
shkaladagi soya olinadi.
7.
Har bir suyuqlik uchun yuqoridagi o’lchash tartiblari amalga oshirilib, uchta
o’lchashning o’rtacha qiymati olinadi.
8.
Ikkinchi suyuqlikni tekshirayotanda birinchi suyuqlik yumshoq latta bilan
artiladi. Ishni bajarib bo’lgandan so’ng prizmalar yaxshilab ajratiladi.
9.
Olingan natijalar quyidagi jadvalga yoziladi.
1-jadval
№
1-suyuqlik
2-suyuqlik
3-suyuqlik
4-suyuqlik
n
%
n
%
n
%
n
%
1
