CH H H2C CH3 +CH OH

+CH OH

HC ^C

_H O
+ ^-

_CH3 – C  CH + H₂O CH₃ – C = CH₂ CH₃ – C – CH₃

OH O

ini ksil
Bunda hosil bo’ladigan orliq moddalar-vinil spirti va metil-vinil-spirtining beqarorlik sabab Etekov qoidasi bilan tushuntiriladi. Bu qoidaga ko’ra, qo’shbog’ tutgan uglerod atomi gidro guruhini ushlab tura olmaydi. Buning natijasida qayta guruhlanish yuzaga keladi.

C

H ^ CCCC

H ++++ HHHHCCCC

NNNN

Cuu ₂₂₂₂ClClClCl₂₂₂₂

++++ NNNNHHHH₃₃

++++ HClHClHClHCl

CHCHCHCH₂₂₂₂

==== CCCCHHHH ––––

CNCNCNCN

ida
Vodorod sianidining birikishi. Atsetilenga vodorod sianidning bir valentli mis tuzlari ishtirok birikishi natijasida akril kislotaning nitrili hosil bo’ladi:

2
CH = CH – OR ^{R – OH}
CH₃ – CH(OR)₂

an

Butil spirtining atsetilen bilan hosil qilgan efiri–vinil butilefiri Shastakovskiy balzami nomi bil mashhur bo’lib, o’n ikki barmoqli ichakni davolashda ishlatiladi.

inil kib
Organik kislotalarning birikishi. Organik kislotalar atsetilen bilan birikib, murakkab v efirlarini hosil qiladi. Masalan, sirka kislota 200⁰C da rux atsetati ishtirokida atsetilen bilan biri vinilatsetatni hosil qiladi:

OCH₃– C

ОH
+ CH^ CH
200⁰C _{CH – C}

3
_Zn(CH3COO)₂
O
O – CH = CH₂

Vinilatsetat yelimlar olishda, organik shisha tayyorlashda ishlatiladi.

tor da
Aldegid va ketonlarning birikishi. Atsetilen aldegid va ketonlar bilan birikib, atsetilen qa spirtlarni hosil qiladi. Reppe 1925 yilda sanoat miqyosida asetilenni mis atsetilenid katalizatorligi formaldegid bilam biriktirib, ikki xil birikma – propargil va butandiol spirtlarni sintez qildi:

OH – C

+ CH  CH
^Cu+1 CH  C – CH OH

H




^{OCH  C – CH2OH +} H – C
H

O
100⁰C

_HOCH2
2

– C  C – CH₂OH

OH

^{CH  CH +} CH₃ – C
CH₃
CH  C – C – CH<sub>3

CH3</sub>

og’

an agi
Almashinish reaksiyalari. Atsetilen uglevodorodlari, agar ular terminal tuzilishga (uchb chekkadagi uglerod atomida joylashgan bo’lsa) ega bo’lsalar metallar, galogenlar va boshqalar bil almashinish reaksiyalariga kirisha oladilar. Agar atsetilenni kumush nitratning ammiakd eritmasidan o’tkazilsa oq cho’kma – kumush atsetilenidi hosil bo’ladi:
^{AgNO3 + NH4OH [Ag(NH3)2]+OH–}
[Ag(NH₃)₂]⁺OH^– + CH  CH Ag – C  C – Ag + 4NH₃ + 2H₂O



an
CH  CH + NaOCl CH  C – Cl + NaOH

Download 322,07 Kb.