1.1.3 – rasm. Quyosh elementini tuzilishi, elektron va elektr toki oqimi yo„nalishi.
Quyosh elementlarni batareya qilib yig„ish katta miqdorda elektr ulashlarni
bajarishni talab qiladi, sababi Quyosh elementlarning batareyadagi soni o„n ming,
ba‟zan yuz ming donani tashkil qiladi. [1] Quyosh elementlarini yig„ish
asosan
ishlab chiqarish korxonalarida amalga oshiriladi. 1.1.4 – rasmda Quyosh
elementlarni guruhlarga birlashtirish sxemasi keltirilgan bo„lib,
bu sxema
elementar batareya deyiladi. Quyosh elementlarini ehtiyojga qarab ularni turli xil
ulashlar yordamida yig„ish mumkin. Masalan, 1.1.4 a –
rasmda ikkita Quyosh
elementini bir – biriga parallel ulash orqali ulardan Quyosh batareyasi hosil
qilingan. 1.1.4 b – rasmda esa ikkit Quyosh elementi ketma – ket ulangan. 1.1.4 – d
rasmdan ko„rinib turibdiki, ikkita Quyosh elementi ketma – ket va o„z navbatida
ular bir – birlariga o„zaro parallel ulangan. 1.1.4 e – rasmda uchta Quyosh elementi
parallel ulanib, ular yana parallel ulangan uchta Quyosh elementiga o„zaro ketma –
ket ulangan. Demak, to„liq batareya bir – biriga ketma –
ket ulangan bir nechta
elementar batareyalardan tashkil topar ekan. Bunday ulashlar ulash qoidalariga
asosan amalga oshiriladi. Elektr bo„limidan bizga ma‟lumki, elementlar ketma –
ket ulanganda umumiy kuchlanish har bir elementning kuchlanishlari yig„indisiga
teng, tok kuchi esa o„zgarmas bo„lib, bitta element orqali oqib o„tayotgan tok
kuchiga teng:
U
um
= U
1
+ U
2
+ U
3
+ … + U
n
I
um
= I
1
= I
2
= I
3
= … = I
n
= const
Parallel
ulanganda esa, kuchlanish o„zgarmas bo„lib, bitta element hosil
qilgan
kuchlanish qiymatiga teng, umumiy tok kuchi har bir elementdan oqib
o„tayotgan tok kuchlari yig„indisiga teng bo„ladi, ya‟ni:
U
um
= U
1
= U
2
= U
3
= … = U
n
= const
I
um
= I
1
+ I
2
+ I
3
+ … + I
n
Aralash ulashda U
um
va I
um
lar yuqoridagi formulalarni zanjir qismlariga
qo„llash orqali aniqlanadi.
