51
1.1-jadval
Avtomatik boshqarish va nazorat qilinishi lozim bo„lgan MX-1,8 VSh PTM texnologik va kinematik parametrlari bo„yicha
ma'lumotlar
№
Parametr nomi
O„zgarish
chegarasi
(diapazoni)
Rostlash va nazorat
qilish turi
Rostlash va nazorat qilish
turi
Nazorat
qilinadigan
parametrlar
soni
Ma‟lumotlarni
taqdim qilish shakli
Qo„llaniladigan
O„O„ (datchik)-
ning turlari
Uzluk-
siz
Diskret
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1 PTAni egat yuzasiga
nisbatan joylashish
balandligi, mm
0 …10
Uzluk-
siz
–
Belgilangan
balandlikda
PTAni ushlab turish va
haydovchini ogohligi
(xabardorligi).
1
Raqamli, svetodiodli
indikatorlar
Optik,
patensiometrik
2
PTA ishchi tirqishi
simmetriya o„qining
g„o„za qatori o„q
chizig„idan og„ishi,
mm
0 ….30
Uzluk-
siz
–
Belgilangan chegarada PTA
ishchi tirqishi o„qini
og„ishini rostlash va
haydovchini ogohligi
(xabardorligi).
1
Raqamli, svetodiodli
indikatorlar
Optik
3
PTA ishchi tirqishi
kengligi, mm
22…40
Uzluk-
siz
–
Agrofon parametrlariga
muvofiq PTA ishchi tirqishi
kengligini rostlash va
haydovchini ogohligi
(xabardorligi).
2
O„nlik kod
ko„rinishidagi
raqamli indikator
Optik
4 PTA qabul kamera-
sida xavo bosimi
(kamerani tiqilib
qolishi)
Meyor-
dan past
yoki
yuqori
–
Diskret
(0 yoki 1)
Meyor chegarasidan
chiqganligi xaqida
haydovchini ogoh qilish va
chora ko„rishga chaqirish.
2
Tovush beruvchi
qurilmali svetodiodli
indikatorlar
Optik, pnevmatik
52
1.1- jadval (davomi)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
5
Bunkerning
to„lishi
Meyor-
dan
yuqori
yoki past
-
Diskret
(0 yoki
1)
Bunker to„lganligi (meyor-
dan oshganligi) haqida
haydovchini ogoh qilish.
1
Tovush beruvchi
qurilma va raqamli
svetodiodli
indikatorlar
Optik,
patensiometrik
6
PTA
ortidagi hosil
qoldig„i, %
Ochilgan
hosilning
4%
gachasi
Uzluk-
siz
–
Hosil qoldig„i meyordan
oshganda
haydovchini ogoh
qilish va chora ko„rishga
chaqirish.
1
Tovush beruvchi
qurilma va raqamli
svetodiodli
indikatorlar
Optik
7
PTA shpindellari
aylanish chastotasi-
ning o„rtacha
qiymati, ayl/min
900…
…1100
Uzluk-
siz
O„zgaruv
-chan
Aylanish chastotasi meyor
chegarasidan chiqganligi
haqida haydovchini ogoh
qilish va chora ko„rishga
chaqirish.
2
Tovush beruvchi
qurilma va o„nlik kod
ko„rinishidagi raqamli
indikator
Optik, induktiv
8
PTA ventilyatorlari
aylanish
chastotasi,
ayl/min
1400…
…1600
Uzluk-
siz
O„zgaruv
-chan
Aylanish chastotasi meyor
chegarasidan chiqganligi
haqida haydovchini ogoh
qilish va chora ko„rishga
chaqirish.
2
Tovush beruvchi
qurilma va o„nlik kod
ko„rinishidagi raqamli
indikator
Induktiv
9
PTA ajratkichlari
aylanish chastotasi,
ayl/min
1500…
…1700
Uzluk-
siz
O„zgaruv
-chan
Aylanish chastotasi meyor
chegarasidan chiqganligi
haqida haydovchini ogoh
qilish va chora ko„rishga
chaqirish.
8
Tovush beruvchi
qurilma va o„nlik kod
ko„rinishidagi raqamli
indikator
Induktiv
53
Shuni qayd qilish lozimki, 1.1-jadvalda keltirilgan nazorat qilinadigan
texnologik va kinematik parametrlar VSh PTM larning barcha modifikatsiyalari
(turlari) - osma, yarim tirkama yoki o„ziyurar mashinalari
uchun dolzarb va
muhim hisoblanadi.
Yuqorida ta'kidlab o„tilganidek, agregatlanayotgan traktorda qo„llanilayotgan
bir necha lokal AB va NT larni umumlashtiruvchi traktor va PTM ning texnik-
ekspluatatsion ko„rsatkichlari, ish rejimlari va asosiy texnologik parametrlarini
integrallashgan mikroprotsessorli AN va B tizimini yaratish hozirgi zamon
talablariga mos keladi.
Ana shunday traktorga yarim osma MX rusumidagi PTM ning integrallashgan
bort mikroprotsessorli AN va B tizimining struktur sxemasi 1.20-rasmda
keltirilgan. Ushbu tizim ikki turdagi - diskret va analog signallar uzatish
tarmoqlaridan iborat bo„lib, ular orqali traktor va PTM ning turli agregat va
qismlarida o„rnatilgan O„O„(datchik)lar signallari bort mikroprotsessoriga
yetkaziladi.
1.20-rasm. Paxtachilik MTA ish rejimlari va texnologik parametrlarni AB va
N mikroprotsessorli tizimining struktur sxemasi
54
Struktur sxemaning tarkibiy qismlari va parametrlarini asoslashda asosiy
vazifa bu - paxtachilik mashina traktor agregati (MTA) (traktor+PTM)ning
yuqorida 1.1-jadvalda keltirilgan avtomatik nazorat (o„lchash, xabarlagich,
rostlash, boshqarish) qilinadigan vazifa va parametrlarni aniqlashtirib olishdir.
Odatda traktorlar uchun ushbu vazifa va parametrlarni ikki guruhga bo„linadi –
zaruriy (shtatdagi) va buyurtmalilar. Zaruriy vazifa va parametrlarni AB va N
tizimlari barcha modellardagi traktorlarga o„rnatilib, ularga traktorning asosiy
qismlarini texnik holatini nazorat qiluvchi va avariyadan saqlovchi vazifa va
parametrlar(sovutuvchi va moylovchi suyuqliklar temperaturasi va bosimi, yoqilg„i
miqdori, dvigatel vali va agregat tezliklari, IYoDni himoya tizimi va h.k.) kiradi.
Buyurtma asosidagi vazifa va parametrlarga shataksirashni
hisobga oluvchi
agregatning xaqiqiy ish tezligini o„lchash tizimi, ishlov berilgan maydonni hisobga
olish tizimi va h.k., yuqorida avtotransport vositalarini avtomatlashtirishda ko„rib
chiqilgan(1.5-bo„lim) kabi tizimlar bilan jixozlanishi mumkin.
Hozirgi kunlarda «Toshkent qishloq xo„jaligi texnikalari zavodi (TQXTZ)»
va «Texnolog» AJ larida yangi istiqbolli modifikatsiyadagi traktor (dvigatel
quvvati 80-120 o.k. teng) lar va ular asosida traktorga osma va yarim osma PTM
larini yaratish bo„yicha tajriba – konstruktorlik ishlari olib borilmoqda. Ushbu
jarayonda korxonalar mutaxassislari bilan xamkorlikda paxtachilik MTA ning
avtomatik nazorat (o„lchash, xabarlagich, rostlash, boshqarish) qilinishi lozim
vazifa va parametrlarini, ayniqsa, buyurtma
asosidagi mashinalar uchuni
aniqlashtirib olinadi.
