bayonlaridagi kuchlar va tezliklar, gidravlik va pnevmatik tizimlar bayonlaridagi bosimlar va ishchi
26
yuqori ko„rilgan misolda tranzistor parametrlari kuchaytirgichni loyihalashda ichki, tranzistorning
o„zini loyihalashda esa chiquvchi parametr bo„ladi.
2. Nimtizimlar birining modelida (bayonlar aspektining birida) ishtirok etayotgan chiquvchi
parametrlar yoki fazoviy o„zgaruvchilar boshqa nimtizimlar (boshqa aspektlar) bayonlarida
ko„pincha tashqi parametrlar bo„ladi. Masalan, elektron priborlari korpuslarining maksimal harorati
kuchaytirgichning elektr modellarida tashqi parametrlarga, o„sha ob‟yektning issiqlik modellarida
esa chiquvchi parametrlarga kiradi.
3. Ob‟yekt chiquvchi parametrlarining ko„p qismi
V(Z) bog„lanishlarning funktsionallari
hisoblanadi, ya‟ni ularni aniqlash uchun berilgan
X va
Q larda (1.2) tenglamalar tizimini yechish
lozim va olingan natijalar bo„yicha
Y ni hisoblash zarur. Yoyilib ketish quvvati, tebranish
amplitudasi, signal tarqalishi tutilishining davomiyligi va sh.k.lar chiquvchi parametrlar-
funktsionallarga misol bo„ladi.
Loyihalanayotgan ob‟yektlarning boshlang„ich bayoni ko„pincha loyihalashga texnikaviy
topshiriq vazifasini o„taydi. Bu bayonnomalarda
y
j
chiquvchi parametrlarga texnikaviy talablar
(boshqachasiga chiquvchi parametrlar normalari) deb ataluvchi kattaliklar ishtirok etadi. Texnikaviy
talablar
TT = (
TT
1
, TT
2
, ..., TT
r
) vektorni hosil qiladi, bu erda:
TT
j
– qiymatlar chiquvchi parametrlar
y
j
o„zgarishining ruxsat etilgan diapazoni chegarasini ifodalaydi.
TT
j
va
y
i
orasida talab qilinadigan munosabatlarni ishchanlik qobiliyati sharoitlari deb atashadi.
Ishchanlik qobiliyati shartlari ko„p hollarda
y
j
<
TT
j
(1.3)
yoki
y
j
>
TT
j
. (1.4)
Bunda TT va Y vektorlarining o„lchamlari teng (
r=m). Lekin ba‟zi chiquvchi parametrlar u
uchun ishchanlik qobiliyati sharti ikki taraflama cheklash:
.
j
j
j
T
T
y
T
T
(1.5)
TT larda chiquvchi parametrlarga mos keladigan ishchanlik qobiliyatiga misollar:
(1.3) ko„rinishda – elektron qurilmada yoyilib ketish quvvati, truboprovodda bosim yo„qolishi,
dvigatelda yonilg„i sarfi;
(1.4) ko„rinishda – FIK, dvigatel quvvati, kuchaytirgichning kuchaytirish koeffitsienti;
(1.5) ko„rinishda – optik tizimning fokus masofasi, tanlash xususiyatiga asoslangan
kuchaytirgichning rezonans chastotasi.
