• 8.1. Mashina grafikasi
  • Videoadapterlar
  •  – Ma’ruza. Mavzu: Avtomatlashtirilgan loyihalashning texnikaviy vositalari




    Download 389,02 Kb.
    bet51/74
    Sana08.01.2024
    Hajmi389,02 Kb.
    #132704
    1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   74
    Bog'liq
    Toshkent davlat texnika universiteti-fayllar.org

    8 – Ma’ruza. Mavzu: Avtomatlashtirilgan loyihalashning texnikaviy vositalari 

    Mashina grafikasi
    Ma’ruza rejasi: 


    1. Mashina grafikasi

    1.1. Videoadapterlar

    1.2. Videoxotira

    1.3. Ekran yangilanish chastotasi

    1.4. Grafikaviy tezlatgichlar

    2. Mashina grafikasining elektromexanik qurilmalari

    2.1. Grafikaviy informatsiyani kiritish qurilmasi

    3. Insonning EHM bilan operativ aloqasi qurilmalari

    3.1. Displey

    3.2. Ekran o„lchami

    3.3. O„tkazib yuborish polosasi

    3.4. Ekran «donador»ligi

    3.5. Monitor xavfsizligi


    Tayanch so‘zlar va iboralar 
    Aniq va har xil tasvirlash qobiliyati, piksel, rang chuqurligi, ekran yangilanish chastotasi,
    apparatli videotezlatgich, dasturaviy videotezlatgich, videotezlanishni optimallash, 2D-tezlatgich, 
    3D-tezlatgich, kutubxona, alfavitli-raqamli displey, grafikaviy displey, o„tkazib yuborish polosasi,
    ekran «donador»ligi. 
    8.1. Mashina grafikasi 
    Grafikaviy tizimlar mashinasozlik ob‟yektlari ALTida alohida o„rin egallaydi. Odatda 
    grafikaviy tizim qandaydir bazaviy ta‟minot asosida quriladi.
    Oldin videokartalarning ba‟zi turlarini va ularni onalik platasiga ulash usullarini ko„rgan edik. 
    Endi videoadapterlarni ko„rib chiqamiz.


    Videoadapterlar 
    Videoadapterlar takomillashishning uzoq yo„lini bosib o„tishdi; birinchi personal
    kompyuterlarda monitor sifatida turmushdagi televizorlardan foydalanishdi, hozirgilari esa 
    kompyuterni quvvatli grafikaviy stantsiyaga aylantirmoqda. Bu oraliqda plata va standartlarning bir
    necha avlodi almashdi. 
    Dastlab MDAMonochrome Display Adapter (displeyning monoxrom adapteri) standarti
    paydo bo„ldi. MDA platasi ekranga faqat alfavit-raqamli informatsiya – harflar va raqamlarni 
    chiqarish qobiliyatiga ega edi; hech qanday grafika va rang yo„q edi.

    MDAni almashtirgan CGA – Color Graphics Adapter (rangli grafika adapteri) nafaqat matnli,
    balki grafikaviy rejimda ham ishladi va berilgan o„n oltita rangdan to„rttasi chiqishini ta‟minlab turdi. 


    EGAEnhanced Graphics Adapter (yaxshilangan grafika adapteri) 64 rang palitrasidan
    ekranga chiqadigan ranglarni 16 tagacha yetkazdi va ekranga chiqariladigan grafika sifatini sezilarli 
    yaxshiladi. EGA standarti paydo bo„lishi bilan grafikaviy dasturlardan, jumladan birinchi Microsoft
    Windows operatsion tizimlaridan, keng foydalanish boshlandi. 


    VGAVideo Graphics Array videostandarti eng qulay, bugungi kungacha foydalanilayotgan
    bo„lib, asta-sekin SVGA (Super-VGA) standartiga o„tdi. VGAning birinchi platalari 262 144 rang 
    palitrasidan 256 rangni ekranga chiqardi. Keyinchalik VGA bilan birga mos keladigan juda ko„p
    platalar paydo bo„ldi, ularda mumkin bo„lgan rang tuslari 16,8 milliongacha etdi (True Color rejimi). 
    Videoadapterlarni ishlab chiquvchilarning umumiy intilishi – monitor ekranida asliga
    maksimal yaqinlashgan mumkin qadar sifatliroq tasvirni olishdir. Bunda quyidagi: aks ettirilayotgan 
    ranglar sonini ko„paytirish; aniq va har xil tasvirlash qobiliyatini orttirish; tasvirni ekranga chiqarish
    tezligini tezlashtirish vazifalari doim bo„ladi. 


    Aniq va har xil tasvirlash qobiliyati (
    разрешающая способность
    ) bevosita ekranga
    chiqariladigan tasvirning alohida nuqtalari – piksellar bilan bog„liq. Odatda gorizontal va vertikal 



    61


    bo„yicha piksellar soni haqida gapirishadi. VGA rejimida aniq va har xil tasvirlash qobiliyati –
    640x480 nuqta. Bugungi kunda SVGA – 800

    600, 1024


    768, 1280



    1024, 1600


    1200 va undan ko„p 


    nuqtalar rejimlari qo„llanmoqda.
    Bir paytda aks ettiriladigan ranglar sonini rang chuqurligi (
    глубиной цвета
    ) yoki rang 


    tasvirlash qobiliyati (
    цветовое разрешение
    ) deb atashadi. Rang tasvirlash qobiliyati tasvirning
    har bir nuqtasi uchun xotiraning necha biti ajratilganiga bog„liq. Sakkiz bit ajratilganda mumkin 
    bo„lgan ranglar soni 256 (ikkining sakkizinchi darajasida)ta, 16 bit 65 536 rangni beradi – bu rejim

    High Color deb ataladi, True Color (16 777 216 rang) rejimi piksellar rangini kodirovkalash uchun
    24 bitdan foydalanilganda erishiladi. 
    Zamonaviy videoadapterlar bundan ham yuqori razryadga egalar, masalan bir nuqtaga 32 bit,
    lekin bunda ko„rinadigan ranglar soni ortmaydi. Qo„shimcha razryadlarda saqlanadigan informatsiya 
    maxsus dasturlar tomonidan grafikani aks ettirish operatsiyalarini tezlashtirish uchun yoki poligrafiya
    mahsulotini tayyorlashda kompyuterdan foydalanilganda rangni uzatishni yaxshilash uchun 
    foydalaniladi.

    Download 389,02 Kb.
    1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   74




    Download 389,02 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     – Ma’ruza. Mavzu: Avtomatlashtirilgan loyihalashning texnikaviy vositalari

    Download 389,02 Kb.