21
turli qismlarida turlicha bo’ladi. U tananing uchki qismida yupqa
bo’lib, pastga tushgan sayin qalinlashib boradi. Bundan tashqari,
daraxtlarning po’stlog’i turli daraxtlar uchun tashqi ko’rinishi, rangi
turlicha bo’lib, o’zaro farq qiladi. Masalan, daraxtlarning po’stlogi
oq tusdan (oq qayin) to’q jigar ranggacha (archa) o’zgarib boradi.
Yosh daraxtlarning po’stlog’i silliq, va yumshoq bo’lib, tana
yo’g’onlasha
borgan sari, po’stloq yorilib, dag’allashib, qattiqlashib
boradi. Daraxt po’stlog’i hozirgi vaqtda xalq xo’jaligining turli
sohalarida ishlatilmoqda. Qrim, Kavkaz,
Uzoq Sharq va Saxalin
zonalarida o’sadigan probkali eman daraxtining po’stlog’i qalin
bo’lib, ulardan probkalar, issiqlik-izolyasion materiallar (plitalar) va
shu kabilar tayyorlanadi.
Kambiy. Bu lub bilan yogoch orasida joylashgan shirali qatlam
bo’lib, u tirik hujayralardan iboratdir. Kambiyni oddiy ko’z bilan
ko’rish
juda qiyin, uni ko’rish uchun ko’zni qisman «qurollantirish»
kerak bo’ladi. Uni baxorda tanadan po’stlok, shilib olingan paytida
ko’rish mumkin. Bu vaqtda kambiy hujayralarining buzilishi natijasida
shirali, shilliq, parda-suyuqlik oqib chiqadi. Kambiy lub orqali shoxdan
keluvchi ozuqa bilan oziqlanadi. Kambiy o’sayotgan daraxt uchun
hayotiy manba hisoblanadi. Kambiy xujayralarining bo’linishi
daraxtning butun yashash davrida ro’y berib turadi.
Faqat qishda
kambiyning rivojlanishi to’xtab, baxorda yana boshlanadi. Baxorda
kambiyning rivojlanishi shoxlardan,
tananing uchki qismidan
boshlanib, u asta-sekin tana va ildizga o’ta boradi.
Agar daraxt tanasining po’stlogi halqa shaklida qirqib olinsa,
daraxt o’sishdan to’xtab, quriy boshlaydi. Arralab yiqitilgan va ildiz
hamda shox-shabbalaridan tozalangan daraxt tanasi yog’och
deyiladi.
Daraxt yog’ochligini ko’ndalangiga qirqib
hosil qilish protsessi
arralab saralash deyiladi. Yog’ochlikni saralashda ishga yaroqli va
o’tinbop qismlar olinadi.
