55
farqlanadi:
rastr
muharrirlari,
vektor
muharrirlari,
uch
o’lchamli
grafiklar(3Dmuharrirlari) va ishlov berish uchun dasturiy vositalar.
Rastr muharrirlarini grafik ob’ekti rastrni tashkil qiluvchi hamda nur va rang
xususiyatlariga ega bo’lgan nuqtalarning kombinatsiyasi
shaklida taqdim qilingan
hollarda qo’llaydilar. Bunday yondashuv grafik tasvir ko’plab yarim tonlarga ega
bo’lsa (tasvir uncha aniq bo’lmasa) va ob’ektni tashkil qiluvchi elementlarning nuri
haqidagi axborot uning shakli haqidagi axborotdan muhimroq bo’lgan hollarda
samarali bo’ladi. Bu fotografiya va matbaa tasvirlari, ularning retushi, fotoeffektlar va
badiiy kompozitsiya (kollej)lar tuzish uchun xosdir.
Yangi tasvirlarni rastr muharrirlari vositalari bilan
yaratish imkoniyatlari
chegaralangan va har doim ham ulardan foydalanish qulay bo’lavermaydi. Ko’pchilik
holatlarda rassomlar an’anaviy asboblardan foydalanib, so’ngra rasmni maxsus apparat
vositalari (skanerlar) yordamida kompyuterga kiritish va ishni rastr muharrirlar
yordamida maxsus effektlar qo’llash yo’li bilan tugatishni afzal ko’radilar.
Vektor muharrirlari.
Rastr muharrirlaridan tasvir haqidagi ma’lumotlarni
taqdim etish usuli bilan farq qiladilar.
Vektor tasvirining elementar ob’ekti nuqta emas, balki chiziqdir.
Bunday
yondashuv chiziqlarning shakli uni tashkil qiluvchi alohida nuqtalarning rangi
to’g’risidagi axborotdan ko’ra, kattaroq ahamiyatga ega bo’lgan chizmagrafik ishlar
uchun xosdir. Vektor muharrirlarida har bir chiziq uchinchi
tartibdagi matematik
qiyshiq chiziq sifatida ko’rib chiqiladi va shunga muvofiq ravishda nuqtalarning
kombinatsiyasi sifatida emas, balki matematik formula tarzida (kompyuterda bu
formulaning raqamli koeffitsientlari saqlanadi) taqdim etiladi. Bunday
taqdim qilish
rastr muharriri taqdimiga qaraganda ancha ixcham va shunga muvofiq ravishda
ma’lumotlar ancha kam joyni band etadilar, biroq har qanday ob’ektni yaratish ekranda
nuqtalarni oddiygina aks ettirish bilan amalga oshirilmaydi, balki qiyshiq chiziqning
parametrlarini ekran yoki matbaa tasvirining koordinatlariga muttasil ravishda qayta
hisoblash bilan davom etadi. Shunga muvofiq, vektor
grafikasi bilan ishlash
unumdorligi yuqoriroq bo’lgan hisoblash tizimini ishlatishni talab qiladi.
Elementar ob’ektlar (chiziqlar)dan eng oddiy geometrik ob’ektlar (primitivlar)
yaratiladi. Vektor grafikasi vositalari bilan yaratilgan badiiy illyustratsiya bir-birlari
bilan o’zaro aloqada bo’lgan, bir-birlariga o’zaro ta’sir qiluvchi o’n minglab sodda
ob’ektlarni o’z
ichiga olishi, ulardan iborat bo’lishi mumkin.
Vektor muharrirlari tasvirlarni yaratish uchun qulay, ammo ular tayyor rasmlarga
ishlov berishda qo’llanilmaydi. Ular reklama tadbirkorligida keng qo’llaniladi, ularni
matbaa nashrlarining muqovalarini bezatishda va badiiy ish usuli chizma usuliga
yaqinroq bo’lgan hamma holatlarda ishlatiladi.
Uch o’lchovli grafika muharrirlari
uch o’lchovli kompozitsiyalarni
yaratishda
ishlatadilar. Ular ikkita o’ziga xos xususiyatga ega. Birinchidan, ular tasvir
qilinayotgan ob’ektlar yuzasini yoritish manba xususiyatlari bilan o’zaro ta’siri va
aloqa shakllari sharoitlardan kelib chiqqan holda
boshqarish imkoni berilsa,
ikkinchidan esa ular uch o’lchovli animatsiya yaratishga imkon beradilar. Shuning
uchun uch o’lchovli grafika muharrirlarini ko’pincha 3D-animatorlar deb ham
ataydilar.
