Lugʻatlarni toʻldirish va sozlash. Promt Editor 8 dasturi
tarkibiga kiritilgan lugʻatlar ancha boy ekanligiga qaramay,
hujjatlarda uchrovchi hamma soʻzlar kiritilganligini kafolatlab
boʻlmaydi. Notanish soʻzlarni dastur qizil rangda ajratib koʻrsatadi.
Lekin hamma notanish soʻzlar ham lugʻatga kiravermaydi. Ular
orasida band qilish lozim boʻlgan soʻzlar ham uchrashi mumkin.
Shuningdek bu soʻzlar toʻgʻri yozilganligini tekshirib koʻrish
kerak. Agar lugʻat haqiqatan ham toʻliq boʻlmasa, unda soʻzni
iste’mol lugʻatiga qoʻshish mumkin.
Lugʻatni malakali tarzda toʻldirish juda muhim va masuliyatli
tadbir. Lugʻatning xaddan ziyod zichligi tarjima sifatini pasaytirishi
mumkin.
4.4. Elektron hujjatlarni Microsoft Word dasturi yordamida
qayta ishlash
Microsoft Word – yoqori darajali matn muharriri, bu dastur
har qanday qiyinchilikdagi hujjatlarni tayyorlashda keng
qoʻllaniladi. Bu dastur dunyoda eng koʻp foydalaniladigan
dasturlar safiga kiradi. Word matn muharriri tezkor buyruqlar va
zamonaviy vositalarni (grammatik, orfografik xatolarni tekshirib
boruvshi) oʻz ichida mujassamlashtirgani sababli har qanday xat va
hujjatlarni bexato yozish imkonini beradi.
MS Word – matnli va grafikli ma’lumotlar ustida yuzdan ortiq
operatsiyalarni bajaruvchi, hamda matnli protsessorlar sinfiga
kiruvchi eng takomillashgan amaliy dasturlardan biri hisoblanadi.
Shunday qilib, Word matn muharriri koʻmagida rus va ingliz
tilida har xil hujjatlar, xat, hisobot, maqola, tijorat xabarlari kabi bir
turkum matnli ma’lumotlarni zudlik bilan tayyorlash va chop qilish
mumkin. Bu matn muharriri yordamida oʻzbek shriftida va lotin
alifbosi asosida, oʻzbek tilida har xil ma’lumotlarni osonlik bilan
tayyorlash mumkin.
Word matn muharriri imkoniyatlari:
Matnni kiritish, tahrir qilish va koʻzdan kechirish;
Qator oraliqlari abzatsini oʻrnatish;
90
Avtomatik tarzda matnni sahifalarga boʻlish;
Matn qismni ajratish va uni kerakli joyga nusxalash;
Hujjat mundarijasini tuzish;
Matematik, kimyoviy formulalarni yozish;
Bir vaqtda bir nechta oynada hujjat tayyorlash;
Matnda har xil shakl, grafik va rasmlardan foydalanish;
Turli ma’lumotli jadvallar tuzish;
Avtofiguralar chizish, titul varaqalarini jihozlash va shu
kabi yana bir turkum ishlarni bajarishi mumkin;
Word dasturi quyidagicha ishga tushiriladi: “Пуск” ekrani
yordamida “Приложения” bandiga kiriladi va dasturlar
roʻyxatidan Microsoft Word 2013 dasturi tanlanadi. Natijada
ekranda dastlab MS Wordning ishchi oynasi paydo boʻladi
32
.
4.36-rasm. MS Word 2013 ning umumiy koʻrinishi
Microsoft Word dasturi quyidagi qismlardan tashkil topgan:
1-Sarlavha qatori (Документ1.docx);
2-Tezkor murojaat etish panelini sozlash boʻlimi;
32
Beth Melton. Microsoft Office Professional 2013. Step by Step. USA 2013. P
117-118.
91
3-Asosiy menyular qatori; (Файл, Главная, Вставка, Дизайн,
Разметка страницы, Ссылки, Рассылки, Рецензирование, Вид);
4- Qoʻshimcha amallarni bajarish uchun moʻljallangan maxsus
uskunalar paneli (piktogrammalar);
5-Ishchi maydon;
6-Aylantirish tasmasi;
7-Dastur holatini koʻrsatib turuvchi qismi.
Ishni yangi hujjat yaratish yoki mavjud hujjatni ochishdan
boshlaymiz. Yangi hujjat yaratishda biz tayyor andozalardan birini
tanlashimiz yoki boʻsh (toza) hujjat hosil qilishimiz mumkin.
Word dasturini ishga tushirganimizda u bizga turli andozalar
roʻyxatini taklif etadi. Ish jarayonida bu roʻyxatni koʻrish uchun,
“Файл” menyusidan “Создать” buyrugʻini tanlash kerak boʻladi
33
.
4.37-rasm. Yangi hujjat yaratish oynasi
Boʻsh yangi hujjat hosil qilish uchun “Новый документ”
ilovasini tanlaymiz yoki ESC tugmasini bosamiz.
Shunindek, yaratilayotgan hujjatning mavzusidan kelib chiqib
mavjud andozalardan birini tanlash mumkin. Agar andozalar
33
Beth Melton. Microsoft Office Professional 2013. Step by Step. USA 2013. P
118-119.
92
orasidan keraklisi topilmasa, unda uni onlayn izlash va yuklab olish
mumkin.
4.38-rasm. Andozani onlayn qidirish darchasi
Izlangan andoza topilgandan soʻng uning ustiga sichqoncha
tugmasini ikki marta bosib andozani faollashtiramiz.
4.39-rasm. Yangi koʻrinishdagi andoza
Andoza bilan tanishuv oynasidan eskiz ustiga sichqonchani ikki
marta bosish yoki “Создать” buyrugʻini tanlash orqali ushbu
andoza asosidagi hujjat yaratiladi.
Agar tanlangan andozadan tez-tez foyda-
lanish zaruriyati boʻlsa, unda eskizning
pastki oʻng burchagidagi tugma belgisini
bosib qoʻyish lozim. Shunda Word dasturi
ishga tushganda har doim koʻrinib turadi.
4.40-rasm. Yangi koʻrinishdagi andozani
qoʻshish
Mavjud hujjatni ochish uchun “Файл”
menyusidan “Открыть” buyrugʻini tan-
laymiz. Bunda bizga bir necha havolalar
taklif etiladi
34
:
34
Beth Melton. Microsoft Office Professional 2013. Step by Step. USA 2013. P
119-120.
93
Oxirgi yaratilgan yoki tahrirlangan fayllar roʻyxati
4.41-rasm. Oxirgi yaratilgan fayllar roʻyxati
OneDrive virtaul disk sohasidagi fayllar roʻyxati (undan
foydalanish uchun https://profile.live.com adresidan roʻyxatdan
oʻtish kerak).
4.42-rasm. OneDrive virtaul disk
Lokal kompyuterdagi fayllar
4.43-rasm. Lokal kompyuterdagi fayllar
94
Bundan tashqari turli boshqa virtaul manzillarni ham qoʻshish
mumkin.
|
