O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Mirsaidov, T. M. Sobirjonov nazariy mexanika




Download 6,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet131/177
Sana20.05.2024
Hajmi6,14 Mb.
#245516
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   177
Bog'liq
Nazariy Mexanika darslik

Yechish: 
Richagga ta’sir etuvchi kuchlarni koʻrsatamiz: B

, B
y

sharnirning reaksiya kuchlari, P = 49,05 
N –
yukning ogʻirlik kuchi, 
F
s
 – 
prujinaning elastiklik kuchi (4.31-shakl). 
4.31-shakl. 
Richagni cheksiz kichik burchakka burib, qoʻyib yuboramiz va 
moddiy nuqtaning harakat miqdori momentining oʻzgarishi haqidagi teoremaga 
asosan, (4.24) tenglamalarni B markazga nisbatan tuzamiz: 

ni hisobga olib,
m

C nuqtaning urinma tezlanishi 

dan 
va s=r formulaga asosan 
x=AC
, y=BC
demak 


229 
5

5
= 400
demak 
, bundan 
k = 

T = 
 = 
 
2-masala: 
Massasi 25 
kg
boʻlgan jism (moddiy nuqta) bikrliklari bir xil 100 
N/m
uchta prujina va muhit qarshiligi koeffitsiyenti 200 
N
 
li ikkita 
soʻndirgich kuchlari ta’sirida harakat qilsa, uning harakat differential tenglamasini 
tuzinq (4.32-shakl). Davriy tebranma harakat boʻlishi uchun muhit qarshiligi 
koeffitsiyentining maksimal qiymatini toping. 
4.32-shakl. 
Yechish: 
4.24-shaklga asosan (4.58) tenglamani tuzamiz: 
m

yoki
m = -3cx-
 
son qiymatlarini qoʻyib, 
25
 
 400
Massaga boʻlib yuborib, 
 
 16

yoki (4.58) dan 
2n=16;
 ,
demak 
Bunda 
k
boʻlgani 
uchun 
aperiodik – 
davriy boʻlmagan harakat ekan. Davriy , ya’ni tebranma harakat 
boʻlishi uchun 
, yoki (4.58) dan 


230 
3c
 
,
3-masala: 
Gorizontal platforma va unga mahkamlangan uskunaning massasi 
20 
kg
boʻlib, bikrliklari 800 
N/m
li toʻrtta prujinaga joylashtirilgan (4.33-shakl). 
Agar platforma va uskunaning birgalikda gorizontal tebranishlari qonuni 
y = 10 sin 
(8t) mm
boʻlsa, tebranish amplitudasini toping. Uskunaning rezonansga kirish 
chastotasini toping.
4.33-shakl. 
Yechish: 
Erkin tebranishlar doiraviy chastotasini aniqlaymiz: 
k = 
 
Majburiy tebranishlar amplitudasini topamiz: 
B = 
 
Rezonans 
k = p =12,65 rad/sek
da yuz beradi. 

Download 6,14 Mb.
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   177




Download 6,14 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Mirsaidov, T. M. Sobirjonov nazariy mexanika

Download 6,14 Mb.
Pdf ko'rish