O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Mirsaidov, T. M. Sobirjonov nazariy mexanika

Download 6,14 Mb. Pdf ko'rish
bet	92/177
Sana	20.05.2024
Hajmi	6,14 Mb.
	#245516

1 ... 88 89 90 91 92 93 94 95 ... 177

Bog'liq
Nazariy Mexanika darslik

Eyler formulalari
deb ataladi. Har-
bir tenglikni olish uchun oʻzidan oldingi tenglikdagi
x, y, z -harflarni aylantirib qoʻyish orqali olish
mumkin boʻladi.
(3.84) formula xususiy holda, qattiq jismning
qoʻzgʻalmas z -oʻqi atrofidagi aylanma harakatida
ham oʻrinli boʻladi. U holda

x
=

y
=0 va

z
=

boʻladi, hamda
v
x
=-

y v
y
=

x v
z
=0 (3.85)
M nuqtaning tezlanishini aniqlaymiz. (3.83)
tenglamaning ikkala tarafidan vaqt boʻyicha bir marta hosila olsak,
) + (
hamda
va
ekanligini e’tiborga olsak, chiziqli tezlanish formulasi
hosil boʻladi :
) + (
. (3.86)
Oxirgi ifodadagi birinchi qoʻshiluvchi
aylanma tezlanish deb ataladi, ikkinchisi esa,
M nuqtaning oʻqqa intilma tezlanishi deb ataladi.
-tezlanishning yoʻnalishi M
nuqta va -vektoridan oʻtuvchi tekislikka perpendikulyar ravishda yoʻnalgan
boʻladi (178 shakl), uning moduli esa
a
1
=

r

sin

=

h
1
, bu yerda h
1
- M nuqtadan
-vektorining ta’sir chizigʻigacha boʻlgan masofa.
-vektor esa va -vektorlari
yotgan tekislikka perpendikulyar ravishda MC chiziq boʻylab yoʻnaladi
(3.54-shakl), moduli esa
a
2
=

v

sin90

=

2

h,
chunki v=

h.
Shuni ta’kidlab oʻtish lozimki, bu yerdagi
-tezlanish vektori M
nuqtaning
urinma
tezlanishi
(urinma
oʻq
boʻylab
tezlik
vektori
3.54-shakl

165
yoʻnaladi,
-vektorning yoʻnalishi esa boshqacha) boʻlmaydi;
shu sababli
tezlanish ham M nuqtaning normal tezlanishi boʻlmaydi.

Download 6,14 Mb.

1 ... 88 89 90 91 92 93 94 95 ... 177

Download 6,14 Mb.

Pdf ko'rish