• 3.2.5. Qattiq jismning umumiy holdagi harakati. A. HARAKAT TENGLAMASI.
    		•

    O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Mirsaidov, T. M. Sobirjonov nazariy mexanika




    Download 6,14 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet93/177
    Sana20.05.2024
    Hajmi6,14 Mb.
    #245516
    1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   177
    Bog'liq
    Nazariy Mexanika darslik

     1-masala:
     
    A markazi OA radiusli aylana boʻylab v
    A
    -tezlik bilan 
    harakatlanayotgan konussimon katokning B va C nuqtalarining tezliklari 
    aniqlansin (3.55-shakl). Katok konussimon yuzali qoʻzgʻalmas K sirt ustida 
    sirpanmasdan dumalab harakat qilmoqda. 
    3.55-shakl. 
    Yechish: 
    Katok qoʻzgʻalmas O nuqta atrofida harakat qilmoqda. Katok K 
    sirt ustidagi sirpanmasdan dumalab harakatlanganida, uning OB chizigʻida 
    yotuvchi nuqtalarining shu oniy tezliklari nolga teng boʻladi, shu sababli OB 
    oniy 
    aylanishlar oʻqi
     
    deb ataladi. U holda, v
    A 
    = 
    
    h
    1
    , bu yerda 

    - katokning OB oʻq 
    atrofidagi aylanma harakatidagi burchakli tezligi, h
    1
    - A nuqtadan aylanish 
    oʻqigacha boʻlgan masofa. Bundan

    = v
    A
    /h
    1
    boʻladi. 
    C nuqtaning tezligi esa 
    v
    C 
    = 
    
    h
    2
    boʻladi, bu yerda h
    2
    - C nuqtadan aylanish oʻqigacha boʻlgan masofa.
    Shakldan koʻrinib turganidek, h
    2 
    = 2h
    1
    boʻlganligi uchun
    v
    C 
    = 2v
    A
    .
    B nuqta oniy aylanish oʻqida yotganligi uchun uning shu ondagi tezligi v
    B
    =0 
    boʻladi. 

    166 
    3.2.5.
     
    Qattiq jismning umumiy holdagi harakati. 
    A.
     
    HARAKAT TENGLAMASI. 
    Qattiq jismning umumiy holdagi erkin harakati qoʻzgʻalmas Ox
    1
    y
    1
    z
    1
    -oʻqlar va 
    qoʻzgʻaluvchan A
    -oʻqlarga nisbatan oʻrganiladi(3.56-shakl). Qattiq jism
    ixtiyoriy tomonga hohlagan harakatini bajarishi 
    mumkin boʻlsin. 
    Qattiq jismning birorta A nuqtasini qutb 
    deb tanlab olamiz va B nuqtaning harakatini 
    A
    koordinata oʻqlari bilan ilgarilanma 
    va A
    , A
    , A
    oʻqlar atrofidagi aylanma 
    harakatlarga 
    ajratish 
    mumkin. 
    U 
    holda 
    ilgarilanma harakat uchun x
    1A 
    , y
    1A
    ,
    z
    1A 
    –
    koordinatalari va aylanma harakat uchun 

    , 

    , 

    Eyler burchaklarini tanlab olib, 
    jismning umumiy holdagi harakati tenglamalarini chiqarish mumkin: 
    (3.87) 
    Demak, umumiy holda 
    qattiq jismning umumiy harakati ikkita 
    harakatlarning yigʻindisidan: qutb sifatida tanlab olingan ixtiyoriy A nuqta bilan 
    birgalikdagi v
    A
    -tezlik bilan 

    Download 6,14 Mb.
    1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   177




    Download 6,14 Mb.
    Pdf ko'rish
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. M. Mirsaidov, T. M. Sobirjonov nazariy mexanika

    Download 6,14 Mb.
    Pdf ko'rish