Rang toni (Color tone – Цветовой тон) – kiritilgan rangning
rangi bilan olingan rang, lekin asl rangning yorqinligi va to‘yinganligi
qiymati.
Yorqinlik (Chromaticity – Цветность)– natijada olingan rang
asl nusxaning yorqinligi bilan, lekin kirish rangi va to‘yinganligi bilan
ajralib turadi.
To‘yinganlik (
Saturation – Насыщенность) – olingan rangni
kirishning to‘yinganligi, asl rangning rangi va yorqinligi bilan o‘rnatadi
(kulrang shkala uchun muhim emas).
Yorqinlik (
Brightness – Яркость) – olingan rangni asl rangning
garmonikasi, to‘yinganligi va kirish yorqinligi bilan o‘rnatadi.
Dasturda tasvirlarning aniqligi, uslubi, deformatsiya darajasi va
boshqa xususiyatlarini o‘zgartirishni ta’minlaydigan ko‘plab o‘rnatilgan
filtrlar va effektlar mavjud. Bundan tashqari, boshqa kompaniyalar
tomonidan ishlab chiqilgan filtrlarni ham ulash mumkin.
192
9- BOB. RAQAMLI TASVIRLARNI KIRITISH VA QAYTA ISHLASH Mavzu rejasi: Analog tasvirlarni raqamliga o‘tkazish. Raqamli apparat orqali
raqamli suratlarni qabul qilish. Tasvirlarni kompyuterga o‘tkazish.
Raqamli tasvirlarni qayta ishlash dasturlaridan foydalanish. Raqamli
foto albom yaratish. Rastrli tasvirlar haqida va uni qurish turlari.
9.1. Analog tasvirlarni raqamliga o‘tkazish Tasvirlarni raqamlashtirish, qoida tariqasida, skanerlar yoki raqamli
kameralar yordamida amalga oshirildi, oxirgi holatda raqamli kameralar
nisbatan moslashtiriladi yoki o‘zgartiriladi va skaner o‘rnini bosishi mumkin.
Skaner – bu kompyuterga matn va grafik ma’lumotlarni kiritish
uchun qurilma (“printerning aksi”). Skanerning ishlash tamoyili
quyidagicha: asl nusxaning tasviri optik tizim orqali yorug‘likka sezgir
yarim o‘tkazgich elementiga qatorlar bo‘ylab uzatadi.
Analog-raqamli konvertor signalni raqamli shaklga aylantiradi.
Agar asl nusxa matn (oddiy) bo‘lsa, u holda dastur matnni aniqlash
(tanish)ni amalga oshiradi. Agar asl nusxa grafik (chizma, illyustratsiya
yoki fotosurat) bo‘lsa, u holda grafik muharrir tomonidan keyingi ishlov
berish uchun kompyuterga kiritiladi.
Skanerlarning ikkita asosiy dizayni mavjud: qo‘lda olib yurishga
va stol ustida ishlatishga mo‘ljallangan skaner. Qo‘l skaneri arzon va
ishlatish uchun qulay, ammo uni ishlatish ma’lum mahorat talab qiladi.
Operatorning o‘zi skanerni asl nusxa ustida boshqaradi, undan tasvirni
“olib yuboradi”. Qo‘l skanerlarining suratga olish kengligi odatda
varaq kengligidan kamroq bo‘lganligi sababli, bu operatsiya bir necha
marta amalga oshiriladi. Keyin tegishli dasturiy ta’minot yordamida
alohida qatorlar tasviri displey ekranida “yopishtiriladi”. Shundan
so‘ng, tasvirni keyingi qayta ishlash amalga oshiriladi. Agar u matn
bo‘lsa, u holda matnni tanish tizimi yuklanadi. Grafik rasmlar esa grafik
muharrirlar tomonidan qayta ishlanadi.
Turli xil skanerlar mavjud:
1) shaffof axborot manbalari uchun:
193
■ bitta CCD (charge-coupled device –
zaryad-bog‘lamali qurilma )
bilan rangli slayd skaneri;
■ uchta CCD ega rangli slayd skaneri;
■ CDD massiviga ega skaner;
2) shaffof bo‘lmagan manbalar uchun:
■ plotterda skanerlash;
■ planshet skaner;
■ rulonli skaner:
■ proyeksion skaner.
