O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti




Download 6,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/176
Sana17.05.2024
Hajmi6,82 Mb.
#239848
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   176
Bog'liq
F.F. Rajabov, N.S. Atadjanova, N.A. Irmuxamedova Raqamli

UOʻK: 004.9(075.32)
KBK 32.81ya7
ISBN 978-9943-19-639-1
© “Fan” nashriyoti, 2021


3
KIRISH
“Raqamli axborotlarni qayta ishlash va yaratish texnologiyasi” 
fanini o‘qitishdan maqsad talabalarning raqamli axborotni kiritish, 
qayta ishlash ko‘nikmalarini shakllantirish va zamonaviy kompyuter 
hamda raqamli texnika vositalarida multimediani qo‘l1agan holda 
ishlashni o‘rgatishdan iborat.
Birinchi marta “multimedia” atamasi 1965-yilda paydo bo‘lgan va 
1970-yillarning oxirigacha ma’lumot taqdim etishning turli shakllaridan 
foydalangan holda o‘sha davr uchun ekstravagant bo‘lgan teatr 
tomoshalarini ya’ni kino slaydlari, video va audio qismlari, yorug‘lik 
effektlari hamda jonli musiqani tasvirlash uchun faol ishlatilgan.
1970-yillarning oxiri va 1980-yillarning boshlarida “multimedia” 
deganda, tovush yoki “jonli” musiqa bilan birga bir nechta 
proyektorlardan olingan statik yoki dinamik tasvirlarga asoslangan 
tasvirlar tushunilgan.
Shunday qilib, multimedia vositalari insonning bir nechta his-
tuyg‘ulariga darhol ta’sir qiladi va ma’lumotlarni vizual, verbal va 
audio shakllarida taqdim etdi. Ular chuqurroq his qilinib ta’sir ko‘rsatdi 
va ushbu turdagi teatr tomoshalariga muvaffaqiyat keltirdi. Inson 
psixikasining tuyg‘u sohasiga ta’sir qilish qobiliyati, mashg‘ulotning 
muhim omili hisoblanadi, chunki u bilimlarni yanada samarali 
o‘zlashtirishga yordam beradi. Biroq, faqat oxirgi o‘n yillikda, shaxsiy 
kompyuterlarning rivojlanishi va ta’limning keng axborotlashtirilishi 
natijasida multimediali texnologiyalarga talab paydo bo‘ldi.
Multimedianing texnik vositalariga zamonaviy mobil telefonlar 
ham kiradi, ulardan izohli fotosuratlarni yoki video xabarlarni yuborish 
mumkin. “Multimedia” atamasi yangi texnologiyalar paydo bo‘lishi va 
qo‘llanilishi bilan rivojlanishda davom etmoqda.
Ushbu qo‘llanma quyidagi professional kompetentsiyalarni (vako-
latlarni) o‘zlashtirishga yordam beradi:
• 
shaxsiy kompyuterni, periferiya qurilmalarni, operatsion tizimni va 
multi media uskunalarini tayyorlash va sozlashni;
• 
shaxsiy kompyuterga turli xil axborot-ma’lumotlarni raqamli va 
analogli vositalardan kiritishni;


4
• 
raqamli fayllarni turli formatlarga o‘tkazishni;
• 
audio va vizual tarkibni (kontentni) ovoz, grafik va video 
muharrirlari yordamida qayta ishlab chiqishni;
• 
shaxsiy kompyuter va multimedia uskunalari yordamida original, 
audiovizual va multimediali komponentlardan taqdimot videolari, 
media slayd yoki shoular va boshqa yakuniy mahsulotlarni yaratish 
hamda ijro etishni.
Belgilangan kasbiy faoliyat turi va tegishli kasbiy vakolatlarni 
o‘zlashtirish uchun talaba, darslik materialini o‘zlashtirish jarayonida 
quyidagi amaliy tajribaga ega bo‘lishi kerak:
• 
shaxsiy kompyuterning kabel tizimi orqali, periferik va mul timedia 
usku nalarini ulash;
• 
shaxsiy kompyuter, periferik va multimedia uskunalarini ishlash 
parametr larini sozlash;
• 
raqamli va analog ma’lumotlarni shaxsiy kompyuterga periferik 
hamda multimedia uskunalarining turli xillaridan kiritish;
• 
hujjatlarni skanerlash, qayta ishlash va tanib olish;
• 
media fayllarni turli formatlarga aylantirish, fayllarni turli xil 
tahrirlash dasturlariga eksport qilish va import qilish;
• 
maxsus muharrirlash dasturlari yordamida audiovizual va 
multimedia kon tentini qayta ishlash;
• 
original audiovizual va multimedia komponentlaridan videofilmlar, 
taqdimotlar, media fayllar va boshqa yakuniy mahsulotlarning 
slayd-shoularini yaratish va ijro etish.


5

Download 6,82 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   176




Download 6,82 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Download 6,82 Mb.
Pdf ko'rish