10
ta’minotidir. Musiqa sintezatori, chastota modulyatsiyasi (FM) yoki
jadval-to‘lqin (TW) prinsipiga muvofiq qurilgan bo‘lib,
musiqiy
kompozitsiyalarni MIDI formatida yozib oladi va qyta ijro etadi.
Analog mikser o‘sha oldingi ikki tugundan, shuningdek, kartaning
kirishidan va mikrofonidan keladigan tovush signallarni aralashtiradi.
Bu qurilmalarning barchasini funksional jihatdan mustaqil shaklda, bir-
biridan alohida dasturlashtirish mumkin. ADC uzluksiz o‘zgarib turuvchi
elektr signal shaklida audio signal (analog)ni
kirishiga qabul qilib,
undan namuna olinadi va kvantlab chiqishida raqamlar oqimini hosil
qiladi. Analog signal manbayi tovush to‘lqinlarini elektr signallariga
aylantiruvchi, mikrofon yoki boshqa aylantirish qurilmasi bo‘lishi
mumkin. 1.2-rasmda “quyon” so‘zini talaffuz qilishda mikrofondan
kelgan signal otsilogrammasini ko‘rsatadi. Ko‘rinib turibdiki, so‘z ikki
bo‘g‘indan iborat.
1.2-rasm. Ovoz signalining otsilogrammasi.
Namuna olish jarayonida uzluksiz
analog signal uning lahzali
qiymatlari ketma-ketligiga bo‘linadi va bu nuqtalar to‘g‘ri chiziqlar
bilan bog‘lanadi. Natijada, dastlabki signalga yaqin bo‘lgan singan egri
chiziqli ko‘rinish olinadi (1.3-rasm). Tanlov tezligi qanchalik yuqori
bo‘lsa, asl
signalga aniqroq yaqinlashib, ovoz qurilmasining apparat
qismlariga (va shaxsiy kompyuterga) qo‘yiladigan talablar shun chalik
yuqori bo‘ladi. Bu ma’lumotlarni saqlaydigan faylning hajmi ham
kattaroq bo‘ladi. Yaxshi ovoz chiqarish
uchun namuna olish tezligi
ADC kirishidagi signal chastotasidan kamida ikki baravar ko‘p bo‘lishi
kerak Inson qulog‘i 20 KHz gacha bo‘lgan chastotalarni qabul qilgani
uchun, ovozni diskretlash kamida 40 kHz bo‘lishi kerak. Umumiy ovoz
kartalari odatda 8 dan 48 kHz gacha bo‘lgan diapazonga ega. ADCda
signalni tanlab olish bilan bir vaqtda u kvantlanadi, natijada har bir
namunaning raqamli qiymati 0-255 (8-razryadli raqamlashtirish) yoki
0-65536 (16-razryadli raqamlashtirish) oralig‘idagi
diapazoni bilan
11
kodlanadi. Kvantlanish razryadi oshishi bilan yakuniy fayl hajmi ham
oshadi, lekin ovoz uzatilishi yaxshilanadi va kamayadi. Zamonaviy
ovoz kartalarida asosan 16 va 20 bitli kvantlash qo‘llaniladi. Shunday
qilib, audio signalning analogdan raqamli konvertatsiyasi ikkita asosiy
parametr: diskretlash chastotasi va kvantlash razryadi bilan tavsifanadi.
1.3-rasm. Ovozning asl signaliga yaqin bo‘lgan, singan egri chiziqli
aproksimasiyasi (yaqinlashuvi).
