Skanerlarning dinamik diapazoni (optik zichligi)

200
Dinamik diapazon dastlabki yorug‘lik intensivligining u orqali 
o‘tadigan yorug‘likka nisbatining o‘nlik logarifmi shaklida hisoblanadi. 
Ushbu parametrning qiymati qanchalik baland bo‘lsa, skaner silliq 
ranglarni va kul ranglarni o‘tishini (farqini) shunchalik yaxshi takrorlay 
oladi. Optik zichlikning qiymati 4,0D bo‘lib, asl nusxa butunlay shaffof 
emasligini yoki yorug‘likni to‘liq yutishini, ya’ni qora rangli ekanligini 
anglatadi. Nazariy mumkin bo‘lgan eng past dinamik diapazon esa 
0,0D bo‘lib, asl nusxa butunlay shaffof yoki mukammal oq ekanligini 
anglatadi.
Qimmat bo‘lmagan planshet skanerlar ishlab chiqaruvchilari odatda 
o‘zlarining dinamik diapazonining haqiqiy qiymatini yashirishadi, 
lekin odatda bu har qanday shaffof bo‘lmagan materiallarni skanerlash 
uchun yetarli hisoblanadi. Shunday qilib, chop etilgan gazeta 0,9D 
dan oshmaydigan dinamik diapazonga ega deb hisoblanadi; qoplangan 
qog‘ozga bosib chiqarish – (1,5 – 1,9) D; fotosuratlar (foto chop etish) 
– (2,2 – 2,4) D; negativ plenkalar – (3,4 – 3,6) D; havaskor slaydlar – 
(2,7 – 3,0) D; yuqori sifatli professional negativlar va slaydlar (maxsus 
kino, nozik ishlov berilgan, yaxshi optikali) – (3,4 – 4,0) D teng 
bo‘ladi. Bunday holda, arzon planshetlar (1,8 – 2,2) D, “30-bitliklar” 
– (2,0 – 2,8) D va “36-xonalik (bitlkik)lar” – (2,2 – 3,4) D diapazonni 
“tushunishinadi”. Shunday qilib, fotografik nashrlarni skanerlash uchun 
agar ehtiyoj(dinamik diapazon bo‘yicha)ni o‘rtacha narx oralig‘idagi 
oddiy planshet bilan qoplanishi mumkin.
Lekin bu negativ va slaydlar skanerlashga taalluqli emas. Yuqori 
sifatli skanerlash uchun o‘rnatilgan yoki qo‘shimcha slayd-moslagichlari 
bo‘lgan planshet skanerlar mos kelmaydi. Bunday skanerlar, qoida 
tariqasida, slaydlar va negativlardagi barcha tasvirlarni “tortib olish” 
uchun yetarli dinamik diapazonga ega emasligiga qo‘shimcha ravishda
materiallarning yetarlicha bir tekis yoritilishini ta’minlay olmasligi bilan 
birga, slaydlar va negativlar ideal mahkamlash mexanizmiga ham ega 
emas. Negativ yoki slayd to‘g‘ridan to‘g‘ri shisha ustiga qo‘yilganda, 
Nyuton interferentsiya halqalarining hosil bo‘lish ehtimoli katta. Agar 
slaydlar oynaga kadrlarda yoki maxsus ushlagichlarda o‘rnatilgan 
bo‘lsa, unda ularning qat’iy tekisligini ta’minlash va diqqat markazida 
bo‘lish deyarli mumkin emas. Bu, ayniqsa, to‘g‘ridan-to‘g‘ri USB-dan 

201
quvvat olish imkoniyatiga ega bo‘lgan CIS(Contact Image Sensor – 
kontakt tasvir sensori)dagi arzon skanerlar uchun to‘g‘ri kelib, ular ham 
alohida manbaga ega bo‘lmagan holda, piksellar soni ham pastroq va 
tasvir aniqligi deyarli nolga teng bo‘lib qoladi.
Ixtisoslashtirilgan slayd-skanerlar planshet qurilmalariga nisbatan 
qimmat. Birinchidan, ular maxsus CCD sensorlari yordamida ishlab 
chiqilgan bo‘lib, taxminan 1 sm. Ikkinchidan, ularda odatda slaydlarni 
ushlab turish tizimi yaxshi o‘ylangan (lekin deyarli hech qachon 
mukammal emas) bo‘ladi.
Slayd skanerlarining kamchiliklari orasida shuni ta’kidlash kerakki, 
ko‘pgina arzon modellar faqat 35 mm plyonka uchun mo‘ljallangan, 
shuning uchun keng formatli slaydni yoki negativni yoki keng 
formatli plastinkani skanerlash kerak bo‘lsa, alohida yo‘lini izlash 
kerak bo‘ladi. Dinamik diapazonga kelsak, slayd-skanerlar odatda 
uni planshetlarnikiga qaraganda taxminan (3,2 – 3,5) D teng ancha 
kengroq deb e’lon qiladilar. Bu xususiyatlarga ishonish mumkin emas, 
chunki ular odatda haqiqiy idrok etilgan fotografik kengligi emas, balki 
sensorning nazariy imkoniyatlarini aks ettiradi. Masalan, ba’zilar, 4.0D 
va hatto 4.2D dinamik diapazonga da’vo qiladilar, hatto juda qimmat 
baraban skanerlari bilan ham haqiqatga bunday ko‘rsatgichga erishib 
bo‘lmaydi.
Ko‘p sonli professional slaydlar va negativlarni yuqori sifatli 
skanerlash uchun baraban skanerisiz ishlab bo‘lmaydi.

Download 6,82 Mb.