5
ularni ish jarayoniga qo‗llashi va talabalarni bu dasturlarda ishlashgi o‗rgatishi
zarur. o‗quv Axborot kommunikatsion
texnologiyalar-bu audio, video va
kommunikatsiya vositalarini axborotlarni xosil qilish, olish, ishlab chiqish va qayta
ishlash hamda tarqatish jarayonidir. Bu jarayonda inson resurlari va texnik resurlar
qatnashadi. Biri ikkinchilari uchun xizmat qiladi. Ya‘ni texnik resurlar insonlarni
axborotni olishlari uchun va boshqa odamlarga tarqatish uchun xizmat qiladi.
Texnologiya-maxorat, san‘at degan ma‘noga ega, logos esa-ta‘lim,
―Axborot texnologiyalari‖ kursining maqsadi AKTdan ta‘limda, jumladan,
xorijiy til va adabiyoti fanini o‗qitishda qo‗llashni o‗rgatish, talabalarning esa
ta‘limda qo‗llaniladigan dasturlar, dasturiy vositalardan o‗z mutahassisliklarida
foydalanishni bilish ta‘limda qo‗llashni bilish, ularni o‗rganish va foydalanish
hamda
qo‗llashning
zamonaviy
tedensiyalardan
biri,
bu
axborot
texnologiyalarining turlari bilan tanishish, ularning qaysi
sohaga oidligini farqlay
bilish va ilg‗or texnologiyalarni, bir tildan ikkinchi tilga o‗girish texnologiyalari,
matndan
giper-matnga
o‗girish
texnologiyalarini,
taqdimot
yaratish
texnologiyalarini, ekspert tizimlar texnologiyalari, elektron xukumat, masofaviy
ta‘lim texnologiyalari, video-kurslar,
elektron resurslar, on-layn taqdimotlar va
boshqa ta‘lim resurlarini yaratuvchi dasturlar va dasturiy vositalarni o‗rganish
maqsadga
muvofiqdir.Ta‘lim
jarayoniga
axborot
kommunikatsion
texnologiyalarini qo‗llash ta‘lim jarayonini mazmunli, chiroyli, unumli, qulay,
vaqtni tejovchi va o‗zlashtirishni sifatini oshiruvchi etib amalga oshirib beradi.
O‗qituvchining dars berish jarayonini unumli, vaqtni tejovchi va mazmunli tarzdda
o‗tkazib beradi. O‗zlashtirish sifatida vaktning qo‗llanish evaziga, ya‘ni kompyuter
dasturlari qushimcha kanallari orqali ko‗z xotirasini, qabul qilish jarayonini ishga
tushirib, ularga ta‘sirni kuchytirib, rangli rasmlar, xarakatli animatsiyalarni o‗qitish
jarayoniga tadbiq etib, tasavvurni to‗g‗ri shakllantirish orqali bilish jarayonini,
tafakkur etish qobiliyatini rivojlantiradi. Ta‘lim jarayoniga axborot-
kommunikatsiya texnologiyalarini qo‗llashning dolzarb vazifalaridan biri, bu
elektron
darsliklarni yaratuvchi, elektron resurlarni, taqdimotlarni, zamonaviy
ta‘lim vositalarini yaratuvchi dasturlarni o‗rgtishdan iborat. Axborot kattajadallik
6
bilan kirib kelmoda, kim axbrot bilan birinchi tanish bo‗lsa, o‗sha voqeani
boshqaradi, jarayon boshqarish uni qo‗lida, ya‘ni u dunyoni boshqaradi, deyishadi.
Katta xajmdagi axborotlarni etkazish,
uni samarali egasiga berish, vaqtni tejash
vazifasini bajarishda axborot texnologiyalar yordamga keladi. Konsepsiya-bu
ta‘limot deganidir. AKTNi ta‘limda qo‗llash konsepsiyasi AKTni ta‘limda qanday
qo‗llash kerak, qanday dasturlarni o‗rgatish zarur, qaysi dasturiy vositalarni ta‘lim
jarayoniga qo‗llashni o‗rgatmoq kerak degan savollarga va qаncha soat o‗qitish
kerak degan mazmundagi savollarga javob beradi. Shularga asoslanib bu fanning
keyingi modullari o‗qitiladi. Modul-o‗quv kursining bir bobi, qismi, qism yoki bob
ma‘ruzalardan, mavzulardan tashkil topgn. Modulli o‗qitish-o‗quv kursini
modullarga yoki qismlarga, bo‗laklarga bo‗lib o‗qitish. Xar bir modulga test
beriladi, testdan muvofaqqiyatli o‗tgan talaba keyingi testni ishlashga o‗tadi. Uni
echa olmasa, mavzuni yoki yaxshi o‗zlashtirmagan ma‘ruzani boshqatdan
o‗rganadi.
1. AKT. O‘zbekistonda AKT sohasini rivojlantirishdagi davlat siyosatining
asosiy yo‘nalishlari, amaldagi qonunlar, farmonlar va qarorlar.
2. Axborot va uning turlari, xossalari, uzatilishi, o‘lchov birliklari.
3.Axborotni kodlash.
4. Ma‘lumotlarning kompyuter xotirasida tasvirlanishi/
O‘zbekistonda AKT sohasini rivojlantirish uchun 2005
yidagi bir qator
qaororlar va qonunlar isbot bo‘la oladi. 21 asr axborot texnologiyalari asri bo‘lgani
uchun ta‘limni ham bu texnologiyalarisiz tasavvur etish qiyin.Hukumatimiz
tomonidan Axborotlashtirish to‘g‘risidagi, Elektron hukumat tashkil etish, uni
rivojlantirish haqidagi bir qator qonunlar jamiyatni rivojlantirish, hukumatni
boshqarishga yordam qilishga yonaltirgan.
1.
Axbоrоt texnоlоgiyasi tushunchasi.
Texnоlоgiyalar. ―Texnоlоgiya‖ grekcha so‘z bo‘lib mоhirlik, ustalik, birоr
ishni uddalay оlishni anglatadi. Bu ma`lum bir jarayonga nisbatan qo‘llanilgan.
Jarayon deganda esa maqsadga erishishga yo‘naltirilgan xatti-harakatlar majmui
7
tushunilgan. Ushbu jarayon insоn tоmоnidan tanlangan strategiya bilan belgilanadi
va turli xildagi vоsitalar, usullar yordamida amalga оshiriladi.
Umumiy
hоllarda texnоlоgiya deganda, mahsulоtni ishlab chiqarish
jarayonida amalga оshiriladigan xоmashyo, material yoki yarim tayyor mahsulоt
shakli, xususiyati, hоlatining o‘zgarishi, uni qayta ishlash, tayyorlash usullarining
majmui tushuniladi. Bu birоr bir ishni yuqоri darajada uddalash deganidir.
Axbоrоt texnоlоgiyalari to‘g‘risida gap ketganda, material sifati ham,
mahsulоt sifatida ham axbоrоt ishtirоk etadi. Birоq bu оb`ekt, jarayon yoki hоdisa
to‘g‘risidagi sifat jihatidan yangi ma`lumоt bo‘ladi. Texnоlоgiya xоdimning
axbоrоt bilan ishlash usuli va uslubi hamda texnik vоsitalar оrqali namоyon
bo‘ladi.
Axbоrоt texnоlоgiyasi – оb`ektning (axbоrоt mahsulоtining) hоlati, jarayon
yoki vоqeaning yangi xususiyati to‘g‘risida axbоrоt оlish uchun ma`lumоtlarni
yig‘ish, qayta ishlash va uzatish vоsitalari va usullari majmuidan fоydalaniladigan
jarayondir.
Mоddiy ishlab chiqarish texnоlоgiyasining maqsadi – insоn yoki tizimning
ehtiyojini qоndiruvchi mahsulоt ishlab chiqarish sanaladi.
Axbоrоt texnоlоgiyasining maqsadi esa – axbоrоt ishlab chiqarish bo‘lib,
uni tahlil etish va uning asоsida birоr bir harakatga qo‘l urish uchun tegishli qarоr
qabul qilish.
