Create— Motion Tween buyrug‘ini amalga oshiramiz (Создать — Анимацию
движения; Yaratish-Harakat animatsiyasi). Natijada vaqt shkalasi, Rasm 10da
ko‘rsatilgan korinishga ega bo‘ladi.
Rasm 10
Film tayyor bo‘ldi, uni testlashtirish mumkin.
Amaliy mashg‟ulotga oid TOPSHIRIQLAR:
1. Animatsiya yaratish usullari va iiki o‘lchamli animatsiya yaratish haqida
tushunchaga ega bo‘lish.
81
2. Macromediya Flash dasturining bosh menyusi va unda ishlashni o‘rganing.
Uskunalar paneli sohasini izchil o‘rganing va daftarga yozma bayon eting.
3. Animatsiylarni Macromediya Flash dasturida yaratish: bolachaning harakati
animatsiyasini va quyosh atrofida Erning aylanishini animatsion ko‘rsatvchi
lavha tayyorlang.
4. Animatsion lavhalarni on-line rejimida yaratishni o‘rgning, bungaoid
dasturiy vositalarni, kompyuter vositalarini qo‘llashni o‘rganing.
Baholash jadvali:
Max baho
5 baho
1-Topshiriq
2-Topshiriq
3-Topshiriq
4-Topshiriq
Talabaning
bahosi
Talabaning
imzosi
O‘qituvchining
imzosi
AMALIY MASHG‟ULOT №6
Mavzu: O‟quv audio va video materiallar yaratish va ishlov berish.
Amaliy mashg‘ulotning texnik ta‘minoti: videoproektor, kompyuter
Pentium-4, audio-video tasvirlar, plakatlar, video-lavhalar. Video-roliklar,
ko‘rgazmali qurollar va kartochkalar.
Amaliy mashg‘ulotninng maqsadi: Amaliy mashg‘ulotning nazariy bayoni:
Sound Forge dasturinig bayoni ( 01 Qism)
Sound Forge juda kuchli ilova dastur bo‘lganligi uchun, uni turli masalalarni
echish uchun ishlatamiz. Bunday masalalrga tahrirlash va ovozni masterlash,
ovozli effektlarni ishlab chiqish, semplerli petlyalarni yaratish, kompakt-disklarni
tayyorlash, Internet uchun audio-filmlarni tayyorlash, film va video-kliplarning
ohirgi etapini amalga oshirish kiradi. Sound Forge dasturi bu va boshqa ko‘p
masalalarni dasturiy bir necha funksiyalarga ega.Sizni sevimli sekvensoringiz bilan
82
Sound Forge dastur professional studiyalarda yaratiladigan shunday yozuvlarni
yaratish mumkin, Sound Forge dasturini qo‘llab, siz ularning uskunalarida
egiluvchanlik va funksionallikni aniqlaysiz.
Audiofayllar
Sound Forge ovozni tah rirlash ilova dasturi bo‘lganligi uchun, berilganlarni
saqlash uchun unda o‘zining formati yo‘q, chunki ovozli berilganlarni turli
formatlarda qo‘llash mumkin. Ikkita juda mashhur formatlar sifatida
WAV(Windows platformasida) va AIFF(Macintosh platformasida) hisoblanadi.
Bu formatlar shunchalik mashhurki, ular standart bo'lib qoldi, lekin boshqa
shunday masalalar bajaruvchi dasturlar ham bor, ukar ham bu dasturlarga nisbatan
kamchiliklarga va yuqori imkoniyatlarga ega. Bunday formatlar hisobiga МРЗ,
Window Media va RealAudio kiradi. Sound Forge yani ACM formatlardan
tashqari 13dan ortiq formatli fayllarni ochishi va saqlashi mumkin...
Ishchi fazo
Sound Forge dasturida audio fayllar bilan ishlash uchun (Workspace) ishchi
fazo joylashadi.Bu dasturning asosiy interfeysi, unda har bir ochilgan audiofayllar
uchun berilganlar oynasi joylashadi, Sound Forge dasturida bir vaqtning o‘zida bir
necha ochilgan audiofayllarga ega bo‘lish mumkin.
83
Sound Forge dasturida audiofayllar bilan siz ishlaydigan joy, ishchi fazo
hisoblanadi
Ishchi fazoda ovozni qayd etish indikatorlari mavjud, siz qayd etiluvchi
audio-berilganlarni chiquvchi sathni ko‘rasiz.Siz ishchi fazoning elementlarning
ishchi fazoning mahsus fayllariga joylashuvini ko‘rishingiz mumkin. Keyinchalik
ularni yuklab, bu esa har bir loyihamiz uchun Sound Forgeni oddiy va tez
sozlashning,uslubi hisoblanadi.
Berilganlar Oynasi
Sound Forgeda audiofaylni ochganingizda, uning berilganlari berilganlar
oynasida chiqariladi (Data Window). Bir necha fayllar bir vaqtning o‘zida ochilsa,
har biri uchun o‘zining berilganlar oynasi mavjud. Agar siz audio-fayl bilan
ishlasangiz, bu fayldan berilganlarni tasvir etuvchi siz ovozli tulqinlarning tasvirini
ko‘rishingiz mumkin,.
Oyna nafaqat audio-fayl berilganlarini ko‘rishga bizga imkon beradi, balki
ularni tahrir etish va ishlov berishni ham imkonini beradi.Berilganlar oynasi audio-
fayl berilganlarinigina ko‘rish imkonini bermay, balki ularni tahrir qilish va ishlov
berishni ham imkonini beradi.Unda tashqari effektlarni ham qushish mumkin.Bu
maqolada berilganlar oynasi va unda ishlash haqida bayon etamiz.
84
Sound Forgeda ochilgan har bir audio-fayl, o‘zining berilganlar oynasida
ochiladi
Menyu
Barcha tahrir etish va ishlov berish va effektlarni qushish funksiyalarga
menyu orqali ―dustup‖ olish –ruhsat olish mumkin. Sizga ko‘proq Special,
Process, Effects va Tools menyulardan foydalanish tug‘ri keladi.
Sound Forge funksiyalarning katta qismi menyu orqali ishlatilishi mumkin
Har bir menyu o‘zining funksiyalar guruhiga ega. Special menyusi
navigatsiya, yozuv, va yozuvni qayd qilish funksiyalarining katta qismiga ega.
Process menyusi ovozni qayta ishlash, ishlov berish funksiyalaridan iborat, misol
uchun, ekvalayzer va amplituda bilan boshqaruv. Effects, menyusida, nomidan
ma‘lumki, turli effektlar mavjud. Nihoyat, Tools menyusi qushimcha
imkoniyatlarga ega, ularni yuqorida qayd etilgan kategoriyalarga qushib
bo‘lmaydi. Misol uchun, spectral analiz (Spectrum Analysis).
Record Dialogli Oyna
85
Mavjud ovozli fayllarni ochish va saqlashdan tashqari, siz Sound Forge
dasturini yangi fayllarni yaratish va yozish uchun qo‘llashingiz mumkin. Ovozni
yozish uchun Record dialogli oyna mo‘ljallangan.
Record dialogli oyna yordamida Sound Forgeda yangi audio-fayllarni
yozishingiz mumkin
Sound Forge dasturi 64gacha razryadli va 8Gtsdan 192 kGtsgacha
semplirlashtirilgan chastotalar to‘plamida ovozni yozish imkonini beradi. Dialogli
oyna Record kiritsh signal sathidagi indikatorlar to‘plamifa ega, MTC/SMPTE
sinhronisatsiyasiga ega.
86
Spektral Analiz
Sound Forgeda mavjud bo‘lgan eng kuchli funksiyalardan biri, bu Sound
Forgeda mavjud bo‘lgan eng kuchli funksiyalardan biri, bu (Spectrum Anaysis)
hisoblanadi. Spektral analizning funksiyasi murakkab tuyulsada, uni qo‘llash
murakkab emas.Uning qanday ishlashini tushunish uchun qandaydir vaqtni sarf
qilish ma‘noga ega.Yani spektral analizning funksiyasi sizning audio-
berilganlaringizni
berilganlarda
kuzatilgan
amplituda
va
chastotlarda
chiqariladigan mahsus diagrammalar yordamida tadqiq qilishga, berilganlarni
ishloviga, ishlovning effektini real ko‘rishga yordam beradi. Bu juda kuchli
funksiya, uning haqida keyinroq to‘htalamiz.
Sound Forge va Sound Forge XP Studio dasturlari orasidagi farq
Har kimda ham Sound Forge raqamli ovozni tahrir etishning bunday kuchli
ilovasini ishlatish ehtiyoji bo‘lavermaydi. Yangi ish boshlaganlarga yoki musiqa
faqat hobbi, qiziqish bo‘lganlarga bu dasturning oilasiga mansub boshqa: Sound
Forge XP Studio.dasturdan foydalanish kifoya. Hususiyati buyicha, Sound Forge
XP Studio Sound Forge dasturining kesib tashlangan versiyasidan iborat. U ham
asosiy funksionalligiga ega. Lekin unda bir necha ilg‘or imkoniyatlar yo‘q.
Sound Forge XP Studio dasturi ovozni tahrirlash qiziquvchi yoki yarim
professional darajada kerak bo‘lgan foydalanuvchilarga mo‘ljallangan.
Tahrirlashning asosiy imkoniyatlari va ovozga ishlov berishi unda yuqori quvvatga
ega, lekin unda DirectX yoqilishi mumkin modullar yo‘q,ishlovni oldindan ko‘rish
imkoni ham mavjud emas.Ishlov funksiyalarini ishlovlar soni unda cheklanagan,
misol uchun faqat 8ta effektlar mavjud, (Sound Forgedagi 17ta effektga nisbatan)
va faqat grafikk ekvalizatsiya bor (grafik, parametrik va paragrafik Sound
Forgedagiga nisbatan).
Sound Forge XP Studio funksiyalarining Sound Forge bilan taqqoslaganda
bir nechta funksiyalarini ko‘rdik holos. Batafsil taqqoslash uchun Sonic Foundry
kompaniya bu productlarda mavjud funksiyalarning to‘liq ro‘yhatini chiqardi,uni
siz Sonic Foundry kompaniyasinig Web-serverida topishingiz mumkin
( http://www.sonicfoundry.com).
87
Sound Forge dasturida mavjud bo‘lgan eng kuchli funksiyalardan biri
spectral analiz (Spectrum Analysis) hisoblanai. Spektral analiz funksiyasi
murakkab bo‘lganiga qaramay, undan foydalanish aslida murakkab emas.Uning
ishlashini o‘rganishga ozgina vaqtni ajratishga tug‘ri keladi ( http://www.lider-
gsm.ru). Berilganlarda aniqlangan amplituda va chasotalarni chiqaradigan mahsus
diagrammalar orqali Spektral Analiz funksiyasi tadqiq etishga yordam beradi.Bu
esa berilganlarni ishlab chiqishga imkon beradi, ishlov effektini real ko‘rishga
yordam beradi.
| 