100–999 gacha oraliqdagi sonlarni so‗zlarda ifodalovchi dastur tuzilsin.  (masalan: 123-―bir yuz yigirma uch‖). 19




Download 2,67 Mb.
Pdf ko'rish
bet71/173
Sana16.05.2024
Hajmi2,67 Mb.
#238775
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   173
Bog'liq
Tarixi 37 bet

18.
100–999 gacha oraliqdagi sonlarni so‗zlarda ifodalovchi dastur tuzilsin. 
(masalan: 123-―bir yuz yigirma uch‖).
19
. Sharq kalendarida 60 yillik davr qabul qilingan. Yil muchali 5 ta rang 
(yashil, qizil, sariq, oq va qora) va 12 ta hayvon (sichqon, sigir, yo‗lbars, quyon, 
ajdar, ilon, ot, qo‗y, maymun, tovuq, it va to‗ngizlardan) nomlarning 
kombinatsiyasidan kelib chiqadi. Yilning raqamiga qarab uning muchalini 
aniqlovchi dastur tuzilsin. 1984-davr boshi: ―Yashil sichqon yili‖.
20
. Ikkita burj vaqtlarini aniqlovchi butun son berilgan: D (kun) va M (oy). 
Berilgan sana qaysi burjga kirishini aniqlovchi dastur tuzilsin. ―Qovg'a (20.1-
18.2)‖, ―Baliq (19.2-20.3)‖, ―Qo‗y (21.3-19.4)‖, ―Buzoq (20.4-20.5)‖, ―Egizklar 
(21.5-21.6)‖, ―Qisqichbaqa (22.6-22.7)‖, ―Arslon (23.7-22.8)‖, ―Parizod (23.8-
22.9)‖, ―Tarozi (23.9-22.10)‖, ―Chayon (23.10-22.11)‖, ―O‗qotar (23.11.21.12)‖, 
―Echki (22.12-19.1)‖.
 
3.5 C++ DASTURLASH TILIDA TAKRORLANUVCHI JARAYONLAR 
VA PARAMETR BO„YICHA DASTURLASH 
Reja: 
 
1. Takrorlanuvchi jarayonlarni dasturlash;
 
2. for(sikl) operatori va uning umumiy ko‗rinishi; 
3. shartsiz o‗tish operatori va uning umumiy ko‗rinishi. 
Amalda shunday masalalar ham uchraydiki, ularni hal qilish dasturlarini 
hozirgacha tanishgan buyruqlar yordamida tuzib bo‗lmaydi. Ular shunday 


100 
masalalarki, natijaga erishish uchun qo‗yilgan shartga bog‗liq holda bir yoki bir 
nechta amal yoki buyruqlar ketma-ketligini takror-takror bajarishga to‗g‗ri keladi. 
Masalan, bir litrlik idish bilan, o‗n litrlik idishni to‗ldirish algoritmi 
quyidagicha bo‗ladi: 
 
Ko‗rinib turibdiki, arifmetik blokdagi ikkita amal(buyruq) 10 marta takror-
takror bajarilish oqibatida maqsadga erishiladi. Yoki g‗isht teruvchi bir nechta 
amallar ketma-ketligini talab etilgan balandlikdagi devor hosil bo‗lguncha
n
marta 
takrorlaydi. Takrorlanish buyruqlaridan, ayniqsa, aniq fanlarga doir masalalarni hal 
qilishda ko‗p foydalaniladi. Bunga keyingi mavzular bilan tanishish jarayonida 
ishonch hosil qilish mumkin. Quyida takrorlanish buyruqlarining uch xil ko‗rinishi 
bilan tanishamiz. 
Dasturlash jarayonida ba‘zi bir masalalarni algoritmlari tarkibidagi buyruqlar 
bir necha marta bajarilishiga to‗g‘ri keladi. Agar algoritm tarkibidagi bir necha 
marta takrorlanishi kerak bo‗lgan buyruqlarni takrorlanuvchi jarayonlar asosida 
dasturlash 
tillarida 
tasvirlanmasa, 
bu 
buyruqlarni 
barchasini 
bajarish 
murakkablashadi. Elektron hisoblash mashinalarini insoniyatdan farqi shundaki,
insoniyatda bir nechta buyruqlarni bajarish davomida toliqish holatlari bo‘lishi 
mumkin elektron mashinalarga takrorlanishni qanchaligini ma‘lum bir buyruqlar 
asosida berilsa, ular barchasini charchamasdan bajaradi. Tarmoqlanuvchi 
jarayonlarni masalan matematikada ixtiyoriy ketma ketliklarni yig‘indisini 
hisoblash oddiy usullar bilan hal etilmaydigan holatlarda qo‘llash mumkin.
Tarif: Algoritmning qandaydir qismidagi buyruqlar ikki va undan ortiq 
bajarilishiga 

Download 2,67 Mb.
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   173




Download 2,67 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



100–999 gacha oraliqdagi sonlarni so‗zlarda ifodalovchi dastur tuzilsin.  (masalan: 123-―bir yuz yigirma uch‖). 19

Download 2,67 Mb.
Pdf ko'rish