107
4.4. Ishlab chiqarishni texnologik tashkil etishning asosiy maqsadlari
Bozor
iqtisodiyotiga
o‗tishning hozirgi sharoitida to‗qimachilik
mashinasozligi tarmog‗ida texnik
bazaning tez yangilanishi, jahon bozorida
to‗qimachilik mahsulotlari sifati va raqobatbardoshligiga qo‗yiladigan talablarning
oshib borishi, tashqi aloqalarning kengayishi, ekspertbop
mahsulotlarini ishlab
chiqarishga qo‗yiladigan talablarni nisbatan qondirish vazifasini muvaffaqiyatli hal
etish tarmoq korxonalarining ishlab chiqarishni texnik, shu jumladan,
texnologik
tayyorlash (TT) muhim rol o‗ynaydi. Uning vazifalari va o‗tkazish tartibi ishlab
chiqarishni texnologik tayyorlashning yagona tizimida (ICHTTYAT) ko‗rsatilgan.
ICHTTYAT - Ishlab chiqarishga keng miqyosda eng ilg‗or progressiv
texnologik
jarayonlarni, asbob-uskunalar ta‘minoti, ishlab chiqarish jarayonlarini
mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish vositalari,
muxandis- texnik va
boshqaruv ishlarini soddalashtirish tizimiga asoslangan TT ni tashkil etish va
boshqarish tizimidir.
Ishlab chiqarishda texnologik tayyorgarlikni tashkil etishning asosiy
vazifalari quyidagilardan iborat:
- Eng ilg‗or progressiv texnologik
jarayonlarni joriy qilish, ishlab
chiqarishni mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish;
- Yangi mahsulotlar ishlab chiqarishning texnologik tizmalarini yaratish,
eskilarini esa yangilash;
- texnologik asbob-uskunalardan yuqori
unumliligini tanlash va
joylashtirish;
- asosiy va yordamchi materiallarning sarf me‘yorlarini ishlab chiqish va uni
qo‗llash;
- texnologik jarayonlarining tarkibini loyihalash; mehnat va ishlab
chiqarishni ilmiy darajada tashkil etishning ilg‗or shakllarini joriy etish;
- moddiy-texnika ma‘lumotini amlga oshirish;
- yuqori malakali kadrlar tayyorlash va ularning malakasini oshirish.
108
Ishlab chiqarishda texnikaviy tayyorlashning
asosiy maqsadi
– ilmiy ishlab
chiqarish
siklini yaratish, ishlab chiqarishning texnikaviy darajasini ko‗tarish
asosida mehnat unumdorligini oshirish, korxonalarning bir tekisda uzluksiz va bir
me‘yorda ishlashini ta‘minlash. TTning hajmi va mazmuni yaratilishi lozim
bo‗lgan mahsulot turining yangiligi darajasi va originalliligiga,
ishlab chiqarish
tipiga bog‗liqdir. Kichik seriyali ishlab chiqarishda texnologik tayyorgarlik
umumiy texnika tayyorgarlikning 20 % ga yaqinini, seriyalida – 50 %,
yirik
seriyali va ommaviyda – 70-80 % ni tashkil etadi. To‗qimachilik
mashinasozligining
ko‗pgina
korxonalarida
texnologik
tayyorgarlikka
sarflanadigan vaqt ishlab chiqarishni konstruktorlik tayyorlash mehnat sarfidan
2,5-5 marta ko‗pdir.
