Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti




Download 7,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet334/366
Sana17.05.2024
Hajmi7,53 Mb.
#240249
1   ...   330   331   332   333   334   335   336   337   ...   366
Bog'liq
O zbekiston respublikasi oliy va o rta maxsus ta’lim vazirligi t


R
es
+

DS 
Bunda u ochiq bozordagi operatsiyalar yoki pul-kredit siyosatining 
boshqa vositalaridan foydalanadi.
Ammo sterillash imkoniyatlari cheklangan. Agar toʻlov balansining 
taqchilligi uzoq vaqt saqlanib qolsa, uni bartaraf qilishga intilish valyuta 
rezervlarini tugab qolishiga olib kelishi mumkin. Bunday holatda, 
mamlakat, almashinuv kursining pasayish tendensiyasini bartaraf qilish 
hamda pulning xorijga oqib ketishini tugatish uchun yoki qayd etilgan 
kursdan voz kechishi, yoki pul massasining qisqarishiga yoʻl qoʻyib 
berishga majbur boʻladi. Toʻlov balansining barqaror ijobiy qoldigʻi 
sharoitida rezervlar hajmi shunchalik koʻp boʻlishi mumkinki, ichki 
kredit nolga teng boʻlib qoladi. Bu esa amalda mumkin boʻlmagan 
holatdir (banklar ichki kreditlarni kamaytirmasligi, balki nobank 
sektoridan pul qarz olishi zarur boʻladi). 
Demak, hattoki sterillash ham pul massasini toʻlov balansi 
ta’siridan himoya qila olmaydi. Bu esa pul-kredit siyosatining ichki 
balansga ta’sirini keskin cheklab qoʻyadi. 
Qayd qilingan valyuta kursi sharoitida byudjet-soliq siyosatining 
samaradorligi kapitalning mobilligiga toʻgʻridan-toʻgʻri bogʻliq. Davlat 
xarajatlarining koʻpayishi foiz stavkasining oʻsishini keltirib chiqaradi


638 
(fond bozorida qarzga mablagʻ olib, davlat xususiy sektor 
foydalanadigan pul massasini kamaytiradi). Bu esa oʻz navbatida 
xorijdan kapital oqib kelishini ragʻbatlantiradi. Kapitalning yuqori 
mobilligi sharoitida davlat xarajatlarining koʻpayishi bilan bogʻliq 
savdo balansi taqchilligi kapital harakati schyotining musbat (ijobiy) 
qoldigʻi bilan amalda qoplanadi. Markaziy Bank esa yuzaga kelgan
almashinuv kursining oʻsish tendensiyasini bartaraf qilish uchun xorijiy 
valyutani sotib olish va muomalaga milliy valyutani koʻp miqdorda 
chiqarishga, bu bilan esa pul taklifini oshirishga majbur boʻladi. Bu 
tadbir (davlat xarajatlarining oʻsishi bilan birgalikda) daromadlarning 
kengayishi uchun qoʻshimcha ragʻbat yaratadi. 
 
Shunday qilib, qayd qilingan valyuta kursi sharoitida byudjet-soliq 
siyosati pul-kredit siyosatidan farqli ravishda daromad darajasiga, oʻz 
navbatida ichki muvozanatga muvaffaqiyatli ta’sir koʻrsata oladi. Taʼsir 
darajasi kapitalning mobilligi oʻsishi bilan ortib boradi.

Download 7,53 Mb.
1   ...   330   331   332   333   334   335   336   337   ...   366




Download 7,53 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Download 7,53 Mb.
Pdf ko'rish