-bob. MA`LUMOTLARNI SARALASH ALGORIMLARI

Download 1,08 Mb. Pdf ko'rish
bet	38/71
Sana	22.12.2023
Hajmi	1,08 Mb.
	#127027

1 ... 34 35 36 37 38 39 40 41 ... 71

Bog'liq
Algoritmlashtirish va dasturlash asoslari

Ma`lumotlarni saralash

6-bob. MA`LUMOTLARNI SARALASH ALGORIMLARI

6.1. Ma`lumotlarni saralashning mohiyati.
6.2. Oddiy tanlov saralash metodi.
6.3. Oddiy almashuv saralash metodi.
6.4. Qo‘shni elementlar juftliklarini izchil tartibga solinishi.
6.1. Ma`lumotlarni saralashning mohiyati
Saralash – informatika va hisoblash matematikasining eng muhim vazifasi
bo‗lib, u algoritmik masalalarning yechishning ko‗p resurslar talab qiluvchi
usullariga kiradi.
Ma`lumotlarni saralash – bu axborotlarni ishlab chiqish bo‗lib, buning
natijasida uning elementlari (yozuvlari) bu axborotlarning ba`zi bir alomatlarining
miqdoriga ko‗ra belgilangan izchillikda joylashadilar.
Ma`lumotlarni saralash axborotlarning katta massivlarini ishlab chiqish bilan
bog‗liq masalalarni yechishning davomiyligini ko‗p marta qisqartirishga imkon
beradi. Elementlar navlarga ajratilgach, telefon ma`lumotnomasidagi kabi, ularni
topish, yangilash, chiqarib tashlash oson, qanday elementlar o‗tkazib yuborilganligini
ham qidirib topish oson.
Har qanday saralashdan ma`no elementlarni aniq berilgan tartibdagi izchillikda
qayta joylashtirishdan iboratdir. Tartibga solish dastlabki massivni ko‗p martalab
ko‗rib chiqish jarayonida amalga oshiriladi.
Saralash
qaerda,
kompyuterning
ichki
operativ
xotirasidami,
yoki
ma‘lumotlarning tashqi manbalaridami, amalga oshirilishiga ko‗ra, ichki va tashqi
saralash metodlari ajratiladilar. Biz faqat ichki saralash usullari ko‗rib chiqiladi.
Saralashning har qanday vaziyatdagi eng yaxshi universal algoritmi mavjud
emas. Ko‗pgina eng yaxshi metodlar mavjud, ammo bu faqat qanday kompyuterda
va qanday maqsadda navlarga ajratilishi ma`lum bo‗lgan hollardagina. Algoritmning
samaradorligi ko‗pgina omillarga bog‗liq bo‗ladi:
•
saralashda qancha elementlar ishtirok etmoqda;

70
•
elementlar qanday darajada navlarga ajratilib bo‗lganlar;
•
navlarga ajratilayotgan elementlarning miqdorlari diapazoni va taqsimlanishi
qanday;
•
elementlarni davriy ravishda chiqarib tashlanishi va to‗ldirilishi ko‗zda
tutilganmi;
•
elementlarni parallel ravishda solishtirish mumkinmi?
Agar teng miqdorlarga ega elementning nisbiy tartibi tartibga solingandan keyin
o‗zgarmasa, saralash metodi barqaror bo‗ladi. Saralash algoritmlarini baholash uchun
odatda vaqtning navlarga ajratilayotgan elementlarning N miqdoriga vazifaviy
bog‗liqligidan foydalaniladi. Saralashning asosiy metodlarini ko‗rib chiqamiz.
Algoritmlarni ishlab chiqishda tegishli izohlarga ega dastlabki ma`lumotlarni
bosmaga chiqarish tavsiya etiladi, bu masala yechimining ko‗rgazmaligini oshirishga
imkon.

Download 1,08 Mb.

1 ... 34 35 36 37 38 39 40 41 ... 71

Download 1,08 Mb.

Pdf ko'rish