O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

Mazkur dastur 5A321001–Oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash texnologiyasi (don va don mahsulotlarini saqlash va qayta ishlash texnologiyasi) mutaxassisligi bo’yicha maxsus fanlardan magistraturaga kirish sinovlarini topshiruvchilarga mo’ljallangan.

Dastur “Oziq-ovqat texnologiyasi” kafedrasi yig`ilishida muhokama qilingan va institut o’quv-uslubiy kengashiga tavsiya etilgan (№ 12-sonli “5” “iyun” 2020 yil).

Ushbu dastur institutning 2019 yil __________№ -sonli kengash bayonnomasi bilan tasdiqlangan.

Aholi va ishlab chiqarish vakillarini o’ylantirayotgan dolzarb masalalarni har tomonlama o’rganish, amaldagi qonunchilik, huquqni qo’llash amaliyoti va ilg`or xorijiy tajribani tahlil qilish, shuningdek keng jamoatchilik muhokamasi natijasida ishlab chiqilgan hamda quyidagilarni nazarda tutadigan 2017 - 2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha Harakatlar strategiyasi  tasdiqlangan.

Xozirgi kunda Respublikada oziq-ovqat sanoati xalq xo’jaligining ustuvor tarmoqlaridan biri hisoblanadi. Yangi texnikaga suyanib un tortish, yorma va omixta yem ishlab chiqarish texnologiyasini mukammallashtirishni davom ettirgan holda yuqori sifatli mahsulot olish bilan bog`liq bo`lgan masalalarni muvaffaqiyatli hal qilish mumkin. Don kraxmal, oqsil va boshqa biologik qimmatli moddalarning tabiiy manbai bo`lib, inson va hayvon oziqlanishida katta rol o`ynaydi. Mana shu inson organizmi uchun zarur bo`lgan moddalarni yetkazib berish uchun, yuqori sifatli mahsulot ishlab chiqarish uchun komplekt uskunalar bilan jihozlangan zamonaviy un tortish kombinatlari mavjud. Mana shu zamonaviy ishlab chiqarishni boshqarishni o`rganish, talab darajasiga javob beradigan mahsulot olish bugungu kunning muammolaridan biridir.

Ushbu muamolarni yechishda yuqori bilimli ilmiy-pedagogik faoliyatlarni bajara oladigan mutaxassislarni tayyorlash, ularni don va don mahsulotlarini saqlash va qayta ishlash texnologiyasi sohasiga keng safarbar etish asosiy vazifa bo’lib hisoblanadi.

Sinov savollarini(testlarni) tuzishda "Don va don mahsulotlarini saqlash va qayta ishlash texnologiyasi"ga oid bo’lgan barcha mavjud o’quv adabiyotlari­dan foydalanildi.

• 
  Don va don mahsulotlarini tashkillashtirilgan va rentabelli qabul qilish, saqlash, uzatishni ta`minlovchi ishlab chiqarish jarayonlari;
  
• 
  Qurilma va moslamallarni hamda elevator va donni qabul qilish korxonalarida, tegirmonlarda, yorma zavodlarida va omixta yem zavodlarida olib boriladigan texnik – kimyoviy nazorat haqida to’liq ma’lumotga ega bo’lishi kerak;
  
• 
  Omixta yem ishlab chiqarish jarayonini, uning tarkibiga kiradigan xom ashyolarning fizik-kimyoviy xususiyatlari;
  
• 
  Omixta yemni iste`molchilarga etkazib berguncha sifatini saqlashni va omixta emning jonivorlar ovqatidagi qiymatini buzmasdan etkazib berish muammolarini o`rganish;
  
• 
  Tegirmon va yorma zavodlariga keladigan donlarning sifatiga qo`yilgan talablari;
  
• 
  Qayta ishlash natijasida donlardan chiqadigan mahsulotlarning turlari;
  
• 
  Tegirmon va yorma zavodlarida bajariladigan texnologik jarayonlar, ularning sxemalari va yangi ilg`or texnologik jarayonlarni taklif qila olish malakalariga ega bo’lishi kerak;
  
• 
  Tegirmon va yorma zavodlarida ishlab chiqariladigan mahsulotlarning sifat ko`rsatkichlarini laboratoriya moslamalari yoramida aniqlash;
  
• 
  Tegirmon va yorma zavodlaridagi texnologik jarayonlarni samaradorligini baholash;
  
• 
  Don massasi xususiyatlari moxiyatini (fizik va fiziologik- biokimyoviy ) saqlashda bu xususiyatlar ahamiyatini, ularga ta`sir qiladigan turli ijobiy va salbiy omillarni, ishlab chiqarish sharoitida don massasini saqlashning ilmiy asoslari va printsiplari moxiyatini, davlat don zapasini saqlashning va nobudgarchilikka qarshi kurashning zaruriy shartlarini aniq ifodalab bera olishlari haqida to’liq ma’lumotga ega bo’lish kerak;
  
• 
  Turli xil don va don mahsulotlarini ishlab chiqarish jarayonlarini texnologik mazmunini aytib bera olish va bu soha muammolarining asosiy talablaridan kelib chiqib, mutaxassis ilmiy-pedagogik faoliyatni olib borish mahoratiga ega bo’lishi va uni rivojlantirib borish qobiliyatiga ham ega bo’lishi zarur.
  

Maydalangan mahsulotlarni yirikligi bo’yicha ajratish. Maydalangan don va omuxta em komponentlarini yirikligi bo’yicha ajratish. Omuxta em komponentlarini me’yorlovchi va aralashtiruvchi uskunalarning turlari va ishlash prinstiplari. Omuxta em komponentlarini me’yorlash va aralashtirish.

Omuxta em zavodlaridagi sochiluvchan mahsulotlarni zichlash va ekstruderlash uchun qo’llanadigan uskunalar. Omuxta em zavodlarida sochiluvchan mahsulotlarni zichlash va ekstruderlash jarayonlari.

Omuxta em ishlab chiqarish jarayoni. Omuxta em zavodlarida texnologik jarayonlarni tashkil qilish va boshqarish qoidalari.

Don va uning mahsulotlarini saqlash sohasidagi muammolar. Saqlashga qabul qilinadigan donning holati. Don va don mahsulotlarining fizikaviy xossalari. Don massasining bo’shliqliligi. Sorbstion xossalari. Un, yorma, omuxta em va omuxta em xom ashyosining fizik xossalari. Saqlashda don va urug`larda kechadigan fiziologik jarayonlar. Don massasining mikroorganizmlari.

1. 
   Tursunxujaev P.M., G'afurova D.A. «Yormabob donlardan tayyorlanadigan maxsulotlar texnologiyasi» «Fan va texnologiya» T. 201 ly
   
2. 
   Tursunxujaev P.M., Ayxodjayeva N.K «Un va yorma texnologiyasi» .T. «Fan va texnologiya» 2012 y.
   
3. 
   Бутковский В.А. Технология мукомольного, крупяного и комбикормового производства. М. ВО "Агропромиздат". 1989 г.
   
4. 
   Васиев М.Г., Васиева М.А. Мирзаев Ж.Д. Нон, макарон ва qандолат маhсулотлари ишлаб чиqаришда qўлланиладиган хом ашё ва материаллар.
   
5. 
   Егоров Г.А., Мельников Е.М., Максимчук Б.М. Технология муки, крупы, комбикормов. М. Колос, 1984 г.
   
6. 
   Егоров Г.А., Мартыненко Я.Ф., Петренко Т.П. Технология и оборудование мукомольной, крупяной и комбикормовой промышленности. М, МГАПП. 1996 г.
   
7. 
   Егоров Г.А., Мельников Е.М.. Максимчук Б.М. Технология муки, крупы и комбикормов. М., Колос, 1984.
   
8. 
   Ковальская Л.П. "Лабораторный практикум по общей технологии пищевых производств", М.,"Агропромиздат",1991.
   
9. 
   Миончинский П.К., Кожарова Л.С. Производства комбикормов. Москва, Агропромиздат, 1991 г.
   
10. 
    Общая технология пищевых производств. Учебник. Под редакцией Л.П.Ковальской -М.: Колос, 1993. -384 с.
    
11. 
    Стародубцева А.И., Сергунов В.С. " Практикум по хранению зерна. М., Агропромиздат, 1987.
    
12. 
    Технология пищевых производств. Учебник. Под редакцией Л.П.Ковальской -М.: Колос, 1997. -752 с.
    
13. 
    14.Хаитов Р.О., Раджабова В.Э. "Дон ва дон маhсулотларини саqлаш технологияси" курси бўйича тажриба машгулотлари. Бухоро, Муаллиф, 2001.
    
14. 
    26.Haitov R.A., Radjabova V.Э., SHukurov Z.Z. Donni qayta ishlash korxonalarining texnologik jihozlari. T., O`z. Yozuvchilar uyushmasi, 2005 y.,
    
15. 
    Ravshanov S.S., Ismatov N.A., Yuldasheva Sh.J.Un va yorma ishlab chiqarishning zamonaviy texnologiyalari. T. “Navro`z”, 2018.