To‗plangan materialning modelini yaratishda tahdil, turlarga ajratish, guruhlash, qiyoslashtirish,
tartiblash,
tizimlashtirish, formatlash, modellashtirish kabi usullardan foydalaniladi.
4- bosqich. Materialni shaklan tasvirlash. Tanlangan mavzu tushunchalari orasidagi o‗zaro
bog‗lanish va asosiy yo‗riqlarini aks ettiradigan materialning shakliy ko‗rinishi grafik, jadval,
matn, mantiqiy sxema, gipermatn kabi sxemalashtirilgan vositalar yordamida berilishi mumkin.
Bilimlar omborini boshqarish tizimlari.
Hozirgi zamon mutaxassisi kerakli axborotni topish,
ajratib olish, tahlil qilish, tashkillashtirish,
saqlash hamda kerakli ko‗rinishda tasvirlashni bilishi kerak. Bu esa undan tahlil va sintez qilish,
umumlashtirsh, abstraksiyalash,
modellashtirish, o`xshashliklarni topish va shunga o`xshash boshqa
aqliy faoliyat ko`nikmalarini egallashini talab qiladi.
Shuni ham aytib o`tish kerakki, biror hodisa, voqea yoki soha haqida absolyut bilim beradigan
axborot tizimini yaratish juda mushkul ish hisoblanadi.
Bilimlar omborini boshqarish usullari bilimlar omborini yaratish bilan bevosita bog‗langan
bo‗ladi. Bilimlar omborini boshqarish uchun maxsus dasturlar tuziladi. Bunday dasturlarning
vazifasiga quyidagilar kiradi:
bilimlar omboridagi ma‘lumotlarga kirish;
bilimlar omboridagi axborotlarni modifikatsiyalash (yangilash);
kompyuter o`chirilganda yoki dasturlar ishi to`xtab qolganda boshqarishning tezda qayta tiklanishi;
bilimlar omboridan bir vaqtda bir necha kompyuterning foydalanishi va foydalanuvchilarning bir-
biriga xalaqit
bermasligi;
bilimlar omboridagi ma‘lumotlardan foydalanishning cheklanganligi va ularni tashqi ta‘sirlardan
himoyalanishi.
Bilimlar ombori maxsus tashkil etilgan firmalar, guruhlar yoki yakka dasturchilar tomonidan
yaratiladi. Foydalanuvchilar esa bu dasturlarni magnit yoki lazer disklariga,
flesh xotiralarga yozib
oladilar va ulardan foydalanadilar.
Hozirgi zamon axborotlashtirish jamiyatining rivojlanishi ma‘lumotlarni ortib borishi borgan
sayin, ularni tartiblash, ulardan foydalanish, mukammalligini ta‘minlash
maqsadida, axborot
texnologiyasi yangi bir tarmog‗ini yaratilishiga zarurat tug‗dirdi. Ya‘ni ma‘lumotlarni jamlash, ularni
qayta ishlash, izlash amallari, ulardan foydalanish ishlari ma‘lumotlar bazasi (MB) tushunchasini olib
keldi.
