Har bir sektorda ma‘lum qoidalarga ko‗ra ishlatiladigan bilim (ma‘lumot)lar bo‗laklari
joylashadi. Har bir sektordagi ma‘lumotlardan yakka holda foydalanish, ya‘ni sektorlarni boshqarishni
avtonom holda olib borish mumkin. Sektorlarni quyidagicha taqsimlash mumkin: A—matnli
axborotlar, B—grafikli axborotlar, C—jadvallar, D—diagrammalar.
Ishchi dasturning asosiy vazifasi foydalanuvchining bergan savoliga xotiradagi ma‘lumotlar
asosida javob topishdan iborat. Bu dasturning ishlashini quyidagi misol orqali tushuntirish mumkin:
1.
Dastlab mavzu tanlanadi, masalan, «Inson tanasida qon aylanish tizimi».
2. Tanlangan mavzuda foydalanuvchini qiziqtiradigan aniq savol hosil qilinadi (uni kompyuter
tugmachalari orqali kiritish mumkin). Masalan, «Inson tanasida qon aylanish tizimining vazifasi
nimadan iborat?»
3. Belgilangan buyruq kiritiladi.
4. So`ralgan axborot natijasi ekranda hosil qilinadi yoki bosmaga chiqariladi.
5. «Qon aylanish tizimi»ni tushuntiruvchi rasmni ekranda hosil qilish so`raladi.
Bilimlar omboridan foydalanish tartibi turlicha bo‗lishi
mumkin va uni belgilash
foydalanuvchining xohishiga bog‗liq. Qoidalar ketma-ketligi esa ierarxik tuzilishda bo‗ladi.
Bilimlar ombori qoidalar tarmog‗i sifatida tasvirlanadi. Tarmoqning har bir holatdagi o‗tish yo‗li
muloqot jarayonidagi foydalanuvchining javobiga bog‗liq bo‗ladi. Muloqot quyidagi tarzda olib
boriladi:
— dastur foydalanuvchiga tizimga qanday savollar berish mumkinligi haqida yo‗nalish beradi.
Yuqoridagi bilimlar ombori uchun yo‗nalishga quyidagi misollarni keltirish mumkin: «O‗pkaning
tuzilishi», «O‗pka kasalligi turlari», «Burun kasalliklari», va boshqalar.
— boshlangich yo‗nalishlardan birini tanlagan holda muloqotning keyingi bosqichlari tanlanadi.
Tizim foydalanuvchi tomonidan berilgan so‗rovlarning rost yoki yolg‗onligini
tekshirib
ko‗radi. Agar so‗rov jarayonida shart bajarilsa, foydalanuvchiga muloqotning keyingi
bosqichiga
o‗tish uchun imkon beruvchi yozuv ekranda hosil qilinadi. Bu jarayon foydalanuvchining talabini
qondiruvchi javob hosil bo‗lgunga qadar davom ettiriladi.
Berilgan sohadagi bilimlar omboridan foydalanish har bir foydalanuvchidan ma‘lum
darajadagi ko‗nikma va malakalarni talab qiladi. Bunday ko‗nikmalarga
turli shakldagi aqliy
faoliyat turlari: tahlil, sintez, umumlashtirish, abstraktlashtirish,
qiyoslash , modellashtirish,
strukturalash, o‗xshashlik darajalarini o‗rnatish va boshqalar kiradi.
