Birinchi sektor — faoliyat axboroti quyidagi qismlardan iborat:
• birja va moliyaviy axborot — valutalar kursi, qimmatbaho qog'ozlar kopirovkasi,
investitsiyalar, narxlar. Bu axborotlarni maxsus birja va moliyaviy axborot xizmatlari, broker
kompaniyalari va banklar yetkazib beradi.
• statistik axborot — iqtisodiy, ijtimoiy sohalar bo'yicha dinamik qatorlari, tijorat modellari
va baholar. Bu
axborotni davlat muassasalari, kompaniyalar, konsalting firmalari yetkazib beradi;
• tijorat axboroti — kompaniya, firma, korporatsiyalar to'g'risida to'plangan axborotlar
(faoliyati, sohasi, mahsulotlari, narxlari,
moliyaviy holati, aloqalari, shartnomalari, boshqaruv
a‘zolari). Bu axborotlarni maxsus axborot xizmatlari yetkazib beradi.
Ikkinchi sektor — mutaxassislar uchun axborot quyidagi qismlarga bo'linadi:
• kasbga oid axborot — huquqshunos, vrach, o'qituvchi, muhandis, geolog va boshqalar
uchun
maxsus axborotlar;
• ilmiy-texnik axborot — inson faoliyati va ishlab chiqarish sohalaridagi, tabiiy, texnik,
ijtimoiy fanlardagi hujjatli, bibliografik, referativ, ma‘lumotli axborotlar;
birlamchi manbalarga murojaat — kutubxonalar va maxsus
xizmatlar orqali birlamchi
manbalarga kirishni tashkil qilish.
Uchinchi sektor — iste ‘mol axboroti quyidagi qismlardan iborat:
• yangiliklar va adabiyot — matbuot agentliklari va yangiliklar xizmati axborotlari, elektron
ro'znomalar, ma‘lumotnomalar;
• iste‘mol axboroti — transport jadvallari, chiptalarni sotish, mehmonxonadagi joylarni
band qilish, tovar hamda
xizmatlarga buyurtmalar berish, bank operasiyalari va boshqalar;
• ko'ngilochar axborotlar — o'yinlar, telematnlar, videomatnlar.
To'rtinchi sektor — ta ‘lim xizmati ta‘limdagi hamma shakllar va darajalarni o'z ichiga
oladi: maktabgacha, umumiy o'rta, o'rta maxsus, kasb-hunar, oliy ta‘lim, oliy o'quv yurtidan keyingi
ta‘lim, kadrlar malakasini oshirish, maktabdan tashqari ta‘lim. Axborot mahsulotlari
kompyuterda
yoki kompyutersiz shaklda bo'lishi mumkin: darsliklar, o'quv qo‗llanmalari, uslubiy ishlanmalar,
rivojlantiruvchi kompyuter o'yinlari, kompyuterli o‗quv hamda nazorat qiluvchi tizimlar, ta‘lim
uslubiyoti va boshqalar.
Beshinchi sektor — axborot tizimlari va qurilmalari quyidagi qismlardan iborat:
• dasturiy mahsulotlar — turli dasturlar: tizimli dasturiy ta‘minot, umumiy dasturlar, amaliy
dasturlar, namunaviy matematik masalalarni yechish
dasturlari va boshqalar;
• texnik qurilmalar — kompyuterlar, telekommunikatsion asbob-uskunalar, orgtexnikalar
va ularga ehtiyot qismlar;
• axborot tizimlarini va texnologiyalarini yaratish — tashkilotning axborot oqimlarini
tekshirish, axborot modelini,
dasturiy tuzilmasini yaratish, ma‘lumotlar bazasini tashkil etish va uni
kuzatib borish;
• maslahat berish — axborot sanoati bo'yicha, ya‘ni qanday axborot texnikasini sotib
olish kerak, qanday dasturiy ta‘minot kerak, ma‘lumotlar bazasi kerakmi, qanday axborot
texnologiyasi kerak va hokazo;
• axborot manbalarini tayyorlash — berilgan mavzu, soha, voqea bo'yicha ma‘lumotlar
bazasini tayyorlash.
Nazorat
savollari
1. Axborotlashgan jamiyat deganda nimani tushunasiz?
2. Axborotlashgan jamiyatning o‗ziga xos xususiyatlarini ayting.
3. Jamiyatni axborotlashtirish ta‘rifini keltiring.
4. Jamiyatni kompyuterlashtirish ta‘rifini keltiring.
5. O‗zbekiston Respublikasi «Axborotlashtirish to‗g‗risida»gi Qonunida qanday vazifalar qo‗yilgan?
6. O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining «Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-
kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish to‗g‗risida»gi Farmonida qanday vazifalar belgilab
berilgan?
7. Mamlakatimizda jamiyatni axborotlashtirish borasida faoliyat ko‗rsatayotgan qanday ilmiy
maktablarni bilasiz ?
