|
Axborot texnologiyalarining turlariBog'liq Majmua IVRT 1-SEMestr 123 Axborot texnologiyalarining turlari
Ma‘lumotlarni qayta ishlashning axborot texnologiyalari puxta tuzilgan vazifalarni hal qilish
uchun mo‗ljallangan, ularga ko‗ra zarur kirish ma‘lumotlari mavjud. Bu texnologiya boshqaruv
mexnatining ayrim mayda, doimo takrorlanuvchi operatsiyalarni avtomatlashtirish maqsadlarida
yuqori bo‗lmagan malakali xodimlarning operatsiyaviy (ijrochilik) faoliyati darajasida qo‗llanadi. SHu
bois axborot texnologiyalari tizimlarini bu darajada qo‗llash xodimlar mehnati samaradorligini ancha
oshiradi, ularni mayda operatsiyalardan ozod etadi, ehtimol, hatto xodimlar sonini qisqartirish
zaruratiga olib keladi.
Operatsiyaviy faoliyat darajasiga quyidagi vazifalar hal kiradi:
firma amalga oshiradigan operatsiyalar haqida ma‘lumotlarni qayta ishlash;
firmadagi ishlarning ahvoli haqida davriy nazorat hisobotlarin tuzish;
istalgan joriy savollarga javob olish va ularni qog‗oz xujjatlari yoki hisoblari ko‗rinishida
rasmiylashtirish.
Ma‘lumotlarni qayta ishlash quyidagi jihatlar bilan boshqa texnologiyalardan ajralib turadi:
ma‘lumotlarni qayta ishlash buyicha firmaga zarur bo‗lgan vazifalarni bajarish;
Har bir firma o‗z faoliyati haqida ma‘lumotlarga ega bo‗lish va saqlashga qonunan haqli. Ular
firmada nazoratni ta‘minlash va qo‗llab-quvvatlash vositasi sifatida foydalanishi mumkin. SHu bois
istalgan firmada ma‘lumotlarni qayta ishlash axborot tizimi albatta bo‗lishi va tegishli axborot
texnologiyasi ishlab chiqilishi lozim;
faqat yaxshi tuzilgan vazifani hal etish mumkin;
odam kam qatnashadigan avtomatik rejimdagi asosiy ish hajmini bajarish;
taftish jarayonida firma faoliyati boshidan oxirigacha va oxiridan boshigacha ketma-ketlik
tartibida tekshiriladi;
voqealar ketma-ketligiga urg‗u berish.
Ma‘lumotlarni qayta ishlash axborot texnologiyasining asosiy komponentlari va xususiyatlari
quyidagicha: ma‘lumotlar jamlanmasi. Firmaning mahsulot yoki xizmatlar ishlab chiqarshiga qarab
uning har bir hatti-harakati haqida tegishli ma‘lumotlar yozuvi bo‗ladi. Odatda tashqi atrofga tegishli
firma hatti-harakatlari u ishlab chiqaradigan operatsiya sifatida alohida ajralib turadi. Ma‘lumotlarni
qayta ishlash. Firma faoliyatini aks ettiruvchi kelib tushayotgan ma‘lumotlardan axborotni yaratish
uchun quyidagi operatsiyalardan foydalaniladi: tasnif va guruhlash. Boshlang‗ich ma‘lumotlar odatda
bir yoki bir necha ramzlardan tashkil topgan kodlar ko‗rinishida bo‗ladi. Ob‘ektlarning ayrim
belgilarini ifodalovchi bu kodlar yozuvlarni aynan o‗xshatish va guruhlash uchun foydalanadi;
yozuvlar izchilligini tartibga solishga yordam beruvchi saralash;
arifmetik va mantiqiy operatsiyalarni o‗z ichiga olgan hisoblashlar;
ma‘lumotlar sonini kamaytirish uchun xizmat qiluvchi yiriklashtirish yoki agregatlashtirish;
|
| |
