8
[1], [7], [17], [21]
Ma’ruza № 2
Mavzu : Operatsion sistema turlari va tarkibi
Reja :
1. Operatsion sistema ta’rifi va xususiyatlari.
2. ShK operatsion tizimlari kompanentalari.
3. MS – DOS tizimi tarkbi.
4. Windows sistemasi qulayliklari.
Tayanch iboralar : Operatsion sistema, qism sistemalar, uzulish, bios .
Boshlang’ich yuklash bloki, FAT, yadro, qobiq, drayver, reestr, dispatcher .
Ma’ruza bayoni
Operatsion sistema (OS) sistemaviy programma
taminotining asosiy turlari-
dan biri bo’lib apparatura (mashina) atirofida ish muhitini tashkil qiladi va mashi-
naga to’g’ridan – to’g’ri murojat qiladi. Malumotlarni qayta ishlash jarayonida 4 ta
bir – biri bilan bog’liq kompanenta: odam (foydalanuvchi), qurilmalar (mashina),
programma va ma’lumot o’zaro hamkorlik qilsa, OS hu hamkorlikni boshqaradi.
Shularni xisobga olib OS ga quydagicha tariff berish mumkin.
Tarif: Operatsion sistema sistemaviy programma bo’lib foydalanuvchi va
hisoblash tizimi orasidagi muloqatni tashkil qiladi va
quydagi funksiyalarni baja-
radi:
- xotirani boshqarish ;
-
protsessorni boshqarish ;
- jarayonlarni boshqarish ;
-
qurilmalarni boshqarish ;
- fayillarni boshqarish.
OS murakkab programma bo’lib bir nechta qismlardan (modullardan) ibo-
rat.Oddiy programma o’z ishini tamomlab qandaydir ma’lumot bersa, Os esa sig-
nallarni dinamik ketma – ketligini beradi.Bu boshqaruvchi signallar ma’lumotlarni
qayta ishlash jarayonini boshqaradi. Hozirgacha bir qancha turdagi OS lar ishlab
chiqilgan.Ular turli mashina, arxitektura va platformalar,hisoblash tizimlari oilalari
uchun mo’ljallangan.Mavjud hisoblash tizimlarni izohlarga bo’lsak
har bir guruh
uchun ko’plab OS ishlatiladi.
Masalan : Shaxsiy kompyuterlar uchun : MS – DOS, Windows, OS/2warp, OS
MAC,
Ishchi stansiyalar uchun : Unix , Solaris ,Linux,…
Super – EHM lar uchun : UNICOS , THE , System V,…
SHEHM uchun sistemaviy programma taminotini 3 ta asosiy guruhga bo’lish
mumkin : aparaturaga o’rnatilgan (bog’liq) programmalar (fermvare), aparatsion
sistemalar (operating system) va programmalash sistemalari (muhitlari) – PS (pro-
9
gramming system), fermvere doimiy xotira (PZU- ROM), aparaturada saqlanadi va
juda kam holatlarda buzuladi.
ShEHM aparatsion sistemalari turli tipda bo’lishdan
qatiy nazar, ularning
umumiy
konfiguratsiyasida fayl qism sistemasi tashqi qurilmalar drayverlari
