6
Bu yerda OX – operativ xotira QDQ – qattiq disk qurulmasi, YUDQ – yum-
shoq
disk qurulmasi.Kontroller maxsus protsessor bo’lib tashqi qurulmalarni
bobqarish uchun ishlatiladi.Shuning natijasida markaziy (bosh) protsessor quril-
malarini boshqarishdan ozod bo’ladi.
Maskur fanni o’rganish jarayonida biz asosan programma taminoti,uning tur-
lari,
tashkil qilish usuli, vosita va texnalogiyalari bilan tanishamiz. Programma
taminoti ikki turga bo’linadi – sistemaviy va amaliy programma taminoti.
SPT – sistemaviy,
APT – amaliy programma taminotlari
Bularning har biri o’z navbatida bir nechta
bo’laklardan iborat.Masalan,
Protsessor
OX
Ox kantrileri
Monitor
kontrolleri
Monitor
QDQ
QDQ kantrileri
Tashqi qurilma
kontrolleri
Tashqi qurilma
kontrolleri
YUDQ
YUDQ
kantrileri
Klaviatura
kantrileri
Klaviatura
Programma
ta’minoti
SPT
APT
SPT
OS
PS
KDP
APT
APP
FPT
SPK
7
Bu yerda OS – operatsion sistema (tizim), PS – programmalash tizimi, KDP –
kontrol va diagnostika (tashhis) programmalari.APP – amaliy programmalar pake-
ti, SPK – standart programmalar ko’mplekisi, FPT – foydalanuvchi tamonidan
muayyan masalalarni yechish uchun tashkil qilngan programmalar.
Har bir taminot turiga o’ziga xos usullar, programmalash texnalogiyalari mos
keladi. Sistemaviy programmalash – bu umumiy programma
taminotini yaratish
jarayoni bo’lib OS, programmalash sistemalari, boshqaruvchi va tekshiruvchi
(tashhislovchi) programmalarni tuzishga asosiy etibor beradi.Amaliy
program-
malash amaliy (tadbiqiy) programmalarni tuzish va taxlashga (atladka)
mo’ljallangandir.
Tizimli programmalash usul, texnologiya va vositalari haqida gapirsak u
holda texnalogiyalardan modulli
va strukturali programmalash, klassik va hozirgi
zamon vizual dasturlash paradigmalari, vositalardan esa o’ya yuqori dasturlash til-
lari, mashina va eshak mashinaga mo’ljallangan tillar, assemblerlar ham ishlati-
ladi.
Umuman
olganda OS, mashina va programma inustrumental vositalari va
taminoti orasidagi aylanali diagramma yordamida tasvirlah mumkin.
