|
O’zbekiston respublikasi prezidenti qarorlari tahlili
|
| Sana | 01.04.2024 | | Hajmi | 30.37 Kb. | | #184457 |
Bog'liq Avtomobil yo’llarini ko’kalamzorlashtirish va arxitektura landshaftini tashkil etish bo’yicha o’zbekiston respublikasi prezidenti qarorlari tahlili Matematik analiz, Mavzu Tarmoqlararo ekran texnologiyalari Reja (1), KONDENSATORLAR SIG, Muqobil energiya manbalari, Datchiklar va ularning asosiy xarakteristikalari, 1-Lab, Тезлик датчиклари, Mavzu № faoliyat xavfsizligini ta’minlashning ergonomika va psi, 2 5202069160623873264, Namuna referat, ПИИ Узбекистан показатели, Перспективы развития и пути совершенствования контейнерных перевозок, Презентация к теме, dffdffddfdffd, sddddww3333222
Mavzu: Avtomobil yo’llarini ko’kalamzorlashtirish va arxitektura landshaftini tashkil etish bo’yicha o’zbekiston respublikasi prezidenti qarorlari tahlili.
Reja:
O’zbekiston respublikasi prezidenti qarorlari tahlili
Avtomobil yo‘llarini ko‘kalamzorlashtirishning maqsad va vazifalari
Avtomobil yo‘llarini ko‘kalamzorlashtirish turlari tasnifi
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 11 sentyabrdagi «Avtomobil yo‘llarini obodonlashtirish va ko‘kalamzorlashtirish tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida» gi Qarori quyidagi vazifalarni belgilaydi:
Magistral yo‘llarning me’moriy va badiiy dizayni darajasini sezilarli darajada yaxshilash, Respublika avtomobil yo‘llari bo‘ylab ko‘kalamzorlashtirish va obodondashtirish, yo‘l harakati xavfsizligi va atrof-muhitni muhofaza qilishning zamonaviy talablari bilan mamlakat yo‘llari bo‘ylab ko‘kalamzorlashtirish va obodondashtirishning yagona tizimni yaratish va kompleks yondashish:
1.Avtomobil yo‘llari O‘zbekiston Respublikasi Davlat qo‘mitasiga avtomobil yo‘llariga yonida bo‘lgan hududlarni ko‘kalamzorlashtirish va obodonlashtirish bo‘yicha qo‘shimcha vazifalar va funksiyalarni bajarish yuklatilsin, ushbu sohadagi faoliyatini ustuvor yo‘nalishlari belgilansin:
magistral yo‘llarning arxitektura va landshaft dizayni sohasida zamonaviy yondashuvlarni shakllantirish va joriy etish bo‘yicha yagona davlat siyosatini amalga oshirish yo‘li bilan yo‘llarning qatnov qismlarida joylashgan yo‘lga ajratilgan hududlarni tegishli sharoitda saqlash bilan bog‘liq ishlarni muntazam ravishda va samarali tashkil etish;
respublikaning har bir mintaqasining iqlim sharoitlarini hisobga olgan holda, avtomobil yo‘llarini obodonlashtirish va ko‘kalamzorlashtirish sohasida ilg‘or zamonaviy texnologiyalar va xalqaro standartlarni keng qo‘llashni hisobga olgan holda ilmiy-tadqiqot ishlarining oqilona tashkil etilishi;
avtomobil yo‘llari va ularning strukturaviy elementlarini noqulay ob-havo va iqlim omillarining ta’siridan muhofaza qilish bo‘yicha xalqaro tajribani mukammal o‘rganish natijalarini joriy etish, transportdagi ifloslanish va emissiyadan avtomobil yo‘llariga tutash hududlarni muhofaza qilishning zamonaviy usullari va texnologiyalarini amalda samarali va muvaffaqiyatli sinovdan o‘tkazish;
Magistral yo‘llarini loyihalashtirish, arxitektura-badiiy dizayni va landshaft dizayni bo‘yicha zamonaviy talablarni hisobga olgan holda Oliy ta’lim va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari negizida yuqori malakali kadrlarni tayyorlash va qayta tayyorlashni sifatli tashkil etish.
Kitobni yozishda N.P. Ornatskiy, P.I. Pospelov va MDHning boshqa ilmiy mamlakatlari, shuningdek, chet ellarda nashr etilgan yo‘llarni yaxshilash va yaxshilash sohasidagi so‘nggi yutuqlar haqida ma’lumot berildi. Kitobda asosiy etibor avtomagistrallarni ko‘kalamzorlashtirish va jixozlashga qaratilgan.Kitob avtomobil yo‘llari mutaxassisligini o‘rganayotgan talabalar, yo‘l xo‘jaligi xodimlari, avtomobil yo‘llaridan foydalanish, ularni ta’mirlash va saqlash masalalari bilan shug‘ullanadigan ilmiy xodimlar uchun ayniqsa foydali bo‘lishi mumkin.
Birinchi holda, yo‘l bo‘yidagi xizmat - bu shaxsning va transport vositasining yo‘lda ehtiyojlarini qondirishini ta’minlaydigan faoliyat sohasi.
Boshqacha qilib aytganda, yo‘l bo‘yidagi xizmat - bu transport vositasining odamning yo‘lda har xil ehtiyojlarini qondirish uchun eng samarali tarzda amalga oshiriladigan turli xil o‘zaro bog‘liq elementlardan tashkil topgan tizim.
Yo‘l bo‘yidagi xizmat ko‘rsatishning maqsadi transport vositalarining ijtimoiy-iqtisodiy samaradorligini ta’minlash, ya’ni transport vositalarini samarali ishlatish va ulardan foydalanadiganlarning ehtiyojlarini qondirishdir. Maqsadning ikkinchi qismi katta ahamiyatga ega, yo‘lning xizmat ko‘rsatish tizimini yaratish orqali ijtimoiy ta’sir ko‘rsatishga erishish mumkin bo‘ladi.
"Yo‘l chetida xizmat" tushunchasini va uning yaratilishida ko‘zlangan maqsadlarni aniqlangandan so‘ng, faqat bitta savol qoladi bu - minimal xarajatlar va xatolarga erishish mumkinligini qanday qilib hal qilish mumkin. Bu savolning javobi mahalliy va xorij tajribasini tahlil qilish asosida olinishi mumkin.
Yevropaning ko‘plab rivojlangan mamlakatlarida katta aholi punktlari yoki transport yo‘llari kesishmalari o‘rtasida bir nechta yo‘llar mavjud: bepul (sifatli, lekin tezligi cheklangan) va pullik avtomagistrallar, juda tez harakatlanish mumkin. Garchi,
Germaniyada barcha maksimal tezlik chegarasi bo‘lmagan avtobanlar ham bepul, bir vaqtlar ular konsensiya qaytida chiqimlarni qoplagan va davlatga qaytarib berilgan.
Ayni paytda Fransiya, Italiya, Turkiya va boshqa ba’zi mamlakatlarda pullik avtomagistrallar mavjud. Ular Davlat bilan shartnoma asosida shaxsiy qo‘llarga topshirilgan.
Yo‘l bo‘yi o‘simliklarining himoya funkstiyalari yo‘llarni qor va qum bosishidan va chang-to‘zondan asrashda, daraxtlar ochiq joylarda transport vositasini boshqarishni qiyinlashtiradigan yon tomondan esadigan kuchli shamolni to‘sishda, butalar o‘yma, ko‘tarma yon bag’rlarini va jarliklarni suv va shamoldan emirilishidan himoyalashda, o‘simliklar yo‘l poyini namgarchilik va suvli joylarda quritishga yordam beradi.
Yo‘l bo‘yi o‘simliklari yo‘l harakatini tashkil etishning kompleks tadbirlarida, tuman va qor bosib qolish davrlarida, sutkani qorong’i vaqtida yo‘lni idrok etishni ta’minlash, hamda yo‘lning to‘g’ri va egri bo‘laklarida haydovchilarni yo‘nalishni aniqlashini yaxshilash, yo‘lning ayrim elementlarini, chorrahalar, xizmat ko‘rsatish inshootlarini aniq ko‘rsatib harakat xavfsizligini oshirishga yordam beradi.
Ajratuvchi tasmali bo‘lgan ko‘p tasmali yo‘llarda haydovchilarni qarshi tomondan kelayotgan avtomobillar farasi yorug’ligidan ko‘z qamashishini oldini oladi. Mamlakatga mehmon bo‘lgan yo‘lovchilarni zavqlantiruvchi manzaralar bilan o‘ziga jalb qiladi.
Avtomobil yo‘llarini ko‘kalamzorlashtirish turlari tasnifi
Avtomobil yo‘llarini ko‘kalamzorlashtirish asosiy ikki turga bo‘linadi: himoya va manzarali ko‘kalamzorlashtirish.
a) Himoyalovchi ko‘kalamzorlashtirishga quyidagilar kiradi:
- nurashga qarshi himoyalovchi ko‘kalamzorlashtirish;
- qordan himoyalovchi ko‘kalamzorlashtirish;
- qumdan himoyalovchi ko‘kalamzorlashtirish;
- shovqin-gaz-changdan himoyalovchi ko‘kalamzorlashtirish.
b) Manzarali ko‘kalamzorlashtirish - turizm sohasi bo‘yicha mamlakat mehmonlarini jalb etuvchi omil bo‘lib, avtomobil yo‘lini arxitektura-tasviriy ko‘kalamzorlashtirish uchun qo‘llaniladi.
Himoyalovchi ko‘kalamzorlashtirish.
Nurashga qarshi himoyalovchi ko‘kalamzorlashtirish avtomobil yo‘llarini atmosfera yog’inlari va uchirib ketuvchi shamollarning buzuvchi ta’siridan himoyalash uchun qo‘llaniladi. Nurashga asosan himoyalanmagan yo‘l yoqasi yuzasi, yo‘l yon bag’irlari va suv qochirish inshootlari uchraydi. Nurashga asosan past mustahkamlikka ega mayda donali changsimon qumlar, changsimon suglinok va
glinalar, lyoslar va lyossimon suglinoklar, tarkibida ko‘p miqdorda glina donalari bo‘lgan mergeli gruntlar xarakterlidir. Tuproq yuzalarini nurashga qarshi himoyalash choralarining samarali usullaridan biri, ularda ildizi 20 sm va undan chuqurroq o‘suvchi o‘simlik qatlamini barpo qilish va natijada zich va mustahkam chimli qatlam hosil qilishdir. Hosil qilingan o‘simlik qatlami himoya vazifasini bajarishidan tashqari avtomobil yo‘llarini estetik bezatish elementi ham hisoblanadi.
Bundan tashqari nurashga qarshi himoyaga yo‘llarni buzib yuboruvchi va o‘suvchi jarliklarga, sel oqimini yuvib ketishi va buzishi, hamda ko‘chkiga qarshi kurashish chora tadbirlarida ishlatiladigan himoyalar ham kiradi. Bunday o‘simliklar har qanday holatda maxsus ishlab chiqilgan loyihalar asosida tashkil qilinadi.
Qordan himoyalovchi ko‘kalamzorlashtirish yo‘l poyini qor bosishidan himoyalash uchun qo‘llaniladi. Bu turdagi ko‘kalamzorlashtirish bir yoki bir necha tasma ko‘rinishida, uncha katta bo‘lmagan hajmli qor bosishida buta yoki qoraqarag’ay, jonli devor ko‘rinishida qo‘llaniladi.
Qumdan himoyalovchi ko‘kalamzorlashtirish - avtomobil yo‘llarini qum bosishidan saqlaydi va daraxt-buta ekinlari hamda yo‘l bo‘ylab yotuvchi qumlarni o‘simlik ekish bilan mustahkamlashni o‘z ichiga oladi. Yo‘l bo‘yida yotuvchi ko‘chib yuruvchi qumlarga qarshi chora ko‘rilmasa qatnov qismini qum bosishiga olib kelishi mumkin.
Shovqin-gaz-changdan himoyalovchi ko‘kalamzorlashtirish yo‘lning aholi yashash joylari va ularning yaqinidan, kurort mintaqasi hududi yonidan, davolanish maskanlari, turizm rivojlangan hududlar, qo‘riqxonalar, milliy bog’lar hamda madaniy qimmatbaho qishloq xo‘jalik mahsulotlari etishtirish uchun mo‘ljallangan erlar va boshqa joylarda qo‘llaniladi.
Bu turdagi ko‘kalamzorlashtirish maxsus tanlab olingan ko‘p qatorli daraxtbutali ekinlardan tashkil topadi va shovqin tarqalishini, zaharli gazlar va yo‘l qoplamasida to‘planuvchi changlarni tarqalishini oldini olishda samarali to‘siq hisoblanadi.
Yo‘l bo‘yi mintaqasini kompleks himoyalash talablariga binoan yashil ekinlarni asosiy ko‘rsatgichlari quyidagi tartibda bo‘ladi:
- tasma kengiligi – 10 m dan kam bo‘lmagan;
- daraxt balandligi 7-8 m dan kam bo‘lmagan;
- butalar balandligi – 1,5-2 m dan kam bo‘lmagan.
Himoya tasmasini ko‘ndalang kesimi shakli ifloslanish manbai tomonga (ya’ni yo‘lning qatnov qismi tomoniga) qiya holda uchburchak shaklida bo‘lishi kerak.
Shovqin-gaz-changdan himoyalovchi yashil tasma barpo qilish uchun daraxt turlarini tanlashda ularning avtomobillardan chiqayotgan gazlarga ta’sirini inobatga olish lozim.
Quyidagi daraxtlar ko‘proq chidamli hisoblanadi:
- ignabargli daraxtlar, sibir tilog’ochi;
- bargli daraxtlar: dub, tol, tut;
- butalar: biryuchina, gordovina, sariq akastiya, spireya, namatak.
Ekish yirik o‘lchamli ko‘chatlardan boshlanadi. Ko‘chatlarni parvarishlash sharoitini yaxshilash uchun tuproq qayta ishlanadi, ya’ni: ustki qism tuprog’i maydalanadi va tuzilmaviy holatini o‘zgartirgan holda tuproq uchun qulay suv-havo va issiqlik rejimi yaratiladi, tuproqning oziqlanish rejimi yaxshilanadi, tuproq ifloslanishdan saqlanadi.
Ekish ishlarining muddati iqlim va ob-havo sharoiti, ekiladigan ko‘chatning yoshi va holatiga bog’liq bo‘ladi. Ekishning eng qulay muddatlari: bahorda – kurtak chiqargunga qadar, kuzda – barglar tushish davrida.
Xulosa
Qumdan himoyalovchi ko‘kalamzorlashtirish - avtomobil yo‘llarini qum bosishidan saqlaydi va daraxt-buta ekinlari hamda yo‘l bo‘ylab yotuvchi qumlarni o‘simlik ekish bilan mustahkamlashni o‘z ichiga oladi. Yo‘l bo‘yida yotuvchi ko‘chib yuruvchi qumlarga qarshi chora ko‘rilmasa qatnov qismini qum bosishiga olib kelishi mumkin.
Shovqin-gaz-changdan himoyalovchi ko‘kalamzorlashtirish yo‘lning aholi yashash joylari va ularning yaqinidan, kurort mintaqasi hududi yonidan, davolanish maskanlari, turizm rivojlangan hududlar, qo‘riqxonalar, milliy bog’lar hamda madaniy qimmatbaho qishloq xo‘jalik mahsulotlari etishtirish uchun mo‘ljallangan erlar va boshqa joylarda qo‘llaniladi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Silyanov V.V., Sodikov J.I., Teoreticheskaya osnova funkstionalnoй klassifikastii avtomobilnыx dorog Uzbekistana, Transport: nauka, texnika, upravlenie, №1, 2018 g.
2. Ina Saumel, Frauke Weber, Ingo Kowarik, Toward livable and healthy urban streets: Roadside vegetation provides ecosystem services where people live and move, Environmental Science & Policy, ENVSCI-1683; № of Pages 10.
3. Simulating Impacts of Curbside Street Trees on Driver Performance and Perception. Naderi, Jody Rosenblatt, Kweon, Byoung-Suk and Maghelal, Praveen. 2006, Transportation Research Board.
4. The Street Tree Effect and Driver Safety. Naderi, Jody Rosenblatt, Kweon, Byoung Suk and Meghelal, Praveen. 2008, ITE Journal on the Web, pp. 69-73.
|
| |
