|
O‘zbеkiston respublikasi raqamli texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi
|
| bet | 2/8 | | Sana | 06.02.2024 | | Hajmi | 1.15 Mb. | | #152394 |
Bog'liq Ergasheva Nigora individual loiha Angola, habibullayev, bKmQ5cvPXMDbjWTk7qQMRqe2gOMk4NIbT335SKWY (1), 1-s2.0-S0016706119311644-main, 4 ноябрь силабус maxsus fanlar o`qitish metodikasi magistlarga 12doc, 13.03.23, Boshlang\'ich matematika kursi nazariyasi 12-variant. 10.22, 4-ma’ruza. Quruq ekstraktlar va ularni tayyorlash texnologiyasi., 45, 434 алочи ходим, shnk-2.01.02-04-uzgartirish-1, 226-сонли от 10.05.19, Choâkayotgan kishiga qanday yordam berish mumkin?-fayllar.org, Dispersiya hossalari, tanlanmaning bahosining to\'g\'rilangan disp, 1-amaliy Kampyuter tarmoqlariMundarija:
KIRISH………………………………………………………………………...4
LOGISTIKADA INVENTARIZATSIYANI BOSHQARISH……………….10
Logistikada inventarizatsiyani boshqarishning asosiy vazifalari……10
Logistikada inventarizatsiyani boshqarishning muhim qismlari…….13
TRANSPORT FAOLIYATINING LOGISTIK JIHATLARI...........................15
Logistikada transport turlari va vazifalari……………………………15
Transport faoliyatida xorij tajribalari………………………………...17
INVENTARIZATSIYA UCHUN ASOSIY QOIDALAR…………………….22
Inventarizatsiyaga oid umumiy qoidalar……………………………..23
Alohida turdagi aktivlar va majburiyatlar inventarizatsiyasini o’tkazish qoidalari……………………………………………………................24
MAVZUGA OID NAZORAT SAVOLLARI…………………………………26
XULOSA………………………………………………………………………27
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ……………………………………...29
KIRISH
Korxonaning logistika tizimi turli elementlarni birlashtiradigan eng murakkab va ayni paytda yaxshi ishlaydigan mexanizmlardan biridir. Ushbu mexanizmning uzluksiz ishlashi, asosan, uning tarkibiy qismlarining har birining aniq ishlashi bilan belgilanadi, unda ishlatiladigan usul va texnologiyalarning mukammalligi boʻlib, shuning uchun har bir korxonada logistikani oʻrganish zarurligini bujudga keladi. Zamonaviy dunyoda ishlab chiqarishning jadal oʻsishi, turli korxonalar tomonidan ishlab chiqarilgan tovarlar nomenklaturasining kengayishi, omborlar tashkil etilishi, bu esa oʻz navbatida korxonaning tovar aylanmasining oʻsishiga ta’sir qiladi. Bularning barchasi korxonani boshqarishda logistika rolini oshiradi. Logistika zanjirining barcha qismlarida sanoat ishlab chiqarish samaradorligini oshirish va xarajatlarni kamaytirish asosan tarqatish tarmogʻini oqilona tashkil etishga, xususan, xarid qilish, saqlash, qadoqlash va transport vositalari kabi tovar harakatining muhim elementlariga bogʻliq. Transport logistikasi ham har qanday korxonaning iqtisodiy siyosati sohasiga kiradi, uning asosiy vazifasi yukni ishlab chiqaruvchidan ketgan paytdan boshlab va iste’molchiga topshirishgacha hamrohlik qilishdir. Yirik ishlab chiqarish korxonalari, odatda, oʻz transportiga ega.
Kichik firmalar avtomobillarni ijaraga olishga yoki transport kompaniyalari bilan shartnomalar tuzishga majbur boʻladilar.
Yuqori sifatli transport logistikasi yukni oʻz vaqtida yetkazib berishni va uning xavfsizligini nazarda tutadi. Shuning uchun logistika va transport menejerlari yukni minimal zarar bilan eng oqilona tashish jarayonini tashkil qilishlari, uning harakatini doimo nazorat qilishlari, joyni bir vaqtning oʻzida bilishlari va kompaniyaga oʻz vaqtida kelishlarini ta’minlashlari kerak. Ushbu ikki asosiy qoidaga rioya qilish orqali korxonalar oʻz xarajatlarini sezilarli darajada kamaytirishga muvaffaq boʻladilar. Hozirda hech qanday qattiq korxona transport logistikasisiz ishlay olmaydi, aks holda bankrot boʻlish xavfi mavjud.
Korxonalarda “logistika boʻlimlari” ning paydo boʻlishi bilan xomashyo va tayyor mahsulotlarni yetkazib berish jarayoni yanada tizimli boʻlib, bu esa yoʻl zaxirasini oqilona tanlashga olib keldi, yuklash, tushirish, transportni samarali boshqarish va natijada transport xarajatlarini kamaytirdi. Ayni paytda logistika muammolarini hal qilishda ishtirok etmayotgan har qanday savdo yoki ishlab chiqarish korxonasini tasavvur qilish qiyin.
Shunday qilib, korxona faoliyatida logistika T. Allegri fikriga koʻra1, kompaniya tovar, moliyaviy va axborot oqimlarini optimallashtirish imkonini beradi “sezilarli xomashyo va yarim tayyor mahsulotlar sotib olish va tovarlar yetkazib berish oʻrtasidagi vaqt oraligʻini kamaytirishdir”.
Korxona boshqaruvida logistika rolini oʻrganishning dolzarbligi ishlab chiqarish va tovar sektorining globallashuv jarayoni bilan bogʻliq, shuning uchun har qanday korxonada logistika qiymati oshadi, chunki xarajatlarning katta qismi koʻpincha transport xarajatlari hisoblanadi. Shunday qilib, agar korxona ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish maqsadida mamlakat tashqarisidagi eng arzon resurslarni qidirsa, bu holda logistika xarajatlarining ulushi sezilarli darajada oshadi
Ushbu muammoning kengligi va koʻp jihatlari bilan bogʻliq holda, korxonada logistika tizimidan foydalanishning funktsiyalari va maqsadlarini har bir alohida holatda kompleks oʻrganish kerak, bu esa tadqiqot muammosining dolzarbligini keltirib chiqaradi.
Logistika inson va moddiy resurslardan foydalanish uchun keng imkoniyatlarni ochib beruvchi muhim ishdir, bu esa oʻz navbatida milliy ishlab chiqarishga ta’sir koʻrsatadi.
Logistika boshqaruvi zamonaviy bozor iqtisodiyoti sharoitida moliyaviy- iqtisodiy, shuningdek, Qonunchilik ta’minoti holatiga sezilarli ta’sir koʻrsatmoqda. Bu holat, birinchi navbatda, avtotransport xizmatlari bozoriga, omborxona xoʻjaligi muassasalariga, vositachilik tashkilotlarida avtotransport xizmatlarini shakllantirishga taalluqli boʻlishi kerak.
Лебединский, А. К., & Мирсагдиев, О. А. (2012). Оценка качества передачи речи в сети ОТС. Автоматика, связь, информатика, (7), 5-9.
Shunga qaramay, logistika sohasidagi ishlar faqat ushbu tendentsiyalar bilan
chegaralanmaydi, bu juda koʻp qirrali. Bundan tashqari, logistika ishlari korxonaning kadrlar ta’minoti, savdo faoliyati, axborot tizimlarini tashkil etish va h. k. larni boshqarish boʻyicha faoliyatni oʻz ichiga oladi.
Korxona boshqaruvida logistika yondashuvining oʻziga xos yangiligi, bu faoliyatning barcha sohalaridagi cheklangan munosabatlar bilan bogʻliq boʻlib, ular birgalikda tovar oʻtkazuvchan tashkiliy tizimlarni shakllantirish, boshqaruvda oson va ish samaradorligini yuqori darajada namoyon etishdir.
Iqtisodiy sohada yuqori rivojlangan mamlakatlar va Rossiyaning yirik korxonalari amaliyoti shuni koʻrsatadiki, logistika zamonaviy korxonalarning biznes jarayonlarida muhim oʻrin tutadi. Turli biznes jarayonlarni samarali rivojlantirish, ularning tashqi va ichki bozorlarda raqobat qilish qobiliyati asosan korxonaning logistika tizimi va umuman korxonaning logistika menejmenti rivojlanishi bilan belgilanadi.
Transport logistikasining samaradorligi asosan kompaniyaning strategiyasi va taktikasiga bogʻliq. Xuddi shu paytni oʻzida, rahbarlari kompleks marketing tadqiqotlar oʻtkazish kerak (yuk, narxlar, xom ashyo yetkazib beruvchilar, tayyor mahsulotlar isteʼmolchilar, raqobatchilar), muqobil transport usullari va yuk tashish usullarini koʻrib, yozuvlarni ushlab qolish va ularning ish eng yaxshi natija va uni erishish uchun minimal xarajatlarni olish uchun xarajatlarini tahlil etish zarur.
Koʻrsatiladigan xizmatlar siyosatiga transport jarayonini kompleks amalga oshirishga qaratilgan qarorlar va harakatlar kiradi. Demak, yuk tashishni tashkil etish, ularni tashish masofasini, miqdorini va yetkazib berish vaqtini hisobga olgan holda, mijozlarga qoʻshimcha xizmatlar koʻrsatish bilan birga rejalashtiriladi. Transport kompaniyalari oʻz faoliyatini diversifikatsiya kengaytirish uchun juda tayyor boʻlishi bu mijozlarni jalb qilish salohiyatini oshiradi, foydani oshiradi, eng yangi transport texnologiyalarini joriy etishni tezlashtiradi, transport xizmatlari bozoridagi oʻrnini mustahkamlaydi.
Ishlab chiqarish korxonalari umumiy xarajatlarni kamaytirish va ish haqini kamaytirish maqsadida oʻzlariga xos boʻlmagan koʻplab logistik funksiyalardan xalos boʻlish va asosiy faoliyatiga eʼtibor qaratishdan kam emas.
Logistika mutaxassislarining fikriga koʻra, logistika sohasida sanoat va transport kompaniyalari oʻrtasida hamkorlikni kengaytirishga toʻsqinlik qiluvchi muhim sabab yuk egasining xomashyo va tayyor mahsulotlar harakati ustidan nazoratni yoʻqotish xavfi hisoblanadi. Bu sabab, qoida tariqasida, subektiv xarakterga ega boʻlib, birgalikda ishlash tajribasi toʻplanib, oʻzaro ishonch mustahkamlanib borishi bilan bartaraf etilishi mumkin. Buni hozirgi vaqtda logistika funksiyalarini ishlab chiqarish firmalaridan transport firmalariga oʻtkazish jarayoni jadal rivojlanayotgani tasdiqlaydi. Bunga axborot texnologiyalarining jadal rivojlanishi ham yordam beradi, buning natijasida transport kompaniyalari elektron maʼlumot almashish orqali joʻnatuvchilar bilan oʻzaro aloqalarni kengaytiradi va yaxshilaydi.
Afsuski, bugungi kunda ikkala yoʻl ham bir-biridan alohida rivojlanmoqda, ularning afzalliklari va kamchiliklari mavjud. Bu vaziyatdan chiqish yoʻli ularning birlashuvida va shu tufayli sinergetik samara olishida koʻrinadi, bu esa transport kompaniyalarining yanada rivojlanishiga yordam beradi hamda ishlab chiqarish korxonalarining transport xarajatlarini kamaytiradi.
Logistika korxonaning asosiy bosqichlarini samarali rejalashtirish, amalga oshirish va nazorat qilish, shuningdek, korxona tomonidan ishlab chiqarilgan tovarlar va mahsulotlarning saqlanishini va harakatini oʻz ichiga olgan korxonaning ta’minot tizimining bir qismidir. Bundan tashqari, korxonaning logistika tizimi mijozning barcha talablarini bajarish bilan birga etkazib berish joyidan yakuniy iste’molchiga tegishli xizmatlar va axborot oqimlarining yoʻnalishini oʻz ichiga oladi.
Transport - bu korxonaning logistika tizimining asosiy tarkibiy qismlaridan biri, chunki hech bir tashkilot iste’molchilarga tayyor tovarlar va ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarni yetkazib berish xizmatisiz toʻgʻri ishlashi mumkin emas. Resurslarni boshqarish logistikasi faoliyati korxonaning yuqori darajadagi moslashuvini va tashqi ta’sir etuvchi omillarga muvofiq qayta tashkil etish jarayoni yoki ishlab chiqarish jarayoniga vaqt sarflashni ta’minlaydi.
Korxonaning logistika tizimining turli tarkibiy qismlarining oʻzaro ta’siri bir vaqtning oʻzida bir nechta darajalarda amalga oshiriladi: moliyaviy, iqtisodiy, sanoat va boshqalar. Logistika tizimidan foydalanish axborot ma’lumotlarini olish jarayonini tezlashtiradi va ishlab chiqarish siklining xizmat darajasini oshiradi.
Korxona boshqaruvining logistika jarayoniga "oʻz vaqtida" tamoyilini joriy etish, bu tejamkor ishlab chiqarishda faol qoʻllaniladi, birinchi navbatda, ishlab chiqarish bosqichida yoʻqotishlarni bartaraf etish, ishlab chiqarish zaxiralarining ortiqcha boʻlishi va kutish vaqti, ikkinchidan, tovarlarning qiymati va narxini sezilarli darajada kamaytirish va nihoyat, uchinchidan, korxonaning logistika xizmati sifatini oshirish imkonini beradi. Ayni paytda, korxonalar, logistika tamoyillariga muvofiq ishlab chiqarish tsikli tizimini tashkil qilish koʻchib, oqilona, kompaniya ishlab chiqarish sikli tashkil etkazib beruvchilar tanlash va mustaqil ishlab chiqarish jarayonlarini tashkil qilish, materiallar va xomashyo xarid qilish mumkin.
Sanoati rivojlangan mamlakatlarda logistikani rivojlantirish muammolariga boʻlgan qiziqish tarixiy jihatdan birinchi navbatda iqtisodiy sabablar bilan bogʻliq edi. Asta-sekin tadbirkorlarning e’tibori bozor faoliyatini optimallashtirishning yangi shakllarini izlash va ushbu sohadagi xarajatlarni kamaytirishga qaratildi.
Logistika rivoji ikki omil bilan belgilanganligini aniqlashtirish kerak:
Bozor munosabatlari tizimining murakkabligi va tarqatish jarayonining sifat xususiyatlariga boʻlgan talablarni oshirish;
Moslashuvchan ishlab chiqarish tizimlarini yaratish;
Logistikani qoʻllash zarurati bir qator sabablarga koʻra tushuntiriladi, ular orasida ikkita asosiy narsa mavjud. Birinchi sababi raqobat xaridor bozor uchun sotuvchi bozor oʻtish oqibatida rivojlantirish hisoblanadi. Ikkinchi sabab 70-larning iqtisodiy inqirozi boʻlib, jahon hamjamiyatiga iqtisodiy sohaga logistika usullarini joriy etishning ahamiyati va zarurligini aniq koʻrsatdi.
Logistikani qoʻllash imkoniyati ilmiy va texnologik taraqqiyotning zamonaviy yutuqlari bilan bogʻliq.
Ilmiy-texnologik taraqqiyot natijasida moddiy va axborot oqimlari bilan ishlash uchun turli xil mehnat vositalari yaratilgan va keng tarqalgan. Logistika jarayonining oʻziga xos shartlariga mos uskunalardan foydalanish mumkin. Shu bilan birga, logistika jarayonlarini boshqarishni kompyuterlashtirish logistikani rivojlantirish uchun muhim ahamiyatga ega.
Ishlab chiqarish, transport va vositachilik aloqalari zanjiri orqali xom ashyoning asosiy manbalaridan yakuniy iste’molchiga oʻtadigan moddiy oqimlar doimiy ravishda qimmatga tushadi. Buyuk Britaniyada olib borilgan tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, yakuniy iste’molchiga tushgan mahsulot narxi 70% dan koʻproq moddiy oqimni ilgari surishni ta’minlaydigan saqlash, tashish, qadoqlash va boshqa operatsiyalar bilan bogʻliq xarajatlardir. Ishlab chiqarish va murojaat sohalarida logistikadan foydalanish imkonini beradi:
moddiy oqimlar harakatining barcha yoʻllarida xarajatlarni kamaytirish;
logistika zanjiri orqali tovarlar oʻtish vaqtini qisqartirish;
transport xarajatlarini kamaytirish;
Logistika yondashuvi oʻtkazuvchi tizimning materiallarining ishlashining koʻplab boshqa koʻrsatkichlarini yaxshilash uchun sharoit yaratadi, chunki umumiy tashkilot yaxshilanadi, individual aloqalarning oʻzaro aloqasi kuchayadi, boshqarish yaxshilanadi.
|
| |
