143
3.1.2 Termometr datchigi issiqlik elituvchiga 75 mm. dan kam bo‘lmagan chuqurlikda
botiriladi. Ikki minut muddat o‘tgandan keyin, 30 sekund vaqt oraliqlarida etalon bo‘lgan va
qiyoslanadigan termometrlardan 10 tadan kam bo‘lmagan ko‘rsatkich olinadi. O‘lchash natijalarini
jadvalga kiritiladi. Termometr ko‘rsatkichlarini o‘rtacha qiymatlari aniqlanadi va ular orasidagi
farqlar hisoblab chiqiladi.
3.1.3 Termostatning issiqlik elituvchisi haroratlarini 0 dan +1 ºS gacha ushlab turuvchi
rejimga o‘tkaziladi. Issiqlik elituvchini harorati etalon termometrni ko‘rsatkichlari bilan nazorat
qilinadi. Qiyoslash 3.1.2-bandda bayon etilgandek amalga oshiriladi.
3.2.Termometrni mutlaq xatoliklarini 0 dan+100 ºS gacha diapazonda aniqlanadi.
3.2.1 Issiqlik elituvchining haroratini 0 dan +100 ºS gacha diapazonda quvvatlab turishini
ta’minlab beruvchi termostat (masalan «Termotest-100») yoqiladi. Termostatga termometr uchun
kaseta o‘rnatiladi.
3.2.2. 3.1.2 bandda bayon etilgandek +50 va +100 ºS haroratlarda qiyoslash amalga
oshiriladi.
3.3 Termometrni mutlaq xatoliklarini +100 dan +300 ºS gacha bo‘lgan diapazonda
aniqlash.
3.3.1 Issiqlik elituvchini haroratini +100 dan +300 ºS gacha bo‘lgan diapazonda ushlab
turishni ta’minlab beruvchi termostat (masalan «Termotest-300») yoqiladi. Termostatga
termometr uchun kaseta o‘rnatiladi (Davlat standarti ilovalarida taqdim etilgan kasetalardan
jamlangan kaseta).
3.3.2 3.1.2 bandda bayon etilgan usul bo‘yicha +150, +199,90, +250 va +300 ºS
haroratlarda qiyoslash amalga oshiriladi.
3.4. Agar termometr xatoliklari 50 dan +199,99 ºS gacha diapozonda 0.05 ºS moduldan
oshmasa va +200 dan +300 ºS gacha diapozonda 0.2ºS moduldan oshmasa qiyoslash natijalari
ijobiy hisoblanadi. Agar termometr xatoliklari 50 dan +199,99 ºS gacha diapozonda 0.05 ºS
moduldan va o‘ziga xos ravishda, +200 dan +300 ºS gacha bo‘lgan diapazonda 0.2ºS dan oshsa,
unda qiyoslanuvchi uslubiyat bo‘yicha temometrni individual koeffitsientlari bilan to‘g‘rilanadi.
Darajalashtirish koeffitsienti to‘g‘rilangandan so‘ng, termometrni metrologik tavsifini aniqlashni
qayta o‘tkazish kerak. Agarda termometrni mutlaq xatoliklari to‘g‘rilangandan keyin ham 50 dan
+199,99 ºS gacha diapozonda 0.05 ºS moduldan va o‘ziga xos ravishda, +200 dan +300 ºS gacha
bo‘lgan diapazonda 0.2 ºS oshsa, unda termometr yaroqsiz deb topiladi.
