107
inshoot larning
o‘lchamlari
mate matika
nuqtayi nazaridan g‘oyat puxta ishlangan.
Masalan,
X asrda Nurota tizmalaridagi Pas-
tog‘ darasi to‘silib
barpo etilgan Xonban di
nomli suv omboriga 1,5 mln metr kub suv
to‘plangan. To‘g‘on granit toshi va suvga
chidamli qurilish qorishmasidan qurilgan.
Bu suv om borini qurishda suvning vertikal
va gorizontal bosim kuchi va bu hu
dud-
larda tez-tez sodir bo‘ladigan zil zilalarning
silkinish kuchlarini ham hisobga olganlar.
Bu,
shubhasiz,
XVII asr mashhur fran-
suz fizigi
Blez Paskal tomonidan suvning bosim kuchi
to‘g‘risida yaratilgan kashfiyotdan qariyb 7 asr muqaddam
movarounnahrlik muhandislarga ma’lum ekanligidan dalolat
beradi.
X asrdan boshlab binokorlikda sinchkori imoratlar keng tar-
qaladi.
Yakkasinch va
qo‘shsinchli binolarning tagsinchlaridan
tor
tib ustunlari-yu sarrovlari va to‘sinlarigacha yog‘ochlarni
birik tirish
uslubida qurilib, sinchlarning orasi xom g‘isht yoki
guvalalar bilan urib chiqilgan. Bu tuzilishdagi imoratlarni qurish
hozirgacha saqlanib keladi.
Afrosiyob, Varaxsha, Buxoro va
