|
O‘zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va 17- son ilmiy tadqiqotlar jurnaliBog'liq Rashidova Aziza Xo\'jamberdi qiziO‘ZBEKISTONDA
FANLARARO
INNOVATSIYALAR
VA
17-
SON
ILMIY
TADQIQOTLAR
JURNALI
20.03.2023
Ta’kidlash joizki, o‘qituvchi muammoli vaziyatlar yaratishga yo‘naltirilgan
dastlabki savollardanoq asarda qo‘yilgan asosiy muammo mohiyatini ochishni nazarda
tutishi zarur.
O‘quvchilar javobini o‘z vaqtida umumlashtirish, aniqlik kiritish va to‘ldirishga
qaratilgan suhbat o‘qituvchidan alohida diqqat-e’tibor talab etadi. Suhbat erkin bahs-
munozara tarzida o‘tkazilib, jarayonda o‘quvchi javoblariga mustaqil fikrlash sifatida
qaraladi: unda tezis (isbotlanayotgan narsa) va isbot bo‘ladi.
Agar o‘quvchi o‘rganilayotgan asar janrini aniqlashga doir savolga javob berish
topshirig‘ini olgan bo‘lsa, eng avvalo, tezis tarzidagi fikrini aytishi kerak.
O‘quvchining izohi, isbotlari uning haqiqiy bilimini aniqlashga yordam beradi.
O‘quvchini baholashda javobning to‘g‘riligi, fikrini izchil bayon etishi, o‘rganilgan
materialni tushunish darajasi (isbot uchun keltirgan fikrlarining aniqligi) hisobga
olinishi zarur.
Xulosa o‘rnida shuni takidlash kerakki, Har qanday mamlakatning jahon
hamjamiyatida tutgan o‘rni, e’tibori va istiqboli intellektual salohiyati bilan belgilanadi.
Ахborot-kоmmunikatsiya asrida, inson huquqlari va erkinligini himoya qiladigan
demokratik, huquqiy davlat hamda fuqarolik jamiyati barpo qilayotgan hozirgi davrda
intellektual salohiyatga bo‘lgan talab yanada oshdi.
Mazkur muammo yuzasidan ushbu maqolada sinfdan tashqari o‘qitish,
integratsiyani to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish, o‘rganilgan yangi mavzu va mustaqil ishlarning
mazmunini takomillashtirish, badiiy asar matni ustida individual va jamoa bo‘lib
ishlashga yo‘naltiruvchi texnologiyalarni samarali qo‘llashga doir qarashlar ilgari
suriladi.
Mustaqil o‘qib-o‘rganishsiz adabiy ta’limda muhim natijaga erishish mumkin
emas. Maktab paytida mutolaa ko‘nikmasi shakllantirilmas ekan, o‘quvchida kitob
o‘qishga bo‘lgan qiziqish asta-sekinlik bilan yo‘qolib, keyinchalik butunlay so‘nadi.
Bugun maktablarda adabiyotdan sinfdan tashqari o‘qishni tashkil etishda
yoppasiga qoloqlik mavjudligi barchaga ayon. Maktablarning kitob fondi zarur
adabiyot namunalari bilan to‘ldirilmaganligi, aksariyat kutubxona xodimlari aynan
sinfdan tashqari o‘qish mashg’ulotlariga yordam berish uchun tayyorgarlik ko‘rmasligi,
bu boradagi malakasizliklar o‘quvchilarni mutolaaga qiziqtira olmaslik kabi
nuqsonlarni keltirib chiqarmoqda. Binobarin, bularning bari o‘quvtarbiya jarayoni
tizimida metodik jihatdan kamchiliklarga yo‘l qo‘yilayotganligini ko‘rsatib turibdi.
Umuman, ta’limdan ko‘zlangan maqsadga erishishda pedagogik vazifalar
aniqlashtirilib, islohotlarda hujjatlashtirilib borilmas ekan, sinfdan tashqari o‘qishni
tashkil etish usullari ham takomillikka muhtoj bo‘lib qolaveradi.
|
| |
