O`zbekstan respublikasi xaliq bilimlendiriw ministrligi

Metall ionlarin Y⁴~ menen ta`sirlesiuinen payda bolgan koordinatsion birikpelerdin jokari turakliligi kompleksonometriyalik titrleu usilin juda kop katelerdi aniklau imkaniyatin beredi. Koordinatsion birikpelerdi titrant xam indikator menen turakliligina xam de reaktsiyaga kirisiushi baska sistemalardin ayirim kasiyetlerine karap turakli xam turaksiz usil xam kaldik boyinsha xam de almaslap titrleu usilin kollaniu imkanin beredi. Tu`rli indikatorlar jardeminde Mg²+ , Sa²+ , Zn²+ , Cd²⁺ , Pb²+ , So²+ , Ni²+ , Cu²+ Fe³⁺ xam baska elementlerdi turakli titrleu usili menen aniklau mumkin. Birak komplekson menen koordinatsion birikpeler payda boliu reaktsiyalari, ansat bolip korinse de kopchilik elementlerdi turakli titrleu usilinda aniklanbaydi. Bugan sebeb eritpedegi ion ushin berilgen jagdayda tiyisli indikatordi xizmeti adettegi temperaturada kompleks payda boliu reaktsiya tezliginin pa`sligi, yaki indikatordin kation menen turakli kompleks payda etpeui ushin indikatordi «ajiratiu» xam baska kasiyetleri menen tusindiriledi.

Magniy kompleksonatti t6rli usillar ushin kollaniu ken kolemde paydalaniu imkaniyatina iye boldi. Birikpe MgY²~ turakliligi salistirmali ulken emes lgP = 9,12. Usi sebepli derlik kalegen aralaspani analizlegende magniy kationi en aqirinda titrlenedi. Magniydi erioxrom kara T menen titrlengende eritpe reninin ozgeriui anik belgilenedi. Berilgen kasiyetlerdi esapka alip bariu bir katar usillardi islep shigiuda paydalaniladi.

Eritpelerdin bireuine titrleu aldinan aniklaniushi element ustine onsha kop bolmagan xam anik mugdardagi magniy duzinin eritpesi kosiladi. Eritpede magniy en soninda titrlengeni ushin, birkansha turakli kompleks payda etiushi baska kationlar titrlep bolmagansha indikator erioxrom kara T oz renin ozgertpeydi. Berilgen usildi baska variantinda titrleu aldinan analizleniushi eritpege, kalegen anik mugdarda magniy kompleksonati kosiladi. Eritpedegi bar bolgan kationlar magniydi qisip shigaradi, barlik kationlar titrlenip bolgannan son en aqirinda magniy titrlenedi. Berilgen xalda titrant tek aniklaniushi element sariplanadi xam kosilgan magniy kompleksonatinin mugdarina baylanisli bolmaydi. Bul usildin jetiskenligi indikator menen juda turakli kompleksler payda etiushi (Misali, Hg²⁺, Cu²"l" va baskaler siyaqli erioxrom kara T) menen kationlardi, sonin menen birge indikatordi aniklauda almaslab titrleu esaplanadi. Bunday kationlardi analizde eritpege atayin mol mugdarda magniy kompleksonati kosiladi xam ajralgan magniy adettegi jol menen titrlenedi. Kompleksonometriyada titrleu usilinan da ken kolemde paydalaniladi. Analizleniushi eritpege mol mugdarda titrlengen EDTA eritpesi kosiladi xam reaktsiyaga kirispegen artiksha magniy tsink penen titrlenip aniklanadi. Keri titrleu usili menen Misali, Hg²⁺, A1²⁺, Sg³⁺ va baskalar aniklanadi. Kobinshe bul elementler eki indikator jardeminde kompleksonometriyalik usilda titrlenedi. Fosfat ionlari MgNH₄PO₄ shoktiriledi xam eritpede reaktsiyaga kirispey kalgan magniy mugdari kompleksono­metriyalik usilda titrler aniklanadi. Shokpe MgNH₄PO₄ kalegen kislotada eritiledi son, misali ion almasiu protsessinen paydalanip fosfat ajratiladi xam magniy EDTA jardeminde aniklanadi.