Atsetilen generatori. Kalsiy karbiddan atsetilen olish uchun foydalaniladigan maxsus apparatlar atsetilen generatorlari deyiladi. GOST 5190 – 67 bo‘yicha generatorlar tubandagi ko‘rsatkichlarga ko‘ra ajratiladi:
1 Unumdorligiga (1 soatda necha m3 atsetilen ishlab chiqarishiga) ko‘ra – 0,5; 0,75;
1,25; 3,5; 10; 20; 40; 80; 160 va 320. Soatiga 3 m3 atsetilen ishlab chiqaruvchilari unumdorligi kichik, 10 m3 gachasi – o‘rtacha, 80 m3/soat gachasi yirik generatorlar hisoblanadi.
Tuzilishiga ko‘ra – ko‘chma (unumdorligi 3 m3/soat gacha gaz ishlab chiqariluvchi) va statsionar.
Rostlash sistemasiga, ya’ni kalsiy karbidni suv bilan o‘zaro ta’siriga o‘zo‘zaro ta’sir etuvchi moddalarning miqdoriga va kalsiy karbidning suv bilan kontakt vaqtiga ko‘ra.
Miqdoriy rostlash generatorlarida kalsiy karbid yoki suv dozalanadi. Agar kalsiy karbid tozalansa, suv esa reaksiya zonasida o‘zgarmas miqdorda bo‘lsa, bu sistemaga “suvga karbid” va aksincha, suv dozalanib, bir vaqtda butun kalsiy karbid kiritilsa, bu sistema “karbidga suv” deb yuritiladi. Ba’zida kombinatsiyalangan sistema (har ikkala
modda ham dozalanuvchi) da ham foydalaniladi.
Atsetilen gaz payvandlash uchun ishlatiladigan eng keng tarqalgan gazlardan biridir. Atsetilen kislorod gaz alangasi boshqa yonadigan gazlar va gaz aralashmalari bilan solishtirganda qabul qilingan atsetilenning eng katta tarqalishi (yuqoridagi jadvalga qarang).
Cac 2 kaltsiy karbidi suv bilan aralashganida atsetilen shakllanadi. Kaltsiy karbidi atmosferadan namlikni yutadi va uning ta'siri ostida parchalanadi. Shuning uchun u germetik tom yopish barabanlarida saqlanadi. Bunday barabanlarning sig'imi 100-130 kg. Kaltsiy karbidi koksda qo'zg'olon va kuygan ohakni yoqish paytida olinadi:
Cao + 3c \u003d caa 2 + co
Atsetilen c 2 H 2 - bu vodorodli uglerodning kimyoviy birikmasi. Misetrilen olish uchun ularda karbid va suv yuklangan. Kaltsiy karbidi va suv oqimining kimyoviy o'zaro ta'siri qizg'in chiqadi:
CAC 2 + 2h 2 O \u003d C 2 H 2 + Ca (Oh) 2 + Q
kg kaltsiy karbidi, 300l atsetileni olishingiz mumkin. Oddiy sharoitlarda atsetilen blostdir va o'tkir o'ziga xos hidga ega. Atsetilen havodan yengilroq, uning zichligi 1,09kg / m3 ni tashkil qiladi.
Atsetileni havo bilan aralashmada bo'lsa va uning kontsentratsiyasi hajmi 2,2-81% ni tashkil qiladi. Kislorodli aralashmada atsetilen portlovchi bo'lib, uning hajmi 2,8-93% kontsentratsiyasida portlaydi. 7-13% atsetilen tarkibidagi eng ko'p portlovchi atsetilen aralashmalari.
Suyuq eritilganda, Atsetilenning portlash xavfi sezilarli darajada kamayadi. Amaliyotda atsetilen asetonda eritiladi, bu esa 20l frikeenni targ'ib qilishga qodir.
Nazorat savollari:
Atsetilen generatorini texnik holatini nazorat qilish, ishlashga tayyorlash va tekshirish haqida nimalarni bilasiz.
Shlanglarni generatorga, ballonga va gorelkaga о‘rnatishni izohlab bering. 3.Payvandlash gorelkasini texnik holatini tekshirish, ishga tayyorlashga ta’rif bering.
4.Gorelkani yondirish va о‘chirish, alangani sozlashni tushuntirib bering
|
