Payvandlash apparati deb payvand birikmani bajarishda operatsiya va usullarni mexanizatsiyalashtirish va avtomatlash-tirish uchun kerak boiadigan elektr asboblar hamda mexaniz-mlar jamlanmasiga aytiladi. Payvand birikmani bajarish jarayc-ni uchun operatsiya va usullarni quyidagicha ajratish mumkin: payvand yoyini qo‘zg‘atish va talab etilgan rejimlarda yoy yo-nishinining turg‘unligini ta’minlash, payvandlash zonasiga elektrodni uzatish, chok o‘qi bo‘ylab elektrodni yoiialtirish,
lalab etiigan tezlik bilan yo naltirilgan yovnalish bo‘yicha yoy siljishini payvandlanayotgan qirralar bo‘yicha siljitish, payvandlash zonasiga flyusni uzatish, ishlatilmagan flyusni yig'ish, payvandlash jarayonini to‘xtatish va kraterni payvan-dlab to‘ldirish.
Yoyni qo‘zg‘atish, elektrod simini uzatish rejimni ushlab tu-rish va payvandlash jarayonini to‘xtatish qurilmasiga payvan dlash kallagi deyiladi.
Agar payvandlash kallagi to’g'rilash mexanizmi tizimi bilan, flyus uchun bunker, sim uchun kassetalar o‘zi vurar aravachaga biriktirilgan bo‘lsa u o'ziyurar payvandlash avtomati deyiladi (3.2-rasm). 0 ‘zivurar payvandlash avtomati maxsus o'rnatilgan yo'naltirgichlar bo ‘уlab harakatlanadi va bir yoki bir turli buyumlarni payvandlash uchun mo‘ljallangan.
3.2-rasm. Elektr yoyli flyus ostida payvandlash uchun avtomat:
1 - ishlatilmagan flyusni tortuvchi qurilma; 2 - elektrod uzatish mexanizmi; 3 - uzatish mexanizmining yuritgichi; 4 - reduktor; 5 - ko'ndalang korrektor; 6 - ko‘tarish mexanizmi; 7 - yuiuvchi mexanizm: 8 - flyus-apparat; 9 - relsli yo‘l; 10 - krestovina;
33 l
- simni to‘g‘rilash mexanizmi; 12 - uzatuvchi rolik; 13 - mund-shtuk; 14 - yoritgichli ko‘rsatgich; 15 - flyus uchun o‘ra.
Payvand birikmani bajarish jarayonida payvandlash qirralari yo‘nalishi bo‘yicha, bevosita buyum yuzasi bo'yicha yoki rels yo‘li bo'yicha harakatlanuvchi payvandlash apparatiga payvandlash traktori deyiladi (3.3-rasm).
3.3-rasm. Payvandlash traktori:
1 - aravacha; 2 - ko‘ndalang korrektor; 3 - ustun; 4 - mufta dasta-si; 5 - fiksator maxovigi; 6 - boshqaruv pulti; 7 - g'altak; 8 - das-tak; 9 - shayin; 10 - flyus uchun bunker; 11 - dasta; 12 - vertikal korrektor; 13 - payvandlash kallagi.
3.4. flyus ostida payvandlash rejimining hisobi
Flyus ostida payvandlash rejimi asosiy parametrlariga quyi-dagilar kiradi: payvandlash toki, yoydagi kuchlanish, payvan dlash tezligi, payvandlash simining uzatish tezligi.
1. Payvandlash toki kuchi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
/pay= (80 - 100)*!
bunda - erish chuqurligi, mm.
Bir o‘tislili bir tomonli payvandlashda h{ ~ s qabul qilinadi, ikki tomonli payvandlashda Ai=(0,6-0,7):y (tirqishsiz yigish, payvandlash chetlarini tayyorlab), bunda s - payvandlanayot-
gan detal qalinligi. Burchak choklarni payvandlashda uchma-uch birikmalarni payvandlashdagi hisoblashlar bajariladi, pay vandlash qirralari 90cga ochiladi.
Elektrod simi diametri, mm
d. =из//~77.
bunda j - tok zicliligi, A/mm2.
Tok zichligi chegarasi turli diametrli elektrodlar uchun turli-chadir (3.2-jadval).
3.2- jadval
Elektrod diametriga nisbatan tok zichligi chegarasiga bog‘liqligi
2
fnm
j, 65-
A/mm2 200
5 6
30- 25-
50 45
3. Payvandlash tezligi:
vpay = А//pay, m/soat.
A koeffitsiyenti bu yerda elektrod diametriga nisbatan tanlanadi (3.3-jadval):
| 