|
ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCESBog'liq pedagogik-kompetentlik-nazariya-va-amaliyotACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES
VOLUME 1 | ISSUE 3 | 2020
ISSN: 2181-1385
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2020: 4.804
Academic Research, Uzbekistan 211 www.ares.uz
mehnatga bo‘lgan munosabat, ishning o‘ziga xos xususiyatlari tushuniladi.
Rivojlangan kompetensiyalar darhol seziladi, chunki professional pedagog o‘z
ko‘nikmalarini rivojlantirishga harakat qiladi, muayyan maqsad va natijalarga
erishishga intiladi, ishchan qadriyatlar ishlab chiharadi va bular odatda ish jarayonining
standartiga mos keladi. Kompetentlik esa biroz murakkab mazmunga ega, sababi,
nafaqat bilimlarning mavjudligini, balki shu bilan birga ularni qo‘llash qobiliyatini
ham taqozo etadi. Kompetentlik faqat keng qamrovli baholash va kuzatish paytida
aniqlanishi mumkin.
MUHOKAMA
Professionallik va kompetentlik tushunchalari umumiy xususiyatlarga ega.
Shuni ta’kidlash kerakki, har doim ham belgilangan talablar va standartlarga to‘liq mos
keladigan odamlar chinakam professionallar bo‘lavermaydi, sabab, ba’zilari bilimlarni
amalda qanday qo‘llashni bilishmaydi, demak, bunday pedagogik faoliyat samarasiz
bo‘lib qolaveradi. Kasbiy pedagogik kompetensiyalarni alohida turlarga ajratish
maqsadga muvoqdir:
- Maxsus pedagogik kompetensiya - pedagogik faoliyatni zarur darajada amalga
oshirish uchun yetarli ma’lumotga ega bo‘lish. Bundan tashqari, pedagogning o‘z
kasbiy darajasini munosib baholay olishi va mutaxassis sifatida o‘z rivojlanishini
belgilash qobiliyati ushbu turga bog’liq.
- Ijtimoiy pedagogik kompetensiya - ijtimoiy vakolat darajasi pedagogning
hamkasblari bilan munosabatlarni samarali qurishi, birgalikdagi harakatlarni
rejalashtirish qobiliyatini belgilaydi. Samarali aloqa ko‘nikmalari, pedagogik
madaniyat va ish natijalari uchun javobgarlik - bularning barchasi ijtimoiy pedagogik
kompetensiya tushunchasiga kiritilgan.
- Shaxsiy pedagogik kompetensiya - bu pedagogik ishni oqilona tashkil etish
qobiliyati bo‘lib, vaqtni boshqarish, shaxsiy o‘sishga intilish uning asosiy tarkibiy
qismlaridir. Shaxsiy pedagogik kompetensiyaning yuqori darajasi ega bo‘lgan ishchilar
charchashga kamroq moyil, vaqt bosimida ishlashga qodir.
Kompetensiyaning har bir turi ko‘nikmalar, bilimlar, ko‘nikmalar to‘plamini o‘z
ichiga oladi. Pedagoglarda ular turli darajalarda namoyon bo‘ladi. Xizmat vazifalarini
bajarishda uning xatti-harakatlari ko‘rsatkichlariga e’tibor berib, u yoki boshqa
kompetensiyalar qanday rivojlanganligini aniqlash mumkin.
Kompetentlik
qanday
shakllanadi?
O‘qituvchining
kompetentligini
shakllantirish uchun asosiy narsa bu maxsus kasbiy ta’limdir. Kelajakda amaliyotda
olingan bilim va ko‘nikmalar boshlang’ich kompetensiya darajasini to‘ldiradi.
|
| |
